Phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là bệnh lý hô hấp mạn tính làm tắc nghẽn luồng khí thở ra. Bệnh không có khả năng hồi phục hoàn toàn, tuy nhiên có thể dự phòng và điều trị được.
Nguyên nhân chính của COPD là hút thuốc lá, bệnh hay gặp ở nam giới trên 40 tuổi. Hít phