Quả la hán là quả gì?

Quả la hán là một loại quả có hình cầu, đường kính khoảng 5 - 7cm. Lúc quả còn tươi có màu xanh lục, khi khô sẽ chuyển dần sang màu nâu. Thịt quả la hán mọng, chứa nhiều hạt, có chứa nhiều chất đường hữu cơ như fructose, glucose.

Công dụng của quả la hán được xem trọng vì trong thịt quả la hán có chứa một nhóm glycosides loại tecpen. Chúng được gọi chung là mogrosides, chiếm khoảng 1% phần thịt của quả và là chất tạo ra vị ngọt.

Cả quả la hán khô lẫn tươi đều được dùng để chiết, và chế biến ra một chất bột có thể chứa ít nhất 80% mogrosides. Chính vì vậy mà hỗn hợp mogrosides trong những quả la hán cho vị ngọt cao hơn khoảng 300 lần so với vị ngọt của đường mía (tính theo trọng lượng).

Chính vì có độ ngọt ấn tượng như vậy mà phần bột chiết 80 % này sẽ ngọt gấp 250 lần so với đường mía. Thậm chí, mogroside nguyên chất còn có thể ngọt gấp 400 lần so với đường mía.

Thành phần của la hán quả

Khám phá công dụng của quả la hán, trước tiên cần nắm được những thành phần chính trong mỗi quả la hán. Chúng bao gồm:

Đường hữu cơ như Fructose, glucose…

Chất ngọt, còn gọi là mogrosid

Hợp chất protein monogrosvin

Hỗn hợp mogrosid trong quả la hán tạo ra vị ngọt cao hơn đường mía khoảng vài trăm lần nên rất thích hợp dùng làm thức uống cho người bệnh tiểu đường, béo phì…

Trong thành phần chính của quả la hán còn có khoảng 8,67%-13,35% protein. Bên cạnh đó, loại quả có tên gọi đặc biệt này còn chứa nhiều dưỡng chất tốt cho cơ thể như vitamin C, các khoáng chất như Sắt, Mangan, Niken, Kẽm cùng với rất nhiều nguyên tố vô cơ khác.

Ngoài ra, trong hạt la hán có chứa khoảng 41% acid béo.

Công dụng của quả la hán

Dù thường xuyên dùng quả la hán nhưng vẫn có không ít người thắc mắc công dụng của quả la hán chữa bệnh gì.

Dưới đây là những tác dụng chữa bệnh vô cùng đa dạng của vị thuốc thần kỳ mang tên quả la hán:

1. Công dụng của quả la hán giúp nhuận phế, hào đàm

Theo Đông y, thịt quả la hán có vị ngọt, tính mát, hoàn toàn không độc. Chính vì vậy mà công dụng của trái la hán quả trong việc nhuận phế (làm mát phổi), hóa đàm (làm tan đàm), chỉ khát (làm hết khát nước), nhuận tràng là vô cùng ấn tượng.

2. Chữa ho phế nhiệt

Từ xưa, dân gian đã thường dùng quả la hán để chữa ho phế nhiệt và ho do đàm hỏa (đàm vàng đặc, khó khạc). Nước sắc từ quả la hán có tác dụng chống ho và trừ đờm rất hiệu quả. Ngoài ra loại nước từ quả này còn có tác dụng với những người có chứng háo khát, gầy mòn, khí huyết hao tổn, huyết áp thấp.

Công dụng của quả la hán khô trong việc chữa viêm hầu họng, viêm phế quản cấp, khản tiếng cũng như chứng cổ họng khô khát, đại tiện táo… cũng rất tốt. Mỗi ngày chỉ cần uống 5 - 15g dạng thuốc sắc, hãm nước sôi hay hấp chín để uống (trường hợp nặng thì dùng 30g) sẽ thấy ngay hiệu quả.

3. Nước uống giải khát giải nhiệt

Theo Tây y thì quả la hán có tác dụng như một loại "thực phẩm chức năng", và đặc biệt phù hợp với những người có thể chất "nhiệt". Còn với người bình thường, cũng có thể sử dụng trái la hán như một loại nước uống giải khát trong những ngày trời nóng nực, oi bức.

Hơn thế nữa, đối với nam giới thì công dụng của quả la hán ngâm rượu cũng hiệu nghiệm không kém trong việc thanh nhiệt, bồi bổ cơ thể.

4. Tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể

Ngoài những lợi ích trên, quả la hán còn có khả năng làm tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể. Khi uống nước la hán quả, người dùng sẽ được thu nạp lượng dưỡng chất giúp giảm lipid máu, chống oxy hóa, chống dị ứng.

5. Chữa chứng táo bón

Để chữa táo bón, người ta thường phối hợp nước sắc từ quả la hán với mật ong.

6. Trị lao phổi

Chỉ cần kiên trì dùng món ăn chế biến theo công thức thịt quả la hán (50g) và thịt heo nạc (100g) sẽ rất có ích cho người đang điều trị bệnh lao phổi. Bình thường trong mỗi bữa ăn mỗi ngày nên dùng 1 - 2 trái là được.

7. Tác dụng của quả la hán trị mụn

Trái la hán  vốn có vị ngọt, tính mát nên ngoài tác dụng nhuận phế lợi hầu còn giúp nhuận tràng thông tiện và điều trị chứng mụn nhọt hiệu quả. Do đó thích hợp nhất với những người có thể chất nhiệt, nhất là khi đang có bệnh lý hô hấp và tiêu hóa thuộc thể "nhiệt" theo cách phân loại của Đông y.

8. Tác dụng của quả la hán với bệnh tiểu đường

Công dụng của quả la hán trong việc trị bệnh tiểu đường là vô cùng ấn tượng. Vì la hán quả có đặc tính giàu chất dinh dưỡng và có chứa một số hợp chất có độ ngọt lớn gấp hàng trăm lần đường mía nên được y học hiện đại chọn làm chất tạo vị ngọt có ích cho nhiều trường hợp bệnh khác nhau.

Các nghiên cứu khoa học gần đây cũng chỉ ra rằng dù quả la hán không phải là đường nhưng lại là thứ thức ăn và loại gia vị lý tưởng đối với những người mắc bệnh đái tháo đường, hay bị béo phì.

Những bài thuốc công hiệu từ quả la hán

Trước tiên là bài thuốc chữa viêm họng: Mang la hán quả thái lát, sắc nước uống thay trà trong ngày.

Chữa mất tiếng: Dùng 1 quả la hán, mang thái lát rồi cho thêm lượng nước thích hợp sắc lên, chờ nguội, sau đó chia ra uống nhiều lần, mỗi lần một ít.

Chữa ho gà (còn gọi là chứng bách nhật khái): La hán 1 quả, hồng khô 25gam, sắc nước uống; Bạn cũng có thể dùng 1 trái la hán kết hợp với 40gam phổi lợn (nhớ bóp cho hết bọt), sau đó mang đi hầm chín rồi thêm gia vị vào cho vừa ăn.

Chữa chứng ho khạc ra đờm vàng đặc quánh: Dùng 20gam quả la hán khô phối hợp với 12gam tang bạch bì (chính là vỏ trắng rễ cây dâu tằm), mang đi sắc nước và uống trong ngày.

Bổ phế, hỗ trợ trong điều trị ho lao: dùng 60gam la hán, 100gam thịt lợn nạc, sau đó mang 2 thứ thái lát, cho thêm lượng nước thích hợp đem hầm chín, trước khi tắt bếp thì thêm chút muối, ăn trong bữa cơm.

Chữa chứng táo bón kinh niên: dùng quả la hán sắc lấy nước, sau đó pha thêm mật ong cho dễ uống và tăng thêm hiệu quả trị bệnh, nước nấu xong nên uống trong ngày.

Tác dụng của quả la hán với bà bầu

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, quả la hán là thức uống tốt cho các mẹ bầu vì chúng có tính mát, vừa thanh nhiệt vừa giải độc và đặc biệt tốt cho các bà bầu đang bị nóng trong người.

Bên cạnh đó, quả la hán còn giúp bà bầu chữa một số bệnh nhẹ trong quá trình mang thai mà không cần dùng thuốc như ho, ho gà, long đờm, hen suyễn. Loại quả này cũng giúp các mẹ giảm trừ chứng viêm họng, viêm amidan, mất tiếng, chữa táo bón…

Tuy nhiên, khi bà bầu uống quả la hán, cần lưu ý những điều sau:

Vào 3 tháng đầu của thai kỳ thì bà bầu không nên uống nước sắc từ quả la hán. Bởi vì chúng có tính hàn, không tốt cho thai nhi giai đoạn đầu.

Những bà bầu có tỳ vị hư, hàn (bao tử yếu, hay đầy bụng, khó tiêu) cũng không nên uống nước quả la hán.

Ngoài ra, bà bầu nên chọn mua quả la hán ở những nơi có uy tín, tránh mua phải quả không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, nhất là trong quá trình sấy khô vì sẽ gây hại cho thai nhi.

Tác dụng của quả la hán với trẻ nhỏ

Như chúng ta đã biết, công dụng cuả quả la hán trong việc trị các bệnh lí về ho là rất tốt cùng với công năng nhuận phế, lợi hầu, giải khát, nhuận tràng thông tiện. Vì vậy khi trẻ con bị các chứng ho hay viêm về đường hô hấp như phế nhiệt và đàm hỏa nội kết, viêm hầu họng, đại tiện bí kết (trị đờm, ho gà, huyết táo)... thì có thể dùng quả la hán để trị bệnh.

Đây cũng là loại thức uống tuyệt vời để chữa nóng trong người, hay thể trạng nhiệt cao đối với các bé.

Lưu ý là với những trẻ có tình trạng tỳ vị hư hàn, lạnh bụng, đi tiêu lỏng hoặc ho do bị cảm lạnh thì không nên dùng quả la hán.