Ở Việt Nam có nhiều loại trái cây có nét tương đồng, thậm chí giống đến 90% nhưng thực chất bên trong ruột khác nhau và cách ăn cũng khác nhau. Trường hợp của quả sa kê là một ví dụ bởi nhìn bề ngài chúng giống như một quả mít non.
Cây sa kê hay còn được gọi là cây bánh mì, tên tiếng Anh là breadfruit, tên khoa học là Artocarpus incisa L, thuộc họ Dâu tằm (Moraceae). Chúng được tìm thấy ở Malaysia và các đảo khu vực Thái Bình Dương. Tại Việt Nam, sa kê được trồng nhiều ở các tỉnh phía Nam.
Vào đầu hè, tại chợ dân sinh và trên chợ mạng ở Hà Nội, nhiều người bày bán quả sa kê. Với những người chưa biết tới quả này, khi nhìn lần đầu tiên sẽ nghĩ đó là quả mít. Thế nhưng, bên trong quả sa kê không có hạt, không chia thành múi, thịt là một khối màu trắng ngà, dày và chắc.
"Sa kê hiện đang đầu mùa nên giá cao, khoảng 65.000 đồng/kg. Khi vào chính vụ tầm tháng 7, người dân thu hái bán ra thị trường nhiều, giá sẽ rẻ hơn, khoảng 40.000 đồng/kg. 3 năm trước lúc tôi mới nhập về bán loại quả này, nhiều người đi qua hỏi sao có trái mít bé thế mà lại không có mùi thơm. Khi biết đây là quả sa kê đặc sản của miền Tây, ai cũng tỏ ra thích thú và mua về ăn thử.
Khác với quả mít, quả sa kê phải nấu lên mới ăn được. Theo đó, chúng có thể làm thành các món hầm, chiên, nấu chè, nấu canh....", chị Nhài (người bán hoa quả ở chợ Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ.
Theo hướng dẫn của chị Nhài, quả sa kê mua về phải gọt vỏ, thái thành miếng dày khoảng nửa đốt ngón tay, ngâm vào chậu nước muối loãng cho bớt nhựa. Sau khi ngâm khoảng 5 phút thì để ráo nước, rồi mang đi chế biến. Nếu ăn không hết, bạn có thể bọc sa kê trong túi nilon để ngăn mát tủ lạnh ăn dần.
Khi ăn, loại quả này có hương vị giống như khoai tây hay khoai môn nhưng thơm và ngậy hơn. Thịt sa kê mềm, dày, người già hay trẻ đều ăn được vì có nhiều dinh dưỡng. Tại Sài Gòn, sa kê được chiên rồi lắc với xí muội, phô mai còn là món ăn vặt đường phố hấp dẫn, tương tự như khoai lang, khoai tây lắc.
Những người thích ăn chay hay cửa hàng thực phẩm chay mỗi lần mua cả yến. Vì vậy, sa kê được gửi từ miền Nam ra bao nhiêu chị cũng bán hết.
Là thương lái chuyên đi thu mua sa kê của bà con để bán đi các tỉnh thành, anh Dũng (ở Bình Dương) cho biết trước đây người dân miền Tây trồng cây sa kê để lấy bóng mát. Cây này lớn nhanh, cho ra quả giống quả mít non, khi chín chúng rụng lộp độp đầy gốc, có người mang ra ăn thử thì thấy ngọt, quả xanh mang đi chiên thấy bở, bùi, thơm và ngon. Từ đó, trái sa kê được nhiều người biết đến dùng để chế biến món ăn.
Mỗi cây sa kê có thể cho từ 150-200 trái một mùa vụ. "Trái sa kê chỉ nặng khoảng 0.7kg. Đến mùa thu hoạch tôi đến tận vườn thu mua của bà con rồi đóng thùng gửi xe cho khách sỉ ở các tỉnh thành. Giá mua sỉ tại Bình Dương là 20.000 đồng/kg nhưng khi vận chuyển đi xa, giá đội lên khoảng 50.000-70.000 đồng/kg", anh Dũng nói.
