Một trong những chủ đề tại Hội nghị khoa học chống lão hóa quốc tế được mở ra vào thượng tuần của tháng này ở Monaco là gan nhiễm mỡ. Và có nhiều người được chỉ ra rằng mình bệnh gan nhiễm mỡ trong các buổi khám sức khỏe. Đa số chẩn đoán gan nhiễm mỡ bằng cách siêu âm nhưng chẳng phải là có nhiều người đã nhận chẩn đoán đó bằng những suy nghĩ cũ chẳng hạn như "chắc là mình ăn quá nhiều thịt nướng rồi" hoặc "chắc là chỉ có mỡ trong bụng gắn với gan mà thôi" hay sao? Sự thực là hiện nay người ta đã thấy rằng gan nhiễm mỡ có liên quan trực tiếp đến quá trình lão hóa và ở trạng thái cần đặc biệt chú ý.

Số người uống rượu đã giảm nhưng…

Thực tế là gan nhiễm mỡ có nguy cơ trở thành xơ gan và ung thư gan rất cao. Từ trước đến nay người ta vẫn cho rằng nguyên nhân chính của xơ gan và ung thư gan là do vi rút hoặc do uống quá nhiều rượu bia. Tuy nhiên, bởi vì sự phổ biến của tiêm chủng vắc xin và thuốc điều trị cũng được phát triển nên hiện tại vi rút viêm gan giảm nhanh chóng. Ngoài ra, theo Điều tra Dinh dưỡng và Sức khỏe Quốc gia năm 2017 được Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi xã hội Nhật Bản thực hiện, số người trả lời rằng họ có thói quen uống rượu (uống trên 3 lần 1 tuần và mỗi lần uống trên 180cc) chiếm 20% tổng thể, đã giảm 16,6 % so với 36,6% của 10 năm trước. Trong khi lượng đồ uống có cồn uống vào có xu hướng giảm thì càng có nhiều kỳ vọng về việc số người bị xơ gan và ung thư gan sẽ giảm đáng kể trong tương lai. Những đồng nghiệp trong khoa ngoại thì thầm với nhau rằng "không cần phẫu thuật gan nữa".

Tuy nhiên, gần đây rõ ràng là có nhiều người bị xơ gan, ung thư gan dù không uống nhiều rượu bia mà cũng chẳng phải do vi rút viêm gan. Tình trạng bệnh này được gọi là viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH). Gan nhiễm mỡ xảy ra khi chất béo trung tính trong máu cao. Nếu tích tụ mỡ trong các tế bào gan thì sẽ gây ra chứng viêm tế bào gan và phá hủy các cơ cấu thông thường giống như viêm phổi và viêm dạ dày. NASH dễ xảy ra khi béo phì và các hoạt động của insulin - một loại hooc môn làm giảm lượng đường trong máu trở nên kém đi. Tình trạng béo phì (tình trạng rối loạn lipid máu, tăng đường huyết, cao huyết áp do béo phì nội tạng / thừa cân) chẳng mấy chốc trở thành gan nhiễm mỡ và phát triển thành NASH. Tuy nhiên, nhiều người trong số đó không có triệu chứng như vậy.

Giảm thiểu hoóc môn nam dẫn đến NASH

Nghiên cứu gần đây đã chỉ rõ ra rằng nam giới có lượng testosterone hay còn gọi là hóc môn nam giảm sẽ dễ mắc NASH. Một nghiên cứu được thực hiện trên 1900 nam giới tại Hàn Quốc đã đưa ra kết quả rằng nồng độ testosterone trong máu ở nam giới mắc NASH thấp hơn người bình thường.

Testosterone là một loại hoóc môn cần thiết để duy trì khối lượng cơ bắp và độ bền cơ thể. Nếu nồng độ testosterone thấp thì chất béo nội tạng sẽ tăng lên và dễ bị thừa cân. Ngoài ra, cũng có khả năng chính testosterone đang góp phần chống lão hóa tế bào gan. Trường hợp testosterone thấp, nếu thực hiện bổ sung hoóc môn sẽ giúp cải thiện gan nhiễm mỡ và NASH.

Những người có thói quen vận động cần chú ý

Gần đây người ta biết được rằng trong những vận động viên đang cố gắng hết sức luyện tập thì có nhiều người bất ngờ bị gan nhiễm mỡ. Trong nhiều trường hợp, do vận động quá tải nên testosterone chỉ hoạt động trên cơ bắp mà không được dẫn đến các cơ quan khác. Nếu bạn không thấy mệt mỏi sau khi vận động, không thấy buồn ngủ, gãy xương do căng thẳng thì có khả năng là testosterone trong máu thấp. Trong những trường hợp này, hãy xem xét lại cường độ vận động, tìm kiếm cách bổ sung dinh dưỡng sau khi vận động và nghỉ ngơi hợp lý.

Một bệnh nhân của Giáo sư Shigeo Horie đang tập aerobic, tập gym 1 tiếng rưỡi mỗi ngày và ăn nhiều trái cây nhưng lại được chỉ ra là bị gan nhiễm mỡ. Khi thử tìm hiểu, tuy có cơ bắp chắc khỏe nhưng lượng chất béo trung tính lại cao, béo phì nội tạng và lượng testosterone thấp. Gần đây, các loại trái cây có độ ngọt cao có nhiều đường fructose, nếu ăn nhiều sẽ làm tăng chất béo trung tính thay vì tốt cho sức khỏe. Bằng cách giảm khối lượng vận động và cố gắng ăn uống cân bằng hơn có thể cải thiện tình trạng sức khỏe của mình.

Những người thích chạy marathon và lượng chạy hàng tháng nhiều hoặc người ăn nhiều trái cây thì nên đi kiểm tra xem testosterone có thấp và mình có bị gan nhiễm mỡ không.