Tôi 37 tuổi, cao 1,6m, nặng 73kg. Trước đây, tôi đã thực hiện chế độ ăn keto và nhịn ăn gián đoạn 16:8, giảm được 5-7kg nhưng ngay sau khi dừng, cân nặng tăng trở lại. Tôi nghe nhiều thông tin rằng ăn chay có thể giảm cân. Vậy bác sĩ cho tôi hỏi thông tin này có chính xác không, phương pháp này có ưu nhược điểm gì để tôi cân nhắc áp dụng? Mong được bác sĩ giải đáp. (Trần Mai Thanh - Hà Nội)

PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn - Phó viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) tư vấn:

Ăn chay là xu hướng kiêng thịt động vật, chủ yếu ăn rau củ quả và tinh bột. Để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, thực phẩm chay cần chứa các nhóm tinh bột, chất béo, chất đạm và vitamin.

Ưu điểm của ăn chay:

Giảm lượng calo: Ăn chay thường dẫn đến việc tiêu thụ ít chất béo và calo hơn so với chế độ ăn truyền thống. 

Tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ: Ăn chay thường bao gồm nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau, quả, hạt và ngũ cốc. Chất xơ có khả năng làm bạn cảm thấy no lâu hơn và giảm cảm giác đói, giúp kiểm soát cân nặng.

Tăng cường tiêu thụ chất dinh dưỡng: Nếu được lựa chọn và kết hợp một cách đúng cách, chế độ ăn chay có thể cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, bao gồm protein, chất béo có lợi, vitamin, khoáng chất và chất xơ.

Cải thiện sức khỏe tổng thể: Ăn chay có thể liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc các bệnh tim, tiểu đường, ung thư và bệnh lý tụy.

Nhược điểm của ăn chay:

Thiếu chất béo và protein: Một số người ăn chay có thể gặp khó khăn trong việc đảm bảo đủ lượng chất béo và protein cần thiết cho cơ thể. Chất béo và protein có vai trò quan trọng trong chức năng phục hồi và phát triển của cơ thể.

Thiếu một số chất dinh dưỡng: Nếu không đảm bảo việc kết hợp và lựa chọn thực phẩm đa dạng, ăn chay có thể dẫn đến thiếu hụt một số chất dinh dưỡng như vitamin B12, sắt, canxi và kẽm.

Đòi hỏi kỹ năng lựa chọn thực phẩm và lập kế hoạch ăn uống: Ăn chay thành công đòi hỏi kiến thức về lựa chọn và kết hợp thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng. Điều này có thể đòi hỏi thời gian và nỗ lực để học và áp dụng.

Khó khăn trong việc duy trì: Đối với một số người, việc duy trì chế độ ăn chay có thể khó khăn do yêu cầu thực phẩm đặc biệt và những thay đổi trong thói quen ăn uống.

Để ăn chay hiệu quả trong giảm cân, bạn có thể tham khảo gợi ý sau: 

- Mỗi bữa ăn nên có các loại thực phẩm giàu protein như đậu nành, đậu tương hoặc một số loại rau xanh để duy trì cảm giác no lâu.

- Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm giàu tinh bột như gạo, bánh mì trắng, các thực phẩm không lành mạnh, thức ăn nhanh như khoai tây chiên, bơ, sữa, thực phẩm chế biến sẵn. 

- Tập trung vào những bữa ăn chính với các thực phẩm giàu dinh dưỡng, hạn chế đồ ăn vặt nhiều dầu, nhiều calo.

- Tăng cường hoạt động thể chất, tập thể dục là điều cần thiết để giảm cân, duy trì vóc dáng. Lên kế hoạch ăn uống một cách khoa học và kết hợp tập luyện đều đặn để cơ thể cân đối khỏe mạnh.

- Dùng gia vị chế biến đồ ăn ở mức vừa phải. Gia vị có thể khiến các loại thực phẩm ít calo trở nên nhiều calo hơn.

- Có thể chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, như vậy có thể giảm lượng thức ăn trong bữa chính để cơ thể luôn cảm thấy no và tăng cường trao đổi chất.

Bạn nên thảo luận và tìm kiếm lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ trước khi thực hiện ăn chay hoặc bất kỳ phương pháp giảm cân nào. Họ có thể giúp đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn và đưa ra lời khuyên phù hợp để đảm bảo rằng bạn duy trì cân nặng và sức khỏe một cách an toàn và hiệu quả.