Tết dương lịch năm nay gần chủ nhật nên công ty cho nghỉ gộp thành bốn ngày. Con gái cũng được nghỉ dài do đã thi học kỳ xong. Khước từ những lời rủ rê "đi đâu đó", tôi lặng lẽ dắt con về thăm chốn cũ.

Ngôi nhà ba tầng màu ghi nằm oai vệ cuối làng với hàng rào thép được che chắn bởi những giàn hoa giấy và sử quân tử. Người ta đi qua khen giàn hoa đẹp, nào biết khuất bên trong là những thanh thép sắc lạnh cứng nhắc.

Cũng ba năm rồi.

Sinh con gái, tôi bị biến chứng nghiêm trọng phải cắt bỏ dạ con. Sau hai tháng ở bệnh viện đấu tranh với thần chết để giành lại mạng sống, tôi về nhà và rớt nước mắt khi nhìn con gái chỉ nhỏ như con mèo, khóc cũng không thành tiếng.

Tôi biết một đứa trẻ sơ sinh khi vắng mẹ sẽ tội nghiệp và thiếu thốn thế nào, nhưng không nghĩ con bé lại thiếu thốn và yếu ớt đến vậy. Nhìn con với cái đầu to tướng với đôi mắt lồi lên, chân tay khẳng khiu tôi không cầm được nước mắt, nhất là khi biết con tôi được giao cho một chị giúp việc trông coi với lời dặn, khi nó khóc mà không phải vì tã bẩn thì là đói.

Hai tháng, con gái từ con mèo mướp thành cô bé linh hoạt, biết lật, biết tìm tiếng mẹ. Tôi chỉ biết chăm chăm bù đắp cho con gái, chấp nhận ông bà nội đi đâu cả ngày không hỏi thăm cháu một câu, chấp nhận chồng cuối tuần từ thành phố về là lại phóng xe đi vì nhà ấy nhà nọ có đám có tiệc. 

Tôi biết nhà chồng mong con trai, ngày con bé còn là bào thai, cả mẹ chồng và chồng tôi luôn tìm cách để biết là trai hay gái, nhưng tôi không nghĩ con bé bị bỏ mặc như thế. Tôi cho là vì tôi đã không thể sinh nở nên con gái bị tội lây. 

Con gái được sáu tháng, tôi vừa chăm con vừa lo toan nhà cửa, tự vượt qua nỗi đau. Chồng tôi cuối tuần cũng không về dù tôi nhắn tin, gọi điện, gửi clip con gái làm trò. Cho đến ngày mẹ chồng báo tin, chồng tôi đang ở với vợ trên thành phố, là vợ danh chính ngôn thuận và cô ấy đang có bầu năm tháng, siêu âm ra con trai. Mẹ chồng còn nói, tôi nên biết điều, âm thầm mà đi, làm ầm lên chỉ tổ mất mặt mà còn chẳng được gì.

Và tôi của ngày ấy, chấp nhận thỏa hiệp, vì mình, vì con. Tôi lấy chồng khi chưa đủ tuổi nên chưa làm đăng ký, sau thì chồng bận bịu, chỉ về vào cuối tuần và ngày lễ tết ủy ban không làm việc. Rồi tôi có bầu sinh con, tôi nghĩ có con có cái rồi, tờ giấy có quan trọng gì. Nhưng bây giờ chồng tôi và cô gái khác lại có tờ giấy ấy, còn tôi thành người thừa với đứa con còn đỏ hỏn.

Dù phẫn uất nhưng tôi vẫn thầm cảm ơn mẹ chồng, hàng ngày bà chao chát bẳn gắt nhưng đến phút cuối, không biết vì muốn giữ mặt mũi hay vì cũng là mẹ, cũng thương cháu mà bà đã cho tôi một món tiền lớn, đủ để tôi thu xếp cuộc sống của hai mẹ con ở một nơi xa.

