Vì sao phải bổ sung vitamin D cho trẻ?

Đối với cơ thể người nói chung, vitamin D có vai trò quan trọng trong việc hấp thụ và phân phối canxi, phốt pho, ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành cấu trúc xương. 

Đối với trẻ em nói riêng, thiếu vitamin D gây ra tình trạng còi xương. Việc thiếu canxi sẽ gây ra tình trạng tăng dị hóa vitamin D. Hậu quả cuối cùng là chất lượng xương của trẻ em suy giảm.

Cung cấp đầy đủ vitamin D cho cơ thể sẽ giúp canxi và phospho “gắn chặt” vào trong các mô xương, điều hòa cân bằng nội môi của canxi và phospho trong cơ thể người.

Vitamin D cũng đóng vai trò trong quá trình phân chia tế bào, bài tiết và chuyển hóa các hormone bao gồm hormon tuyến cận giáp và insulin.

Vitamin D còn ảnh hưởng đến sự biệt hoá một số tế bào ung thư như: ung thư da, xương và các tế bào ung thư vú. Cung cấp đủ vitamin D có liên quan đến việc làm giảm nguy cơ phát triển ung thư vú, đại tràng và tuyến tiền liệt.

Dấu hiệu thiếu vitamin D ở trẻ em là gì?

Dấu hiệu nhận biết sớm trẻ bị thiếu vitamin D

Ban đầu, những dấu hiệu thiếu vitamin D ở trẻ sơ sinh sẽ bắt đầu từ hệ thần kinh. Trẻ quấy khóc nhiều, khó ngủ và không ngủ được lâu. Ngoài ra, trẻ có thể bị giật mình khi ngủ do thần kinh bị kích thích. Khi nhận thấy những dấu hiệu này diễn ra thường xuyên thì đây chính là cha mẹ cần bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh.

Với trẻ lớn hơn thì dấu hiệu sớm của việc thiếu vitamin D thường là: ra mồ hôi trộm vào ban đêm (trời không nóng), chậm phát triển thể lực, cơ nhão, da xanh xao và lách có thể to.

Dấu hiệu nhận biết muộn trẻ thiếu vitamin D

Trẻ mọc răng chậm, răng mọc không cân đối.

Trẻ chậm phát triển thể lực dẫn đến chậm biết đi, biết bò.

Trẻ nhỏ còn có thể bị thóp rộng, bờ thóp mềm và lâu liền thóp.

Đầu xương cổ tay phình to tại thành “vòng cổ tay”.

Xương sườn và lồng ngực biến dạng, vẹo cột sống và chân vòng kiềng cũng là những dấu hiệu của thiếu vitamin D.

Sự thiếu hụt vitamin D còn gây ra tình trạng biến dạng hộp sọ, đầu bẹt, xương sọ mềm, khi ấn vào bị lõm và trở lại bình thường nếu nhấc tay ra.

Nếu nặng, trẻ có thể bị co giật do hạ canxi trong máu.

Bệnh còi xương là bệnh tiên phát ở trẻ nhỏ, có thể nhìn thấy cẳng chân trẻ bị biến dạng và chậm phát triển về thể lực. Những biến dạng xương khi còn nhỏ sẽ gây nên những di chứng cho thời kỳ trường thành sau này như: gù lưng, vẹo và hẹp xương chậu.

Liều lượng bổ sung vitamin D cho trẻ em

Trẻ bú mẹ hoàn toàn hoặc trẻ bú mẹ một phần (uống kèm sữa công thức) cần được bổ sung vitamin D liều 400 đơn vị mỗi ngày, bắt đầu từ lúc vài ngày sau khi sinh.

Ngừng dùng vitamin D khi bé đã cai sữa và uống mỗi ngày 1 lít sữa giàu vitamin D (sữa công thức với trẻ < 12 tháng hoặc sữa bò với trẻ >12 tháng). Nếu bé uống ít hơn 1 lít sữa mỗi ngày thì vẫn cần bổ sung 400 đơn vị vitamin D/ngày. Tiếp tục cho trẻ uống vitamin D tới khi bé uống đủ 1 lít sữa giàu Vitamin D mỗi ngày.

Trẻ có nguy cơ cao thiếu hụt vitamin D trong trường hợp trẻ dùng một số thuốc điều trị đặc biệt hoặc bị một số bệnh mạn tính có thể cần bổ sung vitamin D liều cao hơn.

Nên bổ sung vitamin D cho trẻ từ khi nào?

Tắm nắng là biện pháp đơn giản và quan trọng nhất để bổ sung vitamin D cho trẻ. Để phòng bệnh còi xương, cha mẹ nên cho trẻ tắm nắng hàng ngày, mỗi ngày 20 – 30 phút, vào buổi sáng là tốt nhất (trước 9 giờ).

Trường hợp không có điều kiện để tắm nắng như sinh vào mùa đông hoặc nhà ở chật chội... thì phải cho trẻ bổ sung vitamin D từ sau khi sinh ra 1 tuần, thời gian uống đến 2 tuổi. Khi trẻ đã lớn, trẻ có thể chơi ngoài trời nhiều hơn hoặc không có biểu hiện của bệnh còi xương thì cũng không cần phải uống nữa.

Hướng dẫn cách tắm nắng để bổ sung vitamin D

Tắm nắng cung cấp 90 - 95% vitamin D cho cơ thể. Khi tắm nắng cần đội mũ, đeo kính râm để tránh ánh nắng chiếu trực tiếp vào đầu, mắt. Không sử dụng các loại kem để bôi vào da trong thời gian tắm nắng.

Để tắm nắng cho trẻ cần nơi thoáng mát, nhiều ánh sáng. Cho trẻ tắm nắng hàng ngày ngay từ tháng đầu sau sinh. Bộc lộ chân, tay, lưng, bụng, ngực cho da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Thời gian tắm nắng: 15 - 20 phút vào buổi sáng trước 8 giờ hoặc 4 - 5 giờ chiều.

Thực phẩm bổ sung vitamin D cho trẻ gồm những loại nào?

Cá hồi

Cá hồi là một loại cá béo phổ biến và là nguồn cung cấp vitamin D dồi dào. Theo nghiên cứu, một khẩu phần cá hồi 100 gram chứa từ 361 đến 685 IU vitamin D.

Tôm

Không giống như hầu hết các nguồn vitamin D của hải sản khác, tôm rất ít chất béo. Tuy nhiên, chúng chứa một lượng vitamin D tốt –  khoảng 152 IU mỗi khẩu phần ăn. Bên cạnh đó tôm cũng chứa axit béo omega - 3 có lợi cho sự phát triển não bộ.

Hàu

Hàu là một loại sò sống trong nước mặn, rất ngon, ít calo và đầy đủ chất dinh dưỡng. Một con hàu hoang dã nặng 100 gram chỉ có 68 calo nhưng chứa 320 IU vitamin D.

Lòng đỏ trứng

Ngoài hải sản, trứng là một nguồn cung cấp vitamin D tốt và là thực phẩm bổ dưỡng tuyệt vời. Trong khi hầu hết protein được tìm thấy trong lòng trắng thì các chất béo, vitamin và khoáng chất được tìm thấy chủ yếu trong lòng đỏ.

Một lòng đỏ trứng gà nuôi trong nhà chứa 18 – 39 đơn vị vitamin D, thấp hơn 3 lần so với trứng từ những con gà được nuôi thả trên đồng cỏ, dưới ánh sáng mặt trời.

Nấm

Giống như cơ thể người, nấm có thể tổng hợp vitamin D khi tiếp xúc với tia cực tím từ mặt trời. Tuy nhiên, nấm sản xuất vitamin D2, trong khi động vật sản xuất vitamin D3.

Mặc dù vitamin D2 giúp tăng nồng độ vitamin D trong máu, nhưng nó có thể không hiệu quả như vitamin D3. Tuy nhiên, nấm tự nhiên là nguồn vitamin D2 tuyệt vời. Trên thực tế, một số giống chứa tới 2.300 IU mỗi 100 gram.

Một số chế phẩm thuốc bổ sung vitamin D cho trẻ

Vitamin D2 tan trong cồn, 1 giọt = 400 IU, dùng 1 giọt mỗi ngày.

Vitamin D2 tan trong dầu, 1 giọt = 800 IU, dùng 1 giọt mỗi ngày hoặc cách ngày.

Vitamin D3 dạng dầu, 200.000 IU/1ml/ống, cho trẻ dùng 1 ống mỗi 6 tháng (có thể tăng 2 ống mỗi 6 tháng nếu trẻ ít tiếp xúc với ánh sáng hoặc có dấu hiệu thiếu hụt vitamin D).

Với những bé bú mẹ hoàn toàn, sinh trong mùa đông, vì điều kiện nào đó mà không được tắm nắng... thì cũng cần hỏi bác sĩ để bổ sung vitamin D cho trẻ. Những trẻ bị béo phì thì nguy cơ thiếu vitamin D càng cao.

Việc bổ sung vitamin D cho trẻ bằng đường uống vào sáng hay chiều, lúc đói hay no đều không ảnh hưởng gì đến việc hấp thu vitamin D. Nhưng nếu uống cùng với canxi thì nên uống vào buổi sáng, vì canxi uống buổi tối dễ có nguy cơ bị sỏi thận.

Ngộ độc vitamin D nguy hiểm như thế nào?

Ngộ độc vitamin D là tình trạng rất hiếm gặp nhưng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, ngộ độc xuất hiện khi hàm lượng vitamin D trong cơ thể quá cao

Nguyên nhân thường là do cơ thể được bổ sung vitamin D liều quá lớn, hoàn toàn không phải do chế độ ăn hay do tiếp xúc với ánh nắng.

Bình thường, cơ thể có khả năng điều hòa lượng vitamin D được tổng hợp nhờ ánh nắng mặt trời và các loại thực phẩm thường không chứa quá nhiều vitamin D.

Hậu quả chính của ngộ độc vitamin D là: bệnh nhân tăng canxi máu dẫn tới chán ăn, buồn nôn và nôn. Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, tiểu tiện thường xuyên. Canxi máu cao có thể gây vôi hóa mạch máu và mô, làm tổn thương tim, các mạch máu và thận.

Tóm lại, bổ sung vitamin D cho trẻ em là việc làm quan trọng. Qua bài viết trên, các bà mẹ có thể hiểu phần nào cách bổ sung vitamin D cho trẻ. Tuy nhiên, một số trường hợp nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và tránh lạm dụng vì quá liều vitamin D sẽ gây nguy hiểm cho sức khỏe.