Từ khi thụ thai cho đến lúc 6 tuổi là giai đoạn vàng quyết định cho sự phát triển trí não của trẻ. Khi trẻ vừa chào đời, não bé đã đạt trọng lượng bằng 25% so với người trưởng thành; đến 1 tuổi tỉ lệ này tăng lên 70% và đạt trọng lượng tương đương với người lớn khi trẻ lên 6.

Sự phát triển trí thông minh ở trẻ phụ thuộc vào 3 yếu tố là di truyền, rèn luyện và dinh dưỡng. Do đó, việc bổ sung đầy đủ những dưỡng chất cần thiết cho não bộ của trẻ ngay từ những năm tháng đầu đời là việc điều hết sức cần thiết. Các dưỡng chất sẽ củng cố sự liên kết giữa các nơ-ron thần kinh, tăng cường trí nhớ, khả năng tư duy và phòng ngừa nhiều bệnh nguy hiểm liên quan đến não bộ.

Thực phẩm tốt cho não của trẻ

Chất bột đường

Não cần một lượng đường lớn để duy trì hoạt động hiệu quả, chiếm khoảng 20% lượng đường cung cấp cho cơ thể. Mẹ nên cho trẻ sử dụng những loại thực phẩm giàu bột đường như ngũ cốc thô, trái cây ít ngọt (bưởi, táo, mận…).

Hạn chế tiêu thụ những loại thực phẩm nhiều đường như nước ngọt, bánh kẹo, chè…vì chúng dễ làm trẻ tăng cân không kiểm soát và dễ gặp các vấn đề về răng miệng.

DHA

DHA là một loại axit béo omega-3, loại chất béo tồn tại nhiều trong não và võng mạc. Dưỡng chất này tham gia vào quá trình hình thành nên tế bào thần kinh, hỗ trợ chức năng não bộ và cần thiết cho sự phát triển tư duy và thị lực ở trẻ.

Vì cơ thể không thể tự tổng hợp được DHA nên chúng ta chỉ có thể bổ sung thông qua các bữa ăn hàng ngày. Nguồn thực phẩm giàu omega-3 là cá hồi, cá ngừ, tim, gan, sữa, tảo biển, dầu thực vật… Theo các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị, trẻ cần được ăn cá ít nhất 2 ngày 1 lần để đảm bảo bổ sung đủ lượng DHA cần thiết.

Phospholipid và lexithin

Phosoholipid và lexithin là hai dưỡng chất quan trọng để duy trì hoạt động của não. Chúng đóng góp vào việc hình thành myelin bao bọc các dây thầy kinh, giúp việc truyền tín hiệu đi của não được thực hiện nhanh chóng hơn.

Ngoài ra, lexithin và phospholipid còn hỗ trợ kéo dài tuổi thọ tế bào thần kinh, phòng bệnh ngưng kết tiểu cầu ở người trưởng thành. Lạc và lòng đỏ trứng gà là hai nguồn thực phẩm giàu nguyên tố vi lượng trên. Mẹ nên chú ý bổ sung các thực phẩm này đều đặn trong bữa ăn để tăng khả năng ghi nhớ cho con.

Axit amin

Bổ sung đầy đủ các axit amin cho cơ thể sẽ giúp não của trẻ hoạt động minh mẫn, sáng tạo hơn. Hai loại axit amin cần thiết cho trẻ là tryptophan và tyrosine.

Tương tự như DHA, cơ thể không tự tổng hợp được tryptophan nên mẹ cần chú ý bổ sung cho con thông qua đường ăn uống. Các thực phầm giàu axit amin tryptophan phải kể đến sữa, phô mai, thịt nạc, trứng, các loại hạt, tảo biển…

Ngược lại, tyrosine lại là axit amin mà cơ thể có khả năng tổng hợp được. Tuy nhiên, cơ thể chỉ có khả năng tự điều tiết phù hợp khi được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng mỗi ngày.

Vitamin và khoáng chất

Vitamin và khoáng chất có chức năng giống như cầu nối giữa não và các chất dinh dưỡng. Khi axit amin nạp vào cơ thể, vitamin và khoáng chất sẽ chuyển hóa chúng thành chất dẫn truyền thần kinh, chất béo đơn giản thành dạng phức tạp, chuyển hóa glucose thành năng lượng để tránh tích tụ đường cho cơ thể, phát huy tối đa tác dụng của các chất dinh dưỡng.

Mẹ cần chú ý bổ sung đa dạng nguồn vitamin cho trẻ nhưng cần đảm bảo đủ vitamin C, B, axit folic, kẽm và magie.

I-ốt và sắt

I-ốt đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển trí thông minh của trẻ. Thiếu i-ốt sẽ dấn đến tình trạng thụ động, nhận thức kém, tư duy hạn chế và gây bệnh bướu cổ. Sắt là vi chất cần thiết để tạo máu, thiếu sắt là nguyên nhân chính gây nên tình trạng thiếu máu. Việc không đủ máu cung cấp đến não sẽ làm trẻ mệt mỏi, tư duy chậm, chóng mặt, đau đầu…

Bên cạnh việc bổ sung sắt bằng các thực phẩm chức năng, mẹ cũng nên lưu ý tăng cường chất sắt cho con thông qua các loại thực phẩm có sẵn. Một số loại thực phẩm có nhiều sắt như gan, thịt, cá, trứng, rau xanh, các loại đậu… Cha mẹ cũng nên thêm vitamin C vào bữa ăn hàng ngày để tăng khả năng hấp thụ sắt từ thực phẩm cho cơ thể.

Choline

Choline có nhiệm vụ tăng cường trí nhớ và khả năng học tập suốt đời của trẻ. Tuy nhiên, cơ thể chúng ta chỉ có thể sản xuất được một lượng nhỏ choline và hàm lượng này không đủ để đáp ứng nhu cầu cần thiết cho hoạt động não bộ. Do đó, việc bổ sung các thực phẩm giàu choline là hết sức cần thiết.

Ngoài ra, choline còn ngăn ngừa khuyết tật ống thần kinh và thúc đẩy sản sinh tế bào thần kinh cho trẻ từ khi còn trong bụng mẹ. Trứng, mầm lúa mì, sữa, đậu nành, đậu phộng, cải xoăn, súp lơ…là những thực phẩm chứa nhiều choline.

Nước

Nước chiếm 80% cấu tạo của não. Thiếu nước có thể làm gia tăng hormone stress ở trẻ, gây cản trở hoạt động của não. Vì thế, cha mẹ nên khuyến khích trẻ uống nhiều nước mỗi ngày.