Tôi đã vừa trông con vừa nấu xôi chè bán thêm, khi con tròn tuổi tôi đưa con đến nhà trẻ và đi làm, từ một cô công nhân, tôi đã thành tổ trưởng, công ty có ký túc xá nên mẹ con tôi không phải thuê nhà, con tôi thành con của cả khu, các cô các dì đi làm về là tranh nhau đòi đi đón, rồi tranh tắm, tranh cho con bé ăn và chơi với nó. Khoản tiền mẹ chồng cũ cho vẫn còn, tôi cũng tích cóp được một ít, đủ để yên tâm.

Tôi đã nghĩ mẹ con tôi cứ thế sống, ngôi nhà cuối làng ấy sẽ thành dĩ vãng, nhưng cách nay nửa tháng, tôi nhận tin mẹ chồng ốm nặng, và bà đang tìm tôi, nhắn tôi đưa cháu nội về cho bà gặp lần cuối.

Tôi đã phân vân rất lâu, tôi chưa là gì trong ngôi nhà ấy, tôi chỉ là vợ hờ của con trai bà, hiện con trai bà đang có gia đình đàng hoàng, tôi xuất hiện có làm khó họ không, dù gì con gái tôi cũng là máu mủ dù là giọt máu rơi. Và ngày còn sống chung, chúng tôi có bao nhiêu tình nghĩa để tôi phải vượt cả nghìn cây số về thăm?

Suy đi tính lại, tôi quyết định dắt con gái về thăm. Cũng chuẩn bị tinh thần để gặp lại người cũ và những dằn hắt, tôi chỉ cho phép họ nặng nhẹ tôi, nhưng nếu đụng con gái, tôi sẽ không để yên.

Nhưng tất cả không như tôi nghĩ khi căn nhà vẫn vậy với giàn hoa rực rỡ nhưng vắng lạnh. Ba chồng cũ không có nhà, nghe nói ông đi đánh bài ở xóm trên, mẹ chồng cũ nằm trên cái chõng tre ở sân sau, bệnh tật khiến bà chỉ còn da bọc xương, thấy mẹ con tôi, mắt bà sáng lên và đưa tay với khiến con gái tôi sợ hãi.

Vẫn là cô giúp việc có tật ở chân năm nào, cô nói bà bệnh mấy năm rồi, người cứ rạc ra, khám đâu cũng không thấy bệnh, rồi héo hon đi vậy. Cậu thi thoảng cũng về nhưng về một mình, vợ cậu về có một lần, bảo say xe và ở quê nhìn đâu cũng bẩn nên không về nữa. Mà họ ly hôn rồi.

Hôm sau anh về, chở theo con trai thua con gái tôi một tuổi. Sau ít phút gượng gạo, chúng tôi nói chuyện và hỏi thăm nhau như những người bạn. Mẹ chồng chắc vui nên ăn hết chén cháo to, bà cứ nắm tay con gái tôi mà rơi nước mắt trong khi con bé cứ rúm người rúc vào tôi sợ hãi.

 Hết hai ngày, tôi xin phép đi. Biết lần này sẽ không gặp lại, mẹ chồng cũ giàn giụa nước mắt, bà mong tôi tha lỗi và tên con gái tôi, dù nó mang họ mẹ cũng được trang trọng ghi vào gia phả, là máu mủ ruột rà của bà.

Chồng cũ đề nghị chở mẹ con tôi ra bến xe, anh còn mua vé cho tôi. Lúc chia tay, anh ngồi thụp xuống bên con gái, hôn vào má nó: "Gọi ba đi con!".

Tôi mỉm cười, năm cũ đã hết, một năm mới lại đến, chuyện cũ bỏ qua hết cho nhẹ lòng. Chuyến đi vất vả thật nhưng con gái tôi lần đầu được đi xa, lần đầu được gọi tiếng bà nội, tiếng ba, và cũng là lần đầu tiên trong đời nhận được nụ hôn của ba ruột.