Axit folic là gì?

Axit folic hay còn gọi là vitamin B9. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng trong sự phát triển và phân chia tế bào, đặc biệt là hồng cầu. Vai trò của acid folic với sự phát triển của thai nhi đã được chứng minh qua nhiều công trình nghiên cứu khoa học.

Phụ nữ chuẩn bị mang thai uống axit folic để làm gì?

Acid folic là yếu tố không thể thiếu trong việc sản sinh hồng cầu. Hồng cầu là nhân tố quan trọng giúp mang oxy từ phổi đến khắp các bộ phận của cơ thể. Các nghiên cứu còn chỉ ra rằng những phụ nữ uống bổ sung acid folic từ trước khi mang thai sẽ giúp giảm thiểu được nguy cơ sinh non.

Khi axit folic được đưa vào cơ thể sẽ kích thích sản xuất những tế bào mới khỏe mạnh. Việc sử dụng vitamin này trước và trong suốt giai đoạn thai kỳ sẽ giúp ngăn ngừa các khiếm khuyết ở ống thần kinh của thai nhi, làm giảm thiểu được các nguy cơ như liệt não, chậm phát triển về trí tuệ và giảm tỷ lệ mắc các bệnh phổi mạn tính.

Dị tật bẩm sinh tại não và tật nứt cột sống là dị tật ống thần kinh. Những dị tật này được hình thành trong 2 tuần đầu của thai kỳ, phần lớn là trước khi người phụ nữ phát hiện mình đang mang thai. Vì vậy, bổ sung axit folic từ trước khi có kế hoạch mang thai là một việc làm rất quan trọng.

Thiếu axit folic gây nên thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ, một dạng thiếu máu giống như do thiếu vitamin B12 gây ra. Việc bổ sung axit folic đầy đủ sẽ đẩy lùi nguy cơ sảy thai cao, nguy cơ sinh non, đẩy lùi các chứng rối loạn tâm thần sau sinh cho mẹ hay suy dinh dưỡng ở bào thai.

Trẻ khi sinh ra sẽ không bị mắc các bệnh về tim mạch, hở hàm ếch như các trẻ có mẹ bị thiếu acid folic nghiêm trọng. Ngoài ra bổ sung đầy đủ acid folic còn có thể giúp làm giảm nguy cơ tiền sản giật - một bệnh lý phức tạp có thể ảnh hưởng nặng nề tới cả sức khỏe của mẹ và bé.

Khi nào cần bổ sung axit folic trước khi mang thai?

Các khuyến cáo đưa ra cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên bắt đầu bổ sung axit folic ít nhất 1 tháng trước khi có thai.

Tuy nhiên trên thực tế, chị em thường không thể tính trước được chính xác là 1 tháng hay 2 tháng thì chắc chắn sẽ mang thai. Vì vậy các chuyên gia y tế khuyên chị em phụ nữ nên bổ sung axit folic mỗi ngày trước khi mang thai có thể là vài tháng, thậm chí hoàn toàn có thể bổ sung từ trước đó 1 năm.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người uống viên bổ sung acid folic trước khi có bầu 1 năm sẽ giảm thiểu được nguy cơ sinh non so với những người phụ nữ khác.

Liều lượng axit folic cần bổ sung trước thai kỳ

Mặc dù axit folic không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của bà bầu trước và trong thai kỳ, nhưng không vì vậy chị em có thể dùng quá liều. Một lượng lớn axit folic dư thừa trong cơ thể gây tác hại khá xấu cho sức khỏe.

Sự tăng trưởng nhanh chóng của tế bào mới dễ dẫn đến thoái hóa tủy sống. Đặc biệt, đối với trường hợp người có khối u, uống nhiều axit folic sẽ làm khối u phát triển nhanh hơn. Cách “chữa cháy” nhanh nhất lúc này là uống nhiều nước để đào thải bớt lượng axit dư thừa ra khỏi cơ thể bằng đường tiểu.

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ - CDC (Centers for Disease Control) khuyến khích tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên cung cấp 400 micrograms axit folic mỗi ngày. Bắt đầu ít nhất từ 1 tháng trước khi có ý định mang thai.

Những chị em bị thiếu axit folic thông qua xét nghiệm có thể được khuyến cáo sử dụng tới 600 mcg acid folic hàng ngày.

Bổ sung thừa axit folic có sao không?

Axit folic được khuyến cáo sử dụng có thể dao động từ 400 đến 600 microgram. Khi đó lượng axit folic dư sẽ được thải ra nước tiểu và không có ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Trong trường hợp sử dụng axit folic với liều cao trên 1000 microgam mỗi ngày trong một thời gian dài có thể gây tiêu chảy, buồn nôn, khó tiêu, có vị lạ trong miệng, phấn khích, thậm chí là động kinh.

Thời điểm thích hợp nhất để uống viên vitamin B9 là khoảng cách nghỉ giữa hai bữa ăn. Tuyệt đối không uống chung với trà, cà phê, rượu bởi nó sẽ làm giảm khả năng hấp thụ của viên uống bổ sung.

Tác dụng phụ khi uống axit folic có thể là táo bón. Do đó, chị em nên chịu khó ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ, trái cây, rau củ và uống nhiều nước để phòng hiện tượng táo bón xảy ra.

Có thể thấy, bổ sung axit folic ít nhất 1 tháng trước khi mang thai và trong suốt thai kỳ sẽ giúp tránh được nguy cơ tổn thương ống thần kinh ở trẻ nhỏ từ 50 - 70%. Việc bổ sung acid folic không chỉ giúp ích cho thai nhi mà còn giúp nâng cao sức khỏe cho chính người mẹ.

Dược sĩ Đỗ Mai Thảo

Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang