Khi mang bầu, sinh con, bên cạnh việc chăm lo cho sức khỏe, sự phát triển của bé thì mẹ cũng cần nắm rõ những quy định mới nhất của pháp luật về chế độ thai sản để đảm bảo được hưởng đúng và đủ quyền lợi. Trong năm 2018 sẽ có những quy định mới sau đây liên quan đến chế độ thai sản. 

Từ 1/3/2018: Quy định mới về hồ sơ hưởng trợ cấp thai sản

Thông tư 56/2017/TT-BYT quy định chi tiết thi hành Luật Bảo hiểm xã hội và Luật An toàn vệ sinh lao động thuộc lĩnh vực y tế có hiệu lực từ ngày 1/3/2018.

Đáng chú ý là quy định áp dụng các biểu mẫu mới trong thủ tục hưởng trợ cấp chế độ thai sản và chế độ bảo hiểm do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, các biểu mẫu mới.

Bao gồm: Mẫu giấy giới thiệu đề nghị giám định; Mẫu giấy đề nghị khám giám định; Mẫu giấy ra viện; Mẫu bản tóm tắt hồ sơ bệnh án; Mẫu giấy chứng sinh; Mẫu giấy chứng nhận nghỉ dưỡng thai; Mẫu giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH; Bản đăng ký mẫu dấu, mẫu chữ ký sẽ sử dụng để xác nhận trên giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH.

Ngoài ra, Thông tư 56 còn quy định về giấy tờ, hồ sơ cụ thể để thực hiện thủ tục giám định lần đầu hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; chế độ hưu trí; chế độ tử tuất; chế độ hưởng BHXH một lần và xác định sức khỏe của lao động nữ sau khi sinh con.

Từ 1/7/2018: Tăng mức trợ cấp thai sản gần 7%

Mẹ sinh con xong được hưởng bằng 100% mức bình quân tiền lương hàng tháng của 6 tháng liền kề trước khi sinh. Ngoài ra, còn có cả trợ cấp một lần khi sinh con và nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi tương đương là với 2 tháng lương tối thiểu chung cho mỗi bé.

Đặc biệt, theo Nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2018 (được Quốc hội thông qua ngày 13/11/2017), mức lương cơ sở sẽ tăng từ 1.300.000 đồng/tháng lên thành 1.390.000 đồng/tháng kể từ ngày 01/7/2018. Như vậy, tiền trợ cấp thai sản cũng sẽ được điều chỉnh tăng theo kể từ ngày 01/7/2018 cho phù hợp với Điều 38 của Luật bảo hiểm xã hội 2014.

Cụ thể, trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con sẽ tăng từ mức hiện hành là 2.600.000 đồng cho mỗi con lên 2.780.000 đồng.

Chế độ thai sản có hiệu lực ngay từ ngày phát hiện có thai 

Chế độ thai sản năm 2018 sẽ bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày đầu bạn phát hiện mình có thai. Theo đó, trong thời gian mang thai bạn được nghỉ việc để đi khám thai 5 lần, mỗi lần 1 ngày. Thậm chí, với những mẹ bầu ở xa cơ sở y tế hoặc trường hợp mang thai cần chăm sóc đặc biệt sẽ được nghỉ 2 ngày cho mỗi lần khám thai.

Ngoài ra, nếu trong thời gian mang thai xảy các biến chứng sản khoa như sảy thai, sinh non thai chết lưu,… thì bạn sẽ được hưởng chế độ ưu tiên như sau:

+ Dưới 1 tháng nếu sảy thai: Nghỉ phép 10 ngày;

+ Từ 1-3 tháng nếu sảy thai: Nghỉ phép 20 ngày;

+ Từ 4- 5 tháng nếu sảy thai: Nghỉ phép 3-6 tháng;

+ Từ 6 tháng nếu sảy thai: Nghỉ phép từ 6 tháng trở lên.

Lưu ý: Trong số các ngày này đã tính tổng cộng luôn các ngày nghỉ lễ, và tết và ngày nghỉ hàng tuần.

Bổ sung chế độ thai sản cho người chồng

Trường hợp chỉ có cha tham gia bảo hiểm xã hội: Lúc này nếu vợ sinh con, cha được trợ cấp một lần bằng 2 tháng lương cơ sở cho mỗi con. Ngoài ra, chồng đóng BHXH khi vợ sinh con thì cũng được nghỉ việc từ 5 đến 14 ngày cho phép theo chế độ thai sản. Cụ thể số ngày nghỉ như sau:

+ Nghỉ 5 ngày làm việc nếu mẹ sinh thường;

+ Nghỉ 7 ngày làm việc nếu vợ sinh con phải phẫu thuật, và con sinh con dưới 32 tuần tuổi;

+ Nghỉ 10 ngày làm việc nếu vợ sinh đôi. Từ sinh 3 trở đi thì mỗi đứa con cộng thêm 3 ngày làm việc;

+ Nghỉ 14 ngày làm việc nếu vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật.

Lưu ý: Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản theo quy định tại khoản này được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.

Chế độ thai sản nếu con mất hoặc mẹ mất sau sinh 

Nếu không may con mất hoặc mẹ mất sau sinh thì luật bảo hiểm xã hội cũng có những quy định riêng về thời gian nghỉ và mức trợ cấp thai sản. Cụ thể:

- Con mất:

Sinh con xong mà không may con mất thì theo quy định được nghỉ 4 tháng tính từ ngày sinh con. Bên cạnh đó, căn cứ Điều 38 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 (còn áp dụng đến năm 2018), mẹ vẫn sẽ nhận được mức trợ cấp một lần bằng 2 tháng lương cơ sở. 

Ngoài ra, sau khi sinh con mà sức khỏe của người mẹ còn yếu thì có thể được nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khỏe sau khi sinh theo quy định tại Điều 41 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (còn áp dụng đến năm 2018). Cụ thể, trong khoảng thời gian 30 ngày đầu làm việc mà sức khỏe chưa phục hồi thì được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe từ 05 ngày đến 10 ngày. 

- Mẹ mất:

Theo quy định của pháp luật, trường hợp cả bố và mẹ đều tham gia BHXH mà mẹ mất sau khi sinh con thì bổ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của mẹ.. Mức hưởng chế độ thai sản sẽ tính bằng mức bình quân 06 tháng liền kề mức tiền lương đóng BHXH trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản của người bố. Trường hợp bố mới tham gia BHXH mà chưa đóng đủ 06 tháng thì mức hưởng sẽ tính trên mức bình quân tiền lương đóng BHXH những tháng đã đóng BHXH của bố.

Nếu mẹ không đủ điều kiện được hưởng chế độ thai sản khi sinh con thì bố hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản khi con đủ 6 tháng tuổi và nếu bố, người trực tiếp nuôi không nghỉ việc thì ngoài tiền lương đó cũng còn được hưởng chế độ thai sản với thời gian còn lại của mẹ theo quy định.

Chế độ thai sản với người mang thai hộ 

Từ 1-1-2016 khi có Luật BHXH mới thì chính sách cho người mang thai hộ mới bắt đầu được áp dụng. Cụ thể:

Người mang thai hộ được hưởng chế độ thai sản về khám thai, sảy thai hay nạo hút và thai chết lưu… tính từ thời điểm mang thai cho đến thời điểm giao đứa trẻ thì cho người mẹ nhờ mang thai hộ nhưng thời gian đó phải không được vượt quá 6 tháng.

Nếu từ ngày sinh con đến thời điểm giao con mà thời gian hưởng chế độ thai sản chưa đủ 60 ngày thì vẫn được hưởng chế độ thai sản cho đến khi đầy đủ 60 ngày, trong đó đã bao gồm luôn cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

Ngoài ra, người mẹ nhờ mang thai hộ cũng được hưởng chế độ thai sản từ thời điểm nhận con cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi như những bà mẹ khác.