Tôi chưa bao giờ ngần ngại khi nhận mình là người đàn bà một đời chồng. Tôi trả lời mọi ánh mắt sau đó của người khác bằng một nụ cười như không. Chẳng phải vì tôi không biết buồn hay xấu hổ, chỉ là những người đàn bà như chúng tôi đã luôn đối mặt với chính mình như thế mỗi ngày. Không thể chống cự, càng chẳng thể phủ nhận, chỉ có thể máy móc đối mặt tất thảy. Đến mức lắm lúc tôi quen dần với sự thật đau lòng ấy. Dù ngay cả khi tôi đã bước ra khỏi cái quá khứ ấy suốt mấy năm dài, cuộc sống cũng chưa khi nào thôi nhắc nhở rằng tôi là người phụ nữ đã từng lỡ làng.
Người ta bảo đàn bà một đời chồng là những kẻ mạnh mẽ đến kiên cường, nhưng lại tự ti đến đáng thương. Thật ra, chẳng có người đàn bà nào trên thế gian này sinh ra đã kiên cường. Tổn thương và đau lòng tạo nên đàn bà mạnh mẽ. Đàn bà càng quật khởi thì lòng sẽ càng chằn chịt vết thương. Tôi đã tự thấu hiểu bài học ấy sau những tháng ngày đầu khi ly hôn. Tôi quay về cuộc sống một mình, như bắt đầu lại mọi thứ trong thế giới bé nhỏ. Đã từng đau lòng đến không chịu nổi, cô đơn đến mức đáng thương. Rồi lại biến tổn thương thành nghị lực, xoa dịu cô đơn bằng tự do. Đàn bà như chúng tôi đã từng ngày đấu tranh như thế, không thể trách móc, chẳng cầu cảm thông.
Vì tôi hiểu, đó là quá khứ bản thân không thể xóa bỏ. Và nó cũng từng là thứ tôi đã lựa chọn. Chúng tôi chọn sống cùng quá khứ ấy, hơn là bỏ chạy, là trốn tránh vô vọng. Dù rằng, chưa có phút giây nào tận sâu trong lòng tôi không tự ti về nó, hay thôi xót xa khi nghĩ về. Có lỡ làng nào lại không khiến người ta day dứt? Có vết rách nào lại chẳng để lại sẹo đầy tự ti cho được? Tôi đã từng thu mình đến mức tránh xa khỏi đàn ông, như thể chỉ cần chạm vào họ thôi tôi sẽ lại đau lòng. Như thể nếu ta đã từng biết bất hạnh mùi vị thế nào, sẽ lại thấy mình quá nhỏ bé trước hạnh phúc. Đàn bà như chúng tôi cũng chính là như thế.
Nhưng ai rồi cũng sẽ biết mình phải trưởng thành hơn từ những tổn thương. Càng trải qua bất hạnh, sẽ càng muốn sống tốt và ý nghĩa hơn mỗi ngày. Sau suốt mấy năm dài, tôi cuối cùng cũng dám yêu trở lại. Nhưng những kẻ đã từng trải qua đau lòng sẽ thôi hồ hởi với hy vọng hay mộng mơ. Tôi yêu, như một kẻ chẳng cần yêu đương. Không phải vì tôi không trân trọng tình yêu. Chỉ là, lòng đã cạn kiệt để dốc hết thảy vào yêu thương. Đàn bà đã từng qua đổ vỡ đều sẽ thế, như vì sợ té đau mà đi chẳng dám chắc.
Và tôi luôn hiểu, những người đàn ông sau không phải ai cũng đủ bản lĩnh và kiên nhẫn ở bên tôi. Họ cần nhiều hơn một tiếng yêu thương để nắm tay tôi cả đời. Là dư luận, là trở ngại từ gia đình và cả từ bản thân họ. Nếu ai trong chúng tôi may mắn, họ sẽ tìm được người đàn ông chẳng màng mọi thứ bên họ cả đời. Nhưng may mắn sẽ không bao giờ đủ cho tất thảy chúng tôi.
Riêng tôi, tôi lại lựa chọn làm tình nhân, hơn là bắt đầu một duyên nợ vợ chồng nào khác. Như thể đến một lúc nào đó, bạn sẽ không cần chồng, chỉ muốn tiền và con cái. Có lẽ vì tôi đã đủ trưởng thành để có thể gánh vác mọi điều trong cuộc đời mình mà không cần phải có đàn ông. Cũng có thể trái tim tôi vẫn không thể lành lặn. Và tôi thấy điều đó cũng không phải là một vấn đề quá lớn. Khi đã từng đổ vỡ, đàn bà sẽ dần muốn có cuộc sống mà bản thân họ mong muốn. Và tôi thấy ổn khi mình vẫn sống tốt ngay cả khi không có một người chồng.
Bạn biết không, tôi luôn nghĩ, đích đến cuối cùng của mọi đàn bà đều là hạnh phúc. Dù bạn là ai, bạn đã trải qua điều gì, bạn cũng hãy lựa chọn một cái kết hạnh phúc cho mình. Ngay cả khi không có chồng, chỉ cần bạn đều có thể mỉm cười mỗi ngày, đó đã là một cuộc đời đáng để sống. Vì vậy, hãy làm điều bạn muốn, đừng bao giờ chần chừ. Chẳng phải đã từng quá khổ đau rồi hay sao, giờ thì cứ sống để hạnh phúc thôi là đã đủ rồi, đàn bà từng ly hôn à!
