Cây đuôi chuột trước đây mọc rất nhiều ở các vùng quê Việt Nam thường được các cụ sử dụng trong các bài thuốc bệnh dân gian nhưng ngày nay ít người biết đến nên công dụng của loại thảo dược này dường như đang bị bỏ phí.

Hãy cùng tìm hiểu tác dụng của cây đuôi chuột trong đời sống sức khoẻ qua bài viết này và sử dụng chúng thật hiệu quả.

Cây đuôi chuột là cây gì?

Cây cỏ đuôi chuột có tên khoa học là Stachytarpheta jamaicensis (L.,) Vahl, thuộc họ cỏ roi ngựa - Verbenaceae. Tên chữ Hán là Ngọc long tiên, Giả mã tiên, Hải tiên.

Ở việt Nam, cỏ đuôi chuột còn có rất nhiều tên gọi khác nhau như cỏ đuôi lươn, bôn bôn, đũa bếp, điềm thông. Ở Quảng Nam, Đà Nẵng gọi là cây tàn nhang, ở miền Nam gọi là cây mạch lạt hay mạch lạc.

Cây đuôi chuột mọc ở đâu? Cây thuốc đuôi chuột có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới của châu Mỹ rồi được phát tán tới nhiều nơi trên thế giới như: Trung Quốc, Lào, Campuchia, Malaysia, Brazil… và mọi miền quê ở Việt Nam.

Cây đuôi chuột thường mọc ở các bãi hoang, dọc ven đường. Nó là loại cây ưa sáng và ưa ẩm, thường mọc từ hạt vào cuối mùa xuân trên đất ẩm. Cây sinh trưởng nhanh, ra hoa quả nhiều, hạt có sức nảy mầm khỏe. Ở nhiều nơi, đuôi chuột mọc tập trung gần như thuần loại, lấn át các loại cây thảo khác. Đuôi chuột được coi là loài cỏ dại, tưởng không có tác dụng gì nhưng thực chất cỏ đuôi chuột lại là một cây thuốc quý có thể chữa được rất nhiều bệnh.

Cây đuôi chuột sống từ 1-2 năm, cao khoảng 1m. Đặc điểm của cây là thân 4 cạnh màu lục tím, lá hình bầu dục nhiều răng cưa và mọc đối. Các cụm hoa thường mọc đứng ở ngọn, có màu lam tím (hoặc màu trắng), dài 20-40cm trông như cái đuôi chuột hay tàn nhang. Quả chứa 2 hạt và có nang cao 4-5mm, mang đài tồn tại. Cây đuôi chuột có thể dùng tươi hoặc phơi khô, sao vàng đều được.

Thành phần dược học của cây đuôi chuột

Trong cây đuôi chuột có một chất glucosidic. Thân và lá có chứa tarphetamin, lá còn có dopamin là chất có tác dụng chữa cao huyết áp. Rễ có chứa axit chlorogenic và tanin.

Cây đuôi chuột trị bệnh gì?

Theo Đông y, cây đuôi chuột có vị đắng, tính lạnh có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tiêu phù, giảm đau, chữa sốt rét….

Toàn thân của cây đuôi chuột đều có tác dụng chữa bệnh như: Trị viêm nhiễm đường tiểu, sỏi niệu, phong thấp, viêm họng, sốt rét, rắn cắn… rất hiệu quả.

Nước ép từ lá, rễ hoặc toàn thân của cây đuôi chuột còn làm thuốc bổ, chữa các bệnh như đau đầu, đau tai, giang mai, vàng da, đau thần kinh, kiết lỵ, điều hòa kinh nguyệt…. rất tốt.

Ngoài ra, cây đuôi chuột còn có tác dụng làm ấm phổi giảm đờm, chữa ho lao, thông huyết mạch, nhiễm trùng đường tiết niệu, đau gân cốt do thấp khớp, viêm kết mạc cấp, viêm hầu, kiết lỵ, ỉa chảy, cảm lạnh….

Một số cách dùng đuôi chuột để chữa bệnh ở các nước

Cây đuôi chuột được dùng ở Trung Quốc

Cây đuôi chuột từ lâu đã được coi là một loại thảo dược dùng để chữa nhiều loại bệnh ở Trung Quốc. Bởi trong loại cây này chứa nhiều loại dược tính nên thường được người dân ở đây dùng để trị viêm nhiễm đường tiểu, phong thấp đau xương, sỏi niệu, viêm họng, viêm kết mạc cấp, bạch đới quá nhiều, nhọt độc, sốt rét, rắn cắn, đòn ngã sưng đau, ho, lỵ.

Cây đuôi chuột được dùng ở các nước Đông Nam Á

Ở nhiều nước Đông Nam Á, người ta dùng dịch ép lá, rễ hoặc toàn cây đuôi chuột làm thuốc bổ, điều kinh, gây nôn, long đờm, kích thích, làm ra mồ hôi, tẩy, làm dịu da và làm mát, chữa nhức đầu, đau tai, sốt rét, sốt vàng da, giang mai, vết thương bầm giập, bệnh gan, nhiễm giun, đau thần kinh và kiết lỵ.

Cây đuôi chuột được dùng ở Malaysia

Ở Malaysia, người ra dung cây đuôi chuột để sắc uống trị loét mũi, sốt rét.

Cây đuôi chuột được dùng ở Java

Ở Java, người ta dùng rễ cây đuôi chuột để sắc lấy nước uống trị bệnh lậu và để ra thai khi muốn phá thai.

Cây đuôi chuột được dùng ở Ấn Độ

Người Ấn Độ thường dùng cây đuôi chuột để làm thuốc trị giun, viêm quầng, bệnh hoa liễu, đau dạ dày, phù và nôn mửa và dung dịch ép cây được dùng trị đục thể thủy tinh và mụn nhọt lở loét.

Cây đuôi chuột được dùng ở Brazil

Ở Brazil, người dân thường dùng cây đuôi chuột giã nát để đắp ngoài trị loét có mủ, hoặc dùng để uống trong trị sốt và viêm thấp khớp, sắc lấy nước toàn cây uống để cho ra thai. Dùng nước hãm vỏ cây trị lỵ và tiêu chảy. Dùng lá trị rối loạn về tim.

Cây đuôi chuột được dùng ở Guyana

Ở Guyana, cây đuôi chuột như một loại thuốc để trị chứng kiết lỵ

Cây đuôi chuột được dùng ở Lào và Campuchia

Ở Lào, người dân thường dùng bột lá xoa vào cơ thể để trị sốt.

 Cây đuôi chuột được dùng ở Tây Phi

Ở Tây Phi, người dân dùng nhựa lá cây đuôi chuột để bôi trị đau tai và cây đuôi chuột chữa bệnh tim.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây đuôi chuột

Bài thuốc chữa sốt rét từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: Lá cây đuôi chuột

Cách dùng: Hái lá cây đuôi chuột rửa sạch rồi sắc lấy nước uống có thể chữa sốt rét và chứng loét mũi.

Bài thuốc chữa bệnh viêm họng hầu từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: 50g cây đuôi chuôt tươi

Cách dùng: Đem rửa sạch, giã nát rồi vắt lấy nước. Khi dùng bỏ thêm đường rồi ngậm nuốt dần.

Bài thuốc chữa u nhọt từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: Cỏ xước 60g, bọ mắm 60g, đuôi chuột 90g.

Cách dùng: Đem rửa sạch các nguyên liệu rồi giã nát đem đắp lên vùng bị nhọt. Đối với nhọt hở miệng thì có thể thêm đường đỏ rồi bịt chặt bằng dải băng sạch.

Bài thuốc chữa chấn thương bầm dập từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: Cỏ đuôi chuột, cỏ cứt lợn

Cách dùng: Sau khi rửa sạch hai nguyên liệu hãy giã nát rồi đắp lên vết thương. Dùng băng vải sạch bit cố định lại để vài tiếng thì gỡ ra.

Bài thuốc tẩy giun cho trẻ em từ lá đuôi chuột

Nguyên liệu: Lá đuôi chuột, rễ đuôi chuột

Cách dùng: Rễ đuôi chuột rửa sạch đem sắc lấy nước; lá đuôi chuột giã nát vắt lấy nước hoà với nhau rồi cho trẻ uống.

Bài thuốc chữa viêm đường tiết niệu từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: Cỏ đuôi chuột 40g, kim ngân hoa và mã đề 10g, dây bòng bong 30g

Các dùng: Đem các nguyên liệu sắc lấy nước uống hàng ngày.

Bài thuốc chữa bệnh da vàng từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: cây đuôi chuột, rau má, diếp cá, cây chó đẻ

Cách dùng: Đem các nguyên liệu sắc lấy nước uống hàng ngày sẽ giúp chữa bệnh vàng da hiệu quả.

Bài thuốc chữa thấp khớp từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: Cây đuôi chuột 40g, hạt gấc 10 hạt, ké đầu ngựa 10g, dây đau xương 10g.

Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu sắc lấy nước uống. Nếu khớp bị sưng có thể dùng cành lá đuôi chuột giã nhuyễn để đắp.

Bài thuốc chữa khí hư, bạch huyết từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: Rễ đuôi chuột 40g, bạch đồng nữ 20g, bạc thau 20g

Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu sắc lấy nước uống.

Bài thuốc chữa viêm kết mạc cấp, viêm hầu, kiết lỵ, ỉa chảy, cảm lạnh, ho từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: 30g lá đuôi chuột

Cách dùng: Đem rửa sạch, sắc thành nước để uống hàng ngày

Bài thuốc chữa rắn cắn từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: Cây đuôi chuột tươi

Cách dùng: Đem giã nát đắp lên vết thương bị rắn cắn đồng thời sắc lấy nước để uống giải độc.

Bài thuốc cây đuôi chuột chữa bệnh tim

Nguyên liệu: Nam dùng 9 lá đuôi chuột; nữ dùng 7 lá đuôi chuột

Cách dùng: Hãy rửa sạch lá đuôi chuột rồi đem nhai nuốt ngày 1 lần vào buổi sáng có thể cải thiện tình trạng hở van tim ở người bệnh.

Bài thuốc chữa điều kinh, hậu sản, ghẻ từ cây đuôi chuột

Nguyên liệu: Lấy phần thân và lá cây đuôi chuột, không dùng rễ

Cách dùng: Đem rửa sạch rồi sắc nước uống.

Cây đuôi chuột là loại cây cỏ mọc hoang ở khắp nơi. Mặc dù nó có rất nhiều tác dụng tốt cho việc chữa bệnh nhưng hiện nay đang bị bỏ quên một cách lãng phí. Khi đọc bài viết này, hi vọng bạn có thể tận dụng loại cỏ dại dễ tìm này để làm thuốc chữa bệnh cho bản thân, gia đình hoặc những người quen biết.