Ngoài các loại quả tạo nên vị chua truyền thống như chanh, quất, khế, sấu..., ở An Giang có một loại quả dại có vị chua thanh rất riêng, đó là trái bứa.
Bứa có tên khoa học Garcinia Cambogia, là một loại cây gỗ mọc hoang dại ở nhiều tại tỉnh An Giang. Cây bứa có chiều cao trung bình khi trưởng thành 5-7m, những cây lâu năm có thể cao tới 15m. Có cây bứa cổ thụ đến cả trăm năm tuổi, sinh trưởng rất khỏe.
Trái bứa tạo nên vị chua thanh, khác với vị chua của các loại quả khác
Mùa trái bứa bắt đầu đúng dịp mùa nước nổi về, kéo dài trong 3 tháng hoặc hơn. Trái bữa nhỏ nhắn màu xanh lẫn với màu lá, khi chín chỉ hơi ngả vàng và có rất nhiều mủ. Mỗi mùa, trung bình 1 cây bứa lâu năm có thể cho thu hoạch 100kg trái.
"Hồi xưa bứa mọc nhiều lắm, nhà nào có trồng thì qua xin. Giờ bứa ngày càng ít dần, đến mùa bà con hái bán, giá cả cũng bình dân, nhiều người mua về để nấu canh chua, kho cá...", chị Chanh (ở xã Châu Phong, thị trấn Tân Châu, An Giang) chia sẻ.
Loại quả này mỗi năm chỉ có một mùa, mấy năm nay được nhiều người tìm mua về chế biến món ăn
Từ xưa, người Chăm ở An Giang đã sử dụng trái bứa làm gia vị trong nhiều món ăn. Vì bứa chỉ có một mùa trong năm nên người dân nơi đây còn đem phơi khô, đóng gói cẩn thận để có thể sử dụng quanh năm.
Nhà bà Hạnh (ở An Giang) còn hơn 20 cây bứa, năm nào cũng ra trái trĩu cành. "Ngày xưa cây bứa có khắp nơi, dần dà nhà dân cất lên chen chỗ của bứa tự nhiên, cả làng chỉ còn vài cây. Để nhận biết bứa chín, chỉ cần bóp nhẹ vỏ, quan sát ngoài vỏ không có mủ vàng là hái được. Đó là cách tôi chỉ cho người lạ tò mò về loại trái này, chứ người dân ở đây nhìn bằng đôi mắt kinh nghiệm là biết độ nào có thể hái trái rồi", bà Hạnh nói.
Bà Hạnh tiết lộ, phải lựa những trái bứa già đem băm với tỏi, ớt đến khi nhuyễn, nêm thêm đường, bột ngọt. Khi cần ăn có thể thêm nước mắm hoặc ướp luôn ở giai đoạn mới làm tùy theo sở thích từng người. Bằng cách này, bứa được bảo quản tủ lạnh lâu đến cả năm.
Cá linh nấu canh bứa, kho với trái bứa là đặc sản ở An Giang
Nếu như trước đây trái bứa không ai mang ra mua bán thì giờ đây thứ quả này lại mang về thu nhập cho người dân ở đây. 1kg trái bứa có giá khoảng 30.000-50.000 đồng/kg tùy thời điểm. Bứa phơi khô có giá khoảng 100.000 đồng/kg, 3-4kg bứa tươi mới làm thành 1 kg bứa khô.
Các nhà hàng, quán ăn ở An Giang thu mua bứa tươi, bứa khô để làm gia vị tạo vị chua trong các món ăn nổi tiếng. Với nồi canh chua, chỉ cần 1 trái bứa nhỏ là đủ vị. Phổ biến nhất ở An Giang là món cá linh nấu canh chua bứa, cá linh kho bứa. Trái bứa còn được nướng chín để dầm làm nước chấm ăn kèm với thịt nướng, cá nướng… Độ chua tùy sở thích của mỗi người mà cho ít hay nhiều.
