Dại là một trong những bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ không qua khỏi gần như tuyệt đối. Giai đoạn ủ bệnh có thể kéo dài. Tuy nhiên, khi triệu chứng đã khởi phát, bệnh gần như không thể cứu chữa.

Các cơ sở y tế tại Đồng Nai, Đắk Lắk, Đà Nẵng thời gian qua ghi nhận nhiều trường hợp không qua khỏi do bệnh dại. Một số ca phát bệnh rất muộn, sau 1-2 năm kể từ khi bị động vật cắn, khiến việc xác định nguồn lây và thời điểm phơi nhiễm gặp nhiều khó khăn.

Bác sĩ chuyên khoa I Ngụy Như Ngọc Chiêu, khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện TP Thủ Đức, cho biết thời gian ủ bệnh dại phổ biến từ 20 đến 60 ngày. Tuy nhiên, y văn từng ghi nhận những trường hợp bệnh khởi phát sau gần 19 năm.

Theo bác sĩ Chiêu, khoảng 75% bệnh nhân bắt đầu xuất hiện triệu chứng trong vòng 90 ngày đầu sau khi tiếp xúc virus. Yếu tố quyết định tốc độ phát bệnh bao gồm vị trí và mức độ tổn thương của vết cắn, cũng như lượng virus xâm nhập. Các vết thương gần hệ thần kinh trung ương như đầu, mặt, cổ thường khiến bệnh tiến triển nhanh hơn.

Virus dại thường lây qua vết cắn, nhưng cũng có khả năng xâm nhập qua các vết trầy xước nếu tiếp xúc với nước bọt của động vật nhiễm bệnh. Một số trường hợp hiếm có thể lây qua đường hô hấp hoặc thông qua ghép tạng.

Hiện nay, ba loại vaccine phòng dại được sử dụng tại Việt Nam gồm Verorab (Pháp), Rabipur (Đức hoặc Ấn Độ) và Abhayrab (Ấn Độ). Mỗi loại có đặc điểm phù hợp với từng nhóm đối tượng khác nhau, từ trẻ em đến người có điều kiện miễn dịch yếu.

Phác đồ tiêm phòng gồm 5 mũi cho người chưa từng tiêm trước đó, hoặc 2 mũi nhắc lại nếu đã tiêm đủ trong vòng 3 năm. Một số trường hợp có thể áp dụng phác đồ rút gọn 4 mũi. Ngoài ra, huyết thanh kháng dại sẽ được chỉ định thêm nếu bệnh nhân có vết cắn sâu hoặc ở những vị trí nguy cơ cao.

Bác sĩ Chiêu cho hay bệnh dại hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu xử trí đúng cách. Vaccine phòng dại hiện nay rất an toàn, có thể sử dụng cho trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai hoặc người suy giảm miễn dịch. Việc lan truyền thông tin sai lệch về tác dụng phụ thần kinh rất nguy hiểm.

Bác sĩ Chiêu khuyến cáo người dân chủ động tiêm phòng dại cho vật nuôi và không được chủ quan khi bị chó mèo cắn, dù vết thương nhỏ. Phát hiện sớm và xử trí đúng là yếu tố quyết định để bảo vệ tính mạng trước căn bệnh nguy hiểm này.