Ông Chu (42 tuổi, Trung Quốc) cách đây không lâu có một đôi giày mới, tuy mũi chân hơi chật nhưng ông vẫn rất thích đôi giày này, luôn mang nó khi đi dạo trong công viên vào ngày đầu tiên của kỳ nghỉ. Buổi tối sau khi về nhà, ông phát hiện các ngón chân ở bàn chân phải bị sưng tấy, đen và hơi gãy.

"Có thể là đôi giày mới cọ vào chân, mấy ngày nữa sẽ giãn ra và chân cũng không có gì đáng lo cả", ông Chu thầm nghĩ. Sáng hôm sau, ngón chân của ông đã bắt đầu bị loét và đầy mủ, đau đến mức không thể đi lại được.

Gia đình vội vã đưa ông Chu đến bệnh viện, tại đây, các bác sĩ chẩn đoán ông bị chấn thương ngón chân và nhiễm trùng do bệnh tiểu đường gây ra. Khai thác bệnh sử, được biết ông Chu mắc bệnh tiểu đường và cao huyết áp nhiều năm. Tuy nhiên, ông không chú ý nhiều đến việc kiểm soát lượng đường trong máu. Ông thường xuyên hút thuốc, uống rượu và không có chế độ ăn hợp lý, thường xuyên ra ngoài ăn vặt vào đêm khuya.

Ông Chu ngay lập tức được tiến hành phẫu thuật cắt bỏ mô, điều trị chống viêm và các phương pháp khác để cứu ngón chân bị bệnh. Không may là do tình trạng nghiêm trọng nên ngón chân của ôngvẫn có nguy cơ phải cắt cụt.

Bàn chân đái tháo đường - tình trạng mà ông Chu gặp phải, là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh tiểu đường. Nó đề cập đến nhiễm trùng chi dưới, hình thành vết loét và/hoặc phá hủy mô sâu do bệnh nhân tiểu đường kết hợp với bệnh lý thần kinh và các mức độ khác nhau của bệnh mạch máu ngoại biên. Bản thân bệnh nhân tiểu đường có sức đề kháng tương đối kém, bệnh tiểu đường sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của chi dưới. Một khi bàn chân hoặc bắp chân bị gãy, vết thương sẽ khó lành. Vi khuẩn trên cơ thể sẽ hoạt động và gây nhiễm trùng. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng toàn cơ thể, phải cắt cụt chi, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Bệnh tiểu đường có thể nói là một trong những căn bệnh mãn tính ảnh hưởng đến sức khỏe con người trên thế giới và bàn chân đái tháo đường là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của nó. Theo thống kê của Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế, cứ sáu bệnh nhân tiểu đường thì có một người mắc bàn chân đái tháo đường. 

Nguyên nhân chính gây ra bàn chân đái tháo đường bao gồm: nhiễm trùng bên ngoài, chấn thương thực thể (các vết thương thực thể thường gặp bao gồm trầy xước, bỏng, tê cóng, bầm tím...), tăng đường huyết lâu dài, các yếu tố chuyển hóa (rối loạn chuyển hóa lipid), tổn thương mạch máu và da ở bàn chân. Phổ biến nhất là tình trạng tăng đường huyết, cơ thể ông Chu rơi vào tình trạng tăng đường huyết lâu dài sau những tổn thương về thể chất, dẫn đến nhiễm trùng mô mềm và cuối cùng hình thành bàn chân đái tháo đường.

Các triệu chứng của bàn chân đái tháo đường thường bắt đầu bằng chứng đau cách hồi (nghĩa là sau khi đi bộ, bạn cảm thấy đau ở chân và cần nghỉ ngơi, nhưng cơn đau lại quay trở lại khi bạn đi bộ); mạch của động mạch mu bàn chân yếu đi hoặc biến mất, bàn chân nhợt nhạt, ngón chân lạnh, nhiệt độ da thấp chứng tỏ tuần hoàn máu ở bàn chân kém, lượng oxy cung cấp cho các mô tại chỗ giảm và thiếu máu cục bộ.

Môi trường nhiều đường trong cơ thể bệnh nhân tiểu đường là “nơi sinh sản” của vi khuẩn, vi trùng. Lúc này, một khi vết thương ở bàn chân xuất hiện, vết loét và nhiễm trùng sẽ nhanh chóng xuất hiện, sẽ không lành trong một thời gian dài và cuối cùng lan rộng. Hoại tử bàn chân do bàn chân đái tháo đường gây ra là không thể hồi phục. Ngay cả khi được điều trị bằng phẫu thuật, vết thương phẫu thuật cũng rất khó lành trong tình trạng cơ thể có lượng đường cao của bệnh nhân tiểu đường. Vì vậy, nhiều bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường nặng chỉ có thể dựa vào phẫu thuật cắt cụt để ngăn chặn sự lây lan của nhiễm trùng. Đây là lý do tại sao một khi phát hiện ra bàn chân đái tháo đường thì cần phải điều trị y tế càng sớm càng tốt.

Những lưu ý khi đi giày dép đối với bệnh nhân tiểu đường

1. Tránh đi dép xăng đan

Dép sẽ lộ các ngón chân, dễ gây tổn thương bàn chân do va chạm với vật cứng. Ngoài ra, kết cấu của dép nhìn chung tương đối cứng, dễ ma sát vào bàn chân hoặc làm tăng áp lực cục bộ lên bàn chân, dẫn đến một số vết loét. Dép dày hơn không đủ thoáng khí, và nếu bạn đổ mồ hôi nhiều hơn có thể dễ dẫn đến nhiễm nấm bàn chân. Vì vậy, người bệnh tiểu đường không nên đi dép xăng đan chỉ để mát vào mùa hè.

2. Chọn tất phù hợp

Những đôi tất đi vào mùa hè nên rộng rãi. Không nên chọn những đôi tất có dây thun ở miệng. Tốt nhất là những đôi tất cotton nguyên chất hoặc chất liệu thấm hút mồ hôi và thoáng khí. Không nên mang những đôi tất nylon thường xuyên để giữ cho bàn chân luôn khô ráo.

3. Giữ bàn chân sạch sẽ và khô ráo

Nhấn mạnh ngâm chân trong nước ấm khoảng 37 độ mỗi ngày. Sau khi rửa, hãy dùng khăn bông sạch để lau khô nhẹ nhàng và quan sát xem có vết thương nhỏ nào không.

4. Khử trùng giày để phòng bệnh nấm bàn chân

Vào mùa hè, bàn chân có xu hướng sinh sôi vi khuẩn. Chúng ta có thể xịt một lượng nhỏ giấm vào giày để khử trùng, hoặc xịt tolnaftate hoặc miconazole để ức chế sự phát triển của nấm. Bạn có thể vỗ nhẹ vào chi dưới thường xuyên và xoa bóp để cải thiện lưu thông máu ở bàn chân.

Ngoài ra, bệnh nhân tiểu đường cũng cần khám sức khỏe bàn chân định kỳ và không nên đi bộ chân trần trên đường rải sỏi.

Nguồn và ảnh: QQ, The Healthy