Ở Thanh Hóa có một loại quả nghe tên vừa quen vừa lạ, đó là quả quýt hoi. Quýt là hoa quả quen thuộc có ở cả 3 miền, nhưng quýt hoi ở Thanh Hóa có đặc trưng riêng.
Theo đó, quả quýt hoi có vị chua hơn các loại quýt khác nhưng khi ăn chúng ta sẽ cảm nhận vị đậm lưỡi, mát họng, thông mũi, sảng khoái. Ngoài phần ruột bên trong, phần vỏ của chúng có mùi thơm rất đặc biệt, người dân địa phương thường lấy vỏ làm gia vị tạo hương thơm khi nấu món canh ốc và một số món ăn khác. Vỏ của quả này còn được dùng làm trà, siro dùng trong gia đình, hoặc ngâm quả với mật ong trị ho.
Quả mọc dại ở sườn đồi, trước đây chỉ có người dân địa phương biết tới, giờ người dân mở rộng mô hình trồng để bán ra thị trường
Theo tìm hiểu, quả quýt hoi còn có tên gọi khác là quýt hôi, quýt ốc. Gọi là quýt ốc, vì có đặc điểm quả nhỏ, vỏ hơi sần sùi, có gai như vỏ ốc. Cây quýt hoi mọc ở trên sườn núi cao huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Chúng có cành lá sum suê và cao hàng chục mét, thường mọc ở những nơi thưa thớt nên tán lớn, quả khi thu hoạch to bằng chén trà loại nhỏ, lúc chín ngả màu vàng cam, vỏ hơi sần sùi rất dễ bóc.
Trước đây quả quýt hoi chỉ mọc dại trong rừng, trên sườn núi, đến mùa người dân địa phương hái về để làm gia vị, hoặc làm thuốc, làm thức uống giải khát. Trái chín vàng lúc lỉu trên cây trông rất đẹp mắt. Mấy năm gần đây, trái quýt hoi được biết tới nhiều hơn nên người dân địa phương đã dùng hạt để ươm mầm, nhân giống, mở rộng mô hình trồng để tăng thu nhập.
Quả quýt hoi giờ thành đặc sản được ưa chuộng, thương lái về tận nơi thu mua
Ở Bá Thước, quýt hoi được bán với giá 20.000-40.000 đồng/kg. Sau khi thu hoạch, người dân còn đóng thùng gửi xe đi các tỉnh thành, thậm chí thương lái tìm về tận vườn để thu mua. Vì chúng có mùi tinh dầu rất thơm và hương vị riêng nên bán đắt hàng ở các thành phố, mang lại thu nhập cho người dân.
Anh Thắng (39 tuổi, ở huyện Bá Thước) cho biết mùa quýt hoi bắt đầu cho thu hoạch quả từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau. Nhà anh Thắng có hàng trăm cây quýt hoi mọc tự nhiên lẫn cây trồng ở trên nương. Trong đó, nhiều cây đã cho thu hoạch, mỗi vụ kiếm được cả chục triệu đồng.
Vỏ của loại quýt này có nhiều tinh dầu, bóc ra là mùi thơm lan rộng, quyện chặt và bền lâu
"Quả này thơm lắm, vỏ nhiều tinh dầu nên bóc ra là mùi thơm lan rộng. Tôi cũng không hiểu sao chúng lại có tên là quýt hôi vì chúng không không hề có mùi hôi. Mãi sau này mới biết chúng tên đúng của loại quýt này là quýt hoi, mọi người đọc lệch thành quýt hôi", anh Thắng nói thêm.
Từ thứ quả mọc dại không ai ngó ngàng, giờ đây du khách đến với Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa đều tìm quả quýt hoi để ăn thử, sau đó mua về làm quà cho người thân bạn bè.
