Mất trí nhớ có liên quan đến tim mạch

Những điều tốt cho tim cũng tốt cho não của bạn.

Đây là thông điệp mà nhiều bác sĩ chia sẻ. Họ bao gồm Tiến sĩ Albert Hofman, trưởng khoa dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan thuộc Đại học Harvard, bang Massachusetts, Hoa Kỳ.

“Không có sự tuần hoàn máu, não không thể hoạt động”, ông nói một cách đơn giản, mặc dù mối quan hệ này phức tạp hơn.

Hofman và nhóm của ông đã tiết lộ những tin tức đáng mừng về chứng mất trí nhớ. Họ đã theo dõi sức khỏe của gần 50.000 người trưởng thành ở Bắc Mỹ và Châu Âu trên 65 tuổi để hiểu tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ đã thay đổi như thế nào trong một phần tư thế kỷ.

Họ phát hiện ra rằng tỷ lệ này đã giảm 13% mỗi thập kỷ trong 25 năm qua. Hofman cho rằng điều này là do sức khỏe tim tốt hơn và nhận thức tốt hơn về sự cần thiết phải bảo vệ nó.

Hofman cho biết, khoảng 30 đến 40% các trường hợp sa sút trí tuệ có liên quan đến các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch của một cá nhân.

Nghiên cứu của ông cho thấy rằng những điều này có thể được ngăn ngừa bằng cách dùng thuốc kiểm soát huyết áp và cholesterol, có chế độ ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất đầy đủ, đặc biệt không hút thuốc .

Sức khỏe tim được cải thiện nhờ chứng minh bằng sự giảm đáng kinh ngạc về số ca tử vong do đau tim: nghiên cứu của Đại học Rutgers, ở tiểu bang New Jersey của Hoa Kỳ, phát hiện rằng số người chết do bệnh tim mạch ở nhóm tuổi từ 25 đến 84 trong nước Mỹ giảm hơn 40% trong khoảng thời gian chưa đầy 40 năm, từ 397.623 người vào năm 1990 xuống còn 236.953 người vào năm 2019.

Việc tỷ lệ hút thuốc toàn cầu cũng giảm kể từ năm 1990 - giảm 27% đối với nam và 38% đối với nữ.

Một bác sĩ chuyên về ung thư phổi cho biết hiện nay chúng ta đang thấy tác động tích cực của những cảnh báo trên bao thuốc lá và lệnh cấm hút thuốc, một hoặc hai thế hệ sau khi các chiến dịch đó diễn ra.

Kết quả của một nghiên cứu gần đây của Viện Khoa học Y tế Trung Quốc và Trường Cao đẳng Y tế Liên minh Bắc Kinh, được công bố trên JAHA (Tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ), cho thấy những ảnh hướng xấu lên não của bệnh tim mạch.

Nó cho thấy nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn nhiều ở những bệnh nhân mắc bệnh tim sớm; từ 45 đến 59 tuổi, nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn 32%, trong khi những người được chẩn đoán trước 45 tuổi có nguy cơ cao hơn 71%.

Hofman cho biết , đột quỵ cũng có ảnh hưởng trực tiếp và đáng kể lên não và do đó là nguyên nhân trực tiếp quan trọng gây ra chứng mất trí nhớ.

Một nghiên cứu năm 2021 cho thấy gần 20% số người bị đột quỵ sẽ bắt đầu phát triển các dấu hiệu sa sút trí tuệ trong vòng một năm.

Không chỉ những tác động trực tiếp của bệnh tim mạch ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ mà còn là những tác động gián tiếp của quá trình viêm nhiễm đi kèm với bệnh tim.

Thay đổi nhận thức của cộng đồng

Hofman cho biết, nhận thức được các vấn đề sức khỏe cộng đồng, chẳng hạn như hút thuốc và giải quyết chúng thông qua những thay đổi chính sách có ý nghĩa sẽ có tác động lớn nhất.

Các chiến dịch chống hút thuốc đã làm rõ những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của việc hút thuốc để tạo ra sự thay đổi lớn về thái độ, hành vi, giúp mọi người dễ dàng đưa ra những lựa chọn lành mạnh hơn. Trong trường hợp hút thuốc, điều này bao gồm việc không đốt thuốc ở nơi công cộng vì nó bị cấm.

Thay đổi toàn diện là điều chúng ta cần khi đang phải đối mặt với cái được mệnh danh là “cơn sóng thần bạc” đối với bệnh nhân sa sút trí tuệ.

Hofman nói, một trong những vấn đề lớn nhất là thái độ chủ quan của công chúng đối với chứng mất trí nhớ như một căn bệnh không thể tránh khỏi của người già. Ông nói: “Chúng ta phải thay đổi hành vi để tránh điều đó”.

Hofman chỉ ra "thành công vô cùng đáng kể trong giai đoạn cuối của thế kỷ trước và đầu thế kỷ này trong việc ngăn chặn đau tim và đột quỵ" - và cho biết chúng ta có thể đạt được thành công tương tự trong việc ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.

Ông cho rằng chúng ta có thể không loại bỏ hoàn toàn chứng mất trí nhớ. Nhưng nếu chúng ta có thể trì hoãn sự xuất hiện của nó, con người có thể có thêm nhiều năm sống chất lượng và có thể qua đời “vì muốn có một cụm từ hay hơn, một cái chết tốt hơn”.

Chứng mất trí nhớ là một cái chết khủng khiếp và kéo dài và là một cái chết đau lòng để chứng kiến.

Người ta trước đây sợ ung thư phổi, Hofman nói, “nhưng sợ hãi về ung thư đã được thay thế bằng nỗi sợ chứng mất trí nhớ và bệnh Alzheimer, và đúng vậy”.

Mặc dù có những loại thuốc đang được triển khai có thể giúp loại bỏ nguy cơ trực tiếp của các mảng bám và rối loạn liên quan đến chứng mất trí nhớ, nhưng Hofman cho biết việc điều trị không phải là giải pháp.

“Phòng ngừa mới là giải pháp. Tôi hy vọng, nhưng chúng ta cần phải đánh bại thái độ chủ quan của công chúng. Chứng mất trí nhớ không phải là một phần tất yếu của quá trình lão hóa.”

Nếu sức khỏe tim mạch nói chung được cải thiện, thì nguy cơ đối với não do tỷ lệ béo phì và tiểu đường loại 2 ngày càng tăng là gì?

Những căn bệnh này có tác động tiêu cực đến sức khỏe não, Hofman nói, nhưng ông chỉ ra sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp thuốc chống béo phì - những loại thuốc này cũng giúp ngăn chặn bệnh thận.

Hofman nhắc nhở rằng chất lượng cuộc sống của bạn tốt hơn nhiều, bất kể tuổi tác, khi bạn có sức khỏe tốt, do đó, hiểu giá trị của việc ngăn ngừa là điều cần thiết.

Đó không chỉ là tốt hơn chữa trị. Đó có thể là tất cả những gì chúng ta có trong trường hợp chứng mất trí nhớ - một căn bệnh mà hiện chưa có phương pháp chữa trị.