Người cao tuổi thường mắc các bệnh lý về xương khớp, trong đó thoái hóa khớp là phổ biến nhất. Thoái hóa khớp là quá trình lão hóa tự nhiên của tổ chức sụn, các tế bào và mô quanh khớp. Bệnh có mối liên quan chặt chẽ với tuổi tác, tuổi càng cao, mức độ tổn thương do thoái hóa càng nghiêm trọng.

Thoái hóa khớp không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến biến dạng khớp, hạn chế vận động, thậm chí gây cứng khớp.

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp

Quá trình lão hóa mang tính quy luật nên không thể nào đẩy lùi tình trạng thoái hóa của xương và chữa trị bệnh dứt điểm. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể giúp người lớn tuổi giảm bớt các cơn đau và duy trì chức năng vận động của khớp.

Trong cơ thể có rất nhiều khớp. Khớp chính là phần tiếp nối giữa 2 đầu xương trong cùng một cơ thể, có bao khớp bao bọc xung quanh, một lớp sụn mềm giữa 2 đầu xương và dịch nhầy (dịch khớp) rất trơn để cho khớp cử động dễ dàng.

Khi thoái hóa khớp, tổn thương cơ bản đầu tiên là sụn khớp, sau đó là xương dưới sụn, dây chằng, các cơ cạnh khớp và dịch khớp. Các khớp xương dễ bị thoái hóa nhất là khớp gối, khớp đốt sống cổ, khớp đốt sống thắt lưng, khớp háng, khớp cổ chân, bàn chân....

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp đó là tuổi càng cao hiện tượng lão hóa các cơ quan càng mạnh, trong đó có khớp xương. Ngoài ra, các yếu tố thuận lợi khác như như di truyền, tình trạng béo phì, vi chấn thương xảy ra thường xuyên ở khớp.

 

Tuổi càng cao hiện tượng lão hóa các cơ quan càng mạnh. Ảnh: Nowpatient.

Thoái hoá khớp còn có thể là hậu quả của các bệnh khớp như viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng khớp hoặc trong tiền sử có chấn thương mạnh tại khớp (bị ngã, tai nạn lao động, tai nạn thể thao…).

Các triệu chứng chính của bệnh

Đau tại khớp bị thoái hóa là triệu chứng khó chịu chính khiến bệnh nhân phải tìm đủ mọi cách để giảm đau. Đau khớp có tính chất cơ học, khi đi lại vận động cơn đau sẽ tăng, nghỉ ngơi giảm đau.

Trong thoái hoá khớp gối, bệnh nhân đau khi đi lại, đứng lên và ngồi xuống. Trong thoái hóa đốt sống thắt lưng, khi cúi xuống, đứng lên, quay ngang... bệnh nhân đều đau. Đôi khi, thần kinh bị chèn ép làm cho người bệnh đau dọc xuống dưới chân.

Ngoài ra, bệnh nhân khi ngủ dậy thấy các khớp của mình cứng, vận động khó, phải tập luyện gấp duỗi khớp mới vận động dễ dàng hơn. Cứng khớp buổi sáng là một triệu chứng hay gặp ở bệnh nhân thoái hoá khớp. Thời gian cứng khớp thường dưới 30 phút.

Bệnh nhân cũng có thể thấy lạo xạo khớp khi cử động, giai đoạn nặng có thể có biến dạng khớp, hạn chế vận động hoặc mất vận động khớp.

Khi đến thăm khám, bác sĩ thường cho chụp X-quang xương khớp để phát hiện các tổn thương thoái hóa khớp như hẹp khe khớp, gai xương ở rìa, đặc xương dưới sụn…

Các bác sĩ có thể chỉ định làm thêm xét nghiệm máu (huyết học, sinh hóa, miễn dịch) hoặc xét nghiệm dịch khớp, chụp cộng hưởng từ khớp, siêu âm khớp để giúp khẳng định chẩn đoán hoặc chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác của khớp (viêm khớp dạng thấp, gout, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp phản ứng, lao khớp).

Bác sĩ Luyện Trung Kiên 

Khoa Nội cán bộ A1, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108