Thời gian gần đây có nhiều thông tin lan truyền về bệnh cúm mùa, bệnh đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ, người cao tuổi và phụ nữ mang thai.

Gia đình tôi có trẻ nhỏ, đã đi học, thường xuyên tiếp xúc đông người, vậy gia đình cần làm gì để phòng tránh cúm mùa cho trẻ, thưa bác sĩ? (Hằng, Hà Nội).

Trả lời

Cúm mùa do virus cúm thuộc họ Orthomyxoviridae gây ra, có 3 loại chính là cúm A, B và C.

Trong đó, cúm A (cúm mùa) chủ yếu gây dịch bệnh ở người và động vật, thường nguy hiểm hơn. Cúm B chỉ lây lan ở người và gây bệnh nhẹ hơn. Cúm C hiếm gặp và thường không gây thành dịch.

Cúm mùa là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính thường xảy ra vào mùa đông - xuân và khi giao mùa (hay còn gọi cúm mùa).

Bệnh cúm mùa có thể gây ra bởi các chủng như H1N1, H2N3, H7N9…. Bệnh lây lan qua đường hô hấp thông qua các hạt bụi nước, giọt bắn li ti dính virus được thải ra khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc qua tiếp xúc với các đồ vật, bề mặt nhiễm virus rồi đưa lên mắt, mũi, miệng.

Triệu chứng ban đầu của nhiễm cúm mùa và nhiễm các virus gây viêm đường hô hấp khác là tương tự nhau: trẻ thường có sốt, viêm long đường hô hấp (ho, hắt hơi, sổ mũi), đau họng… Do vậy, khi trẻ có những dấu hiệu này cha mẹ thường rất khó phân biệt được có phải trẻ mắc cúm mùa hay không.

Ngoài các triệu chứng ban đầu như trên, cần lưu ý trẻ nhiễm cúm mùa thường sốt cao 39-40 độ C, da mắt sung huyết, họng sung huyết, đỏ toàn bộ, trẻ mệt mỏi, ăn kém, quấy khóc, nhiều trường hợp nặng có cảm giác khó thở, viêm phổi, viêm tiểu phế quản…

Khi trẻ có biểu hiện của sốt cao và viêm long đường hô hấp như trên, cha mẹ cần cho con đi khám tại các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và chẩn đoán bệnh, được tư vấn cách chăm sóc và điều trị phù hợp với tình trạng của từng trẻ.

Phần lớn trẻ mắc cúm mùa được chẩn đoán mắc cúm đơn thuần sẽ được kê đơn thuốc điều trị ngoại trú.

Những trường hợp có biểu hiện của biến chứng viêm đường hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, viêm tiểu phế quản sẽ có chỉ định nhập viện điều trị.

Cúm mùa thường tiến triển lành tính, nhưng bệnh cũng có thể có biến chứng nặng và nguy hiểm thường gặp ở những người có bệnh lý mạn tính về tim mạch và hô hấp.

Hiện nay, đã có phác đồ hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh cúm mùa của Bộ Y tế, bệnh đã có thuốc điều trị đặc hiệu và được chỉ định dùng cho những trường hợp cụ thể, phác đồ cũng hướng dẫn các biện pháp điều trị triệu chứng và các trường hợp cúm mùa có biến chứng.

Khi trẻ mắc bệnh, cha mẹ cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, cho con uống nhiều nước, ăn thức ăn lỏng và dễ hấp thu, uống thuốc hạ sốt, thuốc điều trị triệu chứng (thuốc ho, thuốc cảm chống ngạt mũi), vitamin (đặc biệt là vitamin C) hỗ trợ tăng sức đề kháng....

Lưu ý, các thuốc được sử dụng phải do bác sĩ chỉ định, cha mẹ không được tự ý sử dụng..

Để phòng tránh cúm mùa, biện pháp hiệu quả nhất là tiêm vaccine phòng cúm chủ động, thời điểm tiêm thích hợp là trước lúc giao mùa đông xuân khoảng 3 tháng (tháng 7-9 hàng năm) để cơ thể kịp sản sinh những kháng thể cần thiết để chống lại virus gây bệnh.

Virus cúm không ngừng biến đổi, sau một năm thì kháng thể cũng dần ít đi, do vậy nên tiêm phòng nhắc lại hàng năm.

Ngoài ra, để phòng tránh cúm mùa, cần chú ý nâng cao thể trạng cho trẻ: cho trẻ ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin khoáng chất, vitamin tổng hợp theo lứa tuổi…

Cha mẹ cần giữ gìn vệ sinh cá nhân cho trẻ để phòng tránh cúm mùa, hướng dẫn trẻ rửa tay sạch với xà phòng diệt khuẩn hoặc dung dịch sát khuẩn trước khi ăn, sau khi về nhà từ bên ngoài, sau khi đi vệ sinh; hạn chế đưa tay tiếp xúc vùng mắt, mũi, miệng; thường xuyên vệ sinh không gian sống và vui chơi của trẻ, đặc biệt là môi trường lớp học, các đồ chơi, vật dụng trẻ tiếp xúc hàng ngày…

Cúm mùa là bệnh lây truyền qua đường hô hấp, do vậy tránh đưa trẻ tập trung nơi đông người, đặc biệt là tiếp xúc với những người bị cúm; cần đeo khẩu trang khi đi ra ngoài để để hạn chế lây nhiễm.

BS Đặng Thị Thúy

Trưởng khoa Nhi - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương