Bác sĩ ơi, mỗi lần trị bệnh tôi uống thuốc tây kiểu gì cũng bị nổi mụn, nóng trong người, nhiệt miệng, táo bón... Nhiều người khuyên tôi nên đổi qua uống thuốc đông y, tuy tác dụng chậm nhưng mát gan hơn, điều này đúng không? (Thúy, Quảng Ngãi).
Trả lời
Thuốc đông y thường sử dụng các thảo mộc tự nhiên và kết hợp chúng theo quy luật cụ thể để phục hồi cân bằng cơ thể. Điểm đặc trưng của thuốc đông y là việc điều chỉnh và điều hòa toàn diện, không chỉ giải quyết triệu chứng. Vì vậy, thuốc đông y thường phát huy tác dụng một cách từ từ, không giống như sự nhanh chóng của thuốc tây.
Mặc dù nhiều người tin rằng thuốc đông y lành tính hơn, mát hơn thuốc tây, nhưng thực tế không phải loại thuốc đông y nào cũng phù hợp với mọi cơ địa. Nhiều trường hợp uống thuốc đông y cũng vẫn gây ra cảm giác nóng trong hoặc khó chịu trong người.
Cảm giác nóng khi dùng thuốc tây mà bạn nói có thể do tác dụng phụ gây mất nước, kích ứng tiêu hóa, tăng chuyển hóa, hoặc dị ứng. Các loại thuốc như kháng sinh, chống viêm và hormone thường gây ra hiện tượng này.
Cạnh đó, yếu tố tâm lý và quan niệm về thuốc tây cũng có thể làm tăng cảm giác không thoải mái.
Mặc dù thuốc đông y được xem là an toàn, nhưng một số loại thuốc có tính nhiệt có thể gây nóng nếu sử dụng không đúng. Người có cơ địa nhiệt hoặc dùng sai liều có thể cảm thấy bứt rứt, nổi mụn, hoặc táo bón… Để phòng tránh, nên tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ, quan sát phản ứng của cơ thể và áp dụng các biện pháp thanh nhiệt khi cần thiết.
Các vị thuốc được phân chia theo tứ khí (hàn, nhiệt, ôn, lương) và ngũ vị (đắng, ngọt, cay, mặn, chua). Tùy thuộc vào tình trạng bệnh và cơ địa, thầy thuốc sẽ kê các vị thuốc phù hợp. Tuy nhiên, nếu không dùng đúng liều lượng hoặc sai chỉ định, thuốc có thể gây mất cân bằng trong cơ thể.
Trường hợp khi uống thuốc đông y vẫn có cảm giác nóng có thể là do chẩn đoán và điều trị sai. Ví dụ, một số người có bệnh thuộc nhiệt (dễ bị nóng, bốc hỏa, nổi mụn) mà lại sử dụng các bài thuốc bổ dương hoặc ôn nhiệt sẽ làm tăng nhiệt trong cơ thể, gây cảm giác nóng bức, khô miệng, hoặc bứt rứt.
Tiếp đó là do người dùng lạm dụng các bài thuốc bổ, dùng không đúng cách hoặc quá liều dẫn đến cơ thể gặp tình trạng dư thừa năng lượng, sinh ra nhiệt độc (nổi mụn, táo bón, khó ngủ…).
Một số vị thuốc đông y có độc tính nhẹ và cần được chế biến kỹ để loại bỏ độc tố. Nếu không được chế biến đúng cách hoặc người dùng tự ý sử dụng, chúng có thể gây nóng hoặc ngộ độc. Ví dụ: phụ tử (Aconitum), mã tiền (Strychnos nux-vomica).
