Khó tiêu chức năng là một trong những rối loạn tiêu hóa phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khoảng 10-30% dân số. Bệnh gây ra các triệu chứng khó chịu ở vùng thượng vị như đau, nóng rát, ăn nhanh no, đầy tức sau khi ăn. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng nhưng khó tiêu chức năng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về định nghĩa, biểu hiện, đối tượng thường gặp cũng như cách điều trị và phòng ngừa căn bệnh phổ biến này.
1. Khó tiêu chức năng là bệnh gì?
Khó tiêu chức năng (functional dyspepsia) là tình trạng rối loạn tiêu hóa mạn tính với các triệu chứng tập trung ở vùng thượng vị, khi đã loại trừ nguyên nhân thực thể. Bệnh gây ra cảm giác khó chịu, đau hoặc nóng rát vùng bụng trên, lan lên ngực, xuất hiện trước, trong hoặc sau bữa ăn, kéo dài trên 6 tháng.
2. Biểu hiện của khó tiêu chức năng
Chứng khó tiêu chức năng bao gồm hàng loạt triệu chứng tiêu hóa liên quan đến vùng thượng vị và bữa ăn:
- Đau, nóng rát vùng thượng vị
- Ăn nhanh no, sớm có cảm giác no, chán ăn
- Đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn sau ăn
- Các triệu chứng này thường xuất hiện trước, trong hoặc sau bữa ăn, có tính chất mạn tính trên 6 tháng.
Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể gặp phải các triệu chứng ngoài tiêu hóa như:
- Mệt mỏi, chóng mặt, khó tập trung
- Nhức đầu, đau mỏi vai gáy, lưng
- Khó ngủ, giấc ngủ không sâu, hay tỉnh giấc
3. Đối tượng thường bị khó tiêu chức năng
Khó tiêu chức năng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên thường xảy ra ở nhóm người có các đặc điểm sau:
Ngoài ra, chế độ ăn uống giàu dầu mỡ, chất kích thích, gia vị nồng, dùng nhiều thuốc kháng sinh cũng là các yếu tố nguy cơ của khó tiêu chức năng.
4. Cách điều trị và phòng bệnh khó tiêu chức năng
Điều trị chứng khó tiêu chức năng là quá trình tổng hợp bao gồm:
- Thay đổi lối sống, chế độ ăn uống: Tránh stress, xây dựng thói quen sinh hoạt, ăn uống lành mạnh. Hạn chế đồ ăn cay nóng, nhiều gia vị, dầu mỡ, tránh các chất kích thích (rượu, bia, thuốc lá, cà phê...).
- Dùng các nhóm thuốc: Thuốc ức chế bơm proton/kháng H2, thuốc tăng nhu động dạ dày ruột, thuốc chống trầm cảm, giảm lo âu.
- Tâm lý trị liệu: giúp kiểm soát căng thẳng, lo lắng.
Để phòng ngừa chứng khó tiêu chức năng tái phát, cần xây dựng một lối sống lành mạnh bao gồm:
- Ăn uống đúng bữa, đúng giờ, nhai kỹ, tránh ăn quá no
- Hạn chế chất kích thích, thức ăn nhiều dầu mỡ, gia vị nồng
- Tập thể dục, vận động đều đặn để nâng cao thể trạng
- Giữ tinh thần thoải mái, lạc quan, tránh stress
- Thường xuyên theo dõi sức khỏe, phát hiện sớm các bất thường của đường tiêu hóa
Tóm lại, khó tiêu chức năng là bệnh phổ biến, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Tuy nhiên, bằng những thay đổi tích cực trong lối sống, chế độ ăn uống, kết hợp điều trị thuốc và tâm lý, hầu hết bệnh nhân có thể cải thiện tình trạng sức khỏe, phòng ngừa bệnh tái phát và lấy lại cuộc sống sinh hoạt bình thường.
