Đã có một nghiên cứu khoa học giúp giải thích các cơ chế "kiểm soát" đằng sau hành động và lời nói của chúng ta. Sau 3 thập kỷ dày công nghiên cứu, Giáo sư tâm lý học Deborah South Richardson đã tìm ra lý do tại sao hành vi của chúng ta lại thay đổi tùy theo những người xung quanh mình và điều gì thúc đẩy sự thay đổi đó.

Để loại bỏ mô típ lặp đi lặp lại này, hãy cùng tìm hiểu về lý do tại sao con người chúng ta lại đối xử với người ngoài khác hơn so với những người thân yêu, gần gũi của chúng ta và làm thế nào để chúng ta có thể ngăn chặn điều này trong tương lai.

Chúng ta nghĩ rằng mối quan hệ hiện tại của mình đủ bền chặt để chịu đựng được tất cả

Một phần lớn thời gian trong ngày, chúng ta hay phải tiếp xúc với những người ta gặp ngẫu nhiên ngoài đường, người quen hoặc người lạ hoàn toàn. Dù là ở cơ quan hay trường học, chúng ta thường phải tỏ ra vui vẻ trước mặt những người khác và hành xử theo kiểu lịch sự nhất, để chứng tỏ mình là người tử tế và có văn hóa. Nhưng khi trở về nhà hoặc lúc ở cùng những người thân thiết, chúng ta sẽ ngay lập tức thả lỏng mình ra.

Chúng ta cảm thấy thoải mái khi được là chính mình với những người chúng ta gần gũi. Nhưng là chính mình cũng có nghĩa là ta thể hiện ra mọi mặt trong tính cách của chúng ta, bao gồm cả mặt xấu. Từ đó, một nghiên cứu đã xác nhận rằng chúng ta hay có xu hướng vô thức giải tỏa cơn giận của mình với những người mà ta cảm thấy thân thiết nhất vì tin rằng mối quan hệ với họ đủ bền chặt để chịu đựng được điều đó. Càng thân thiết với ai đó và càng tạo dựng được nhiều niềm tin với nhau, chúng ta càng cảm thấy mình có thể đi quá giới hạn trong mối quan hệ đó.

Chúng ta không dám thể hiện bản thân khi ở cạnh những người mới

Khi gặp những người mới, chúng ta thường không thể hiện con người thực sự của mình ra với họ. Họ sẽ không được nhìn thấy con người thực của chúng ta cho đến khi cả hai đã phát triển mối quan hệ đủ sâu sắc với nhau. Ngay cả khi có điều gì đó ở họ khiến chúng ta cảm thấy phiền hà, chúng ta cũng sẽ không làm to chuyện vì ta không cảm thấy thoải mái với người đó và cũng không biết họ sẽ phản ứng như thế nào.

Chuyện này không hề không diễn ra như vậy với những người thân thiết của chúng ta. Trái lại, khi những người gần gũi với chúng ta làm gì đó mà ta thấy khó chịu, ta thấy mình rất thoải mái chỉ ra điều đó. Trên thực tế, bởi vì ta đã quá thân thuộc với các thành viên gia đình hay người bạn đời của mình, ta rất dễ cởi mở về những gì ta không thích ở họ. Đối với họ, chúng ta đã phát triển được mối quan hệ mà ta biết rằng sẽ không có vấn đề gì nghiêm trọng, ngay cả khi ta thỉnh thoảng lớn tiếng và tranh cãi với nhau.

Chúng ta không chấp nhận những nét tính cách tiêu cực của những người mà ta dành nhiều thời gian ở bên nhất

Không phải đột nhiên mà bạn bỗng dưng bắt đầu thấy ghét một số đặc điểm nhất định ở người bạn cùng phòng, một thành viên gia đình hay bạn thân của mình. Ngay cả khi nhìn có vẻ giống vậy, nhưng điều thực sự đang xảy ra là bạn ngừng chấp nhận những đặc điểm mà bạn đã không thích ở họ ngay từ ban đầu. Càng dành nhiều thời gian ở bên cạnh ai đó, bạn càng trở nên ít khoan dung hơn với những nét tính cách tiêu cực của họ.

Chuyện này sẽ không bao giờ xảy ra với người ngoài bởi vì bạn không dành đủ thời gian ở bên họ để hình thành sự không khoan dung này đối với các đặc điểm cá nhân của họ. Ngay cả khi có điều gì đó ở họ khiến bạn khó chịu, bạn cũng sẽ không nói ra bởi vì bạn biết mình sẽ không dành nhiều thời gian ở bên họ để cho điều đó trở nên quan trọng.

Những cách giúp chúng ta ngăn ngừa hành vi này

Như bạn có thể thấy, có nhiều lý đằng sau việc chúng ta đối xử với những người mình thân thiết không tử tế bằng so với những người xa lạ. Khi đã hiểu được tại sao chúng ta lại hành xử như thế, có một số cách để chúng ta ngăn ngừa loại hành vi này diễn ra trong tương lai:

• Cho nhau khoảng thời gian riêng khi cần thiết: Nếu chúng ta dành quá nhiều thời gian cùng những người mình yêu quý, ta có thể sẽ thấy mình ngày càng ít khoan dung hơn với những tật xấu của họ. Dành một khoảng thời gian xa nhau sẽ cho phép chúng ta nhìn lại mối quan hệ của cả hai với một góc nhìn mới mẻ và trân trọng hơn những điều tốt đẹp ở người mình yêu.
• Dành thời gian bên nhau cùng sự có mặt của những người khác: Khi ở cùng với những người mà ta có mối quan hệ chưa lâu và chưa được sâu sắc, chúng ta sẽ thấy mình cư xử lịch thiệp và tử tế hơn và cũng sẽ hành xử như thế với người thân yêu của mình. Bằng cách đó, cả hai người sẽ có dịp quan sát các cách hành xử tốt đẹp nhất của đối phương.

Qua tìm hiểu về lý do tại sao chúng ta lại cư xử theo cách chúng ta hay làm, hy vọng là mọi người sẽ có thể kiểm soát phản ứng của mình trong tương lai khi chuẩn bị có ý muốn đả kích những người thân yêu của mình, cũng như có thể trân trọng sự hiện diện của họ trong cuộc sống của chúng ta.

Bạn đã bao giờ đối xử với người lạ tốt hơn so với người mình thân thiết chưa? Bạn có biết thêm phương pháp nào có thể giúp mọi người ngăn chặn kiểu hành vi này không?