Theo báo cáo của Hội đột quỵ thế giới, mỗi năm thế giới có hơn 12,2 triệu ca đột quỵ não mới, trong đó hơn 16% xảy ra ở người trẻ 15-49 tuổi; 6,5 triệu ca tử vong với hơn 6% trong số đó là người trẻ.
Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 ca đột quỵ và ngày càng có nhiều người trẻ tuổi mắc căn bệnh này.
Thông tin tại Hội nghị đột quỵ quốc tế năm 2022 vừa diễn ra mới đây ở Hà Nội, PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai đã công bố nghiên cứu đa trung tâm về tình hình đột quỵ tại Việt Nam trong thời gian qua tại 10 Trung tâm đột quỵ trên toàn quốc.
Đây là nghiên cứu lớn có số lượng bệnh nhân tham gia lớn nhất từ trước đến nay của chuyên ngành đột quỵ với 2.310 người. Theo đó, độ tuổi trung bình bị đột quỵ là khoảng 65 tuổi; độ tuổi dưới 45 chiếm 7,2%. Tỷ lệ nam gặp đột quỵ nhiều gấp 1,5 lần so với nữ.
Cũng theo PGS.TS Mai Duy Tôn, về các yếu tố nguy cơ của bệnh đột quỵ phần lớn là do tăng huyết áp (kết quả nghiên cứu này cho thấy có 78% số người bị đột quỵ là do tăng huyết áp). Tỷ lệ người bị đột quỵ được đưa đến bệnh viện cấp cứu trong 6 giờ đầu vẫn còn thấp, mới có 33% số người được nghiên cứu.
Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, bệnh đột quỵ vô cùng nguy hiểm, bởi có thể xảy ra với bất cứ ai, bất kể thời gian, không gian nào. Có người bị đột quỵ khi đang đi máy bay, đang làm việc, hay đang chơi thể thao.
Đột quỵ xảy ra khi mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ làm cho não bị thiếu ôxy, không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Đột quỵ não có thể gây ra nhiều triệu chứng như: Người bệnh có hiện tượng tê hoặc yếu cơ, đặc biệt là thường xảy ra ở một bên cơ thể; có dấu hiệu thay đổi thị lực ở một hoặc cả hai mắt; cảm thấy chóng mặt, đi lại khó khăn, khó cử động; xuất hiện hiện tượng nói ngọng, khó nói, lưỡi bị tê cứng…
Hoặc theo các chuyên gia y tế, có thể nhận diện cơn đột quỵ theo quy tắc F.A.S.T như sau:
F (Face): Đầu tiên là biến đổi ở mặt, bệnh nhân có thể liệt mặt, méo miệng, nhân trung lệch đi, biểu hiện rõ khi bệnh nhân cười, nhe răng.
A (Arm): Yếu liệt tay chân. Đánh giá bệnh nhân có bị yếu hoặc liệt một bên hay không bằng cách yêu cầu bệnh nhân đưa hai tay lên cao. Bệnh nhân không nâng tay lên được, nếu nâng được cũng rất khó.
S (Speech): Ngôn ngữ bất thường, nói khó.
T (Time): Khi xuất hiện bất kỳ các triệu chứng trên một cách đột ngột hãy nhanh chóng gọi cấp cứu 115, đưa bệnh nhân đến bệnh viện có điều trị đột quỵ gần nhất.
Do đó, khi thấy người thân có một trong các triệu chứng đột quỵ, cần nhanh chóng gọi người trợ giúp và gọi ngay xe cấp cứu đưa người bệnh đến cơ sở y tế, bệnh viện gần nhất có đủ phương tiện, kỹ thuật, chuyên môn tái thông mạch máu não.
Nếu bệnh nhân đột quỵ thiếu máu não được chuyển đến bệnh viện trong 3 giờ đầu ngay sau khi bị đột quỵ và được điều trị đặc hiệu bằng thuốc tiêu huyết khối, sự phục hồi sẽ rất khả quan.
Ngược lại, nếu lỡ "thời gian vàng" cấp cứu đột quỵ, người bệnh có thể tử vong hoặc có cứu được cũng để lại di chứng nặng nề, khiến người bệnh tàn phế, liệt, nằm trên giường bệnh suốt đời.
Để phòng ngừa đột quỵ, các chuyên gia khuyến cáo, người bệnh cần phòng ngừa các yếu tố nguy cơ như bệnh tim mạch, huyết áp, đái tháo đường… Trong khi đó, chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng quyết định hình thành các bệnh lý này. Vì vậy, cần có chế độ ăn uống hợp lý để giúp phòng bệnh hiệu quả.
Bên cạnh đó, tập thể dục đều đặn cũng giúp tăng cường tuần hoàn máu trong cơ thể, nâng cao sức khỏe, giúp tim khỏe mạnh. Tập thể dục 30 phút mỗi ngày, ít nhất 4 lần mỗi tuần sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, dẫn đến đột quỵ.
Ngoài ra, đột quỵ hay xảy ra trong mùa lạnh do khi bị nhiễm lạnh có thể gây tăng huyết áp, tăng áp lực khiến mạch máu bị vỡ. Vì vậy, cần giữ ấm cơ thể, giữ gìn sức khỏe, đặc biệt là với người lớn tuổi trong thời điểm giao mùa.
Khi trời lạnh cần giữa ấm, không ra ngoài trời lúc sáng sớm hoặc tối muộn khi trời còn lạnh. Nếu muốn tập thể dục có thể tập trong nhà vào thời gian muộn hơn.
Mặt khác, cần hạn chế các thói quen xấu như hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, nước ngọt, đồng thời kiểm tra sức khỏe định kỳ sớm phát hiện các yếu tố gây đột quỵ và chủ động can thiệp sẽ giúp phòng tránh đột quỵ hiệu quả.
