Nhắc tới gia vị để tạo nên vị chua chua trong các món canh, chắc hẳn ai cũng nghĩ ngay tới quả chanh, quả sấu, quả me... Những loại quả này tạo nên vị chua từ thanh nhẹ đến đậm đà. Nhưng ở một số tỉnh miền Bắc còn có một loại quả nữa cũng tạo nên vị chua mà ít người ở thành phố biết tới, đó là quả tai chua. 

Mùa hè là thời điểm quả tai chua vào mùa, những trái xanh lủng lẳng, sai trĩu trên cành. Loại quả này có hình cầu hơi bẹp, vỏ dày màu xanh khi chín ngả sang vàng. Nếu nhìn qua, nhiều người sẽ lầm tưởng đây là quả ổi bởi vẻ bề ngoài khá giống nhau.

Quả tai chua khá giống quả ổi, có vị chua thanh rất riêng

Theo tìm hiểu, cây tai chua thường mọc hoang ở ven rừng Đông Nam Á, ở Việt Nam chúng xuất hiện nhiều ở vùng Bắc Bộ và Trung Bộ (từ Hà Tĩnh trở ra). Cây tai chua này đều mọc trong rừng nên việc đi lấy cũng không hề đơn giản. Khó khăn nhất chính là việc leo trèo, vì cây tai chua mọc thẳng đứng rất cao, hầu như không có cây nào thấp, cành thì rất giòn. Nếu không có kinh nghiệm và biết leo trèo thì khó có thể leo lên cây để hái được quả. 

Ngoài quả tươi, tai chua còn được thái mỏng, khơi khô, bảo quản cẩn thận để ăn quanh năm, mỗi khi cần nấu các món có vị chua là có thể mang ra dùng, vô cùng tiện lợi.

Quả tai chua dùng làm gia vị tạo nên vị chua trong nhiều món đặc sản ở miền Bắc

Những món được chế biến từ quả tai chua:

Canh rau muống: Vị chua của quả tai chua không bị gắt như chanh hay chát như sấu mà thanh thanh, thơm nhẹ và dịu. Rau luộc cho thêm vài lát quả này thì bát canh đúng chuẩn vị. Cũng giống như cách làm với sấu, rau muống sau khi luộc chín, vớt rau ra mới thêm vỏ tai chua vào, chỉ cần thêm 2 lát là đủ vị chua, cho nhiều sẽ bị khó ăn.

Kho cá: Khi kho cá, quả tai chua được cho cùng với nguyên liệu khác từ đầu, trong quá trình nấu, vị chua tan ra thấm đều khiến món ăn trở nên đậm vị, ngon hơn. Quả này chua nhưng không bị nồng, nấu ăn sẽ không làm mất vị.

Nấu bún riêu chua: Tai chua dùng làm gia vị nấu nước riêu cua cũng rất ngon. Trước tiên, cua lọc kỹ, lấy nước. Nước sôi bỏ cà chua và ít tai chua vào. Tai chua làm nên vị ngon độc đáo của bát canh riêu (hay bún riêu), vị chua mà thanh, lại thêm chút vị ngọt. Tai chua cũng có thể thay thế lá giang trong món gà nấu lá giang hay các món lẩu chua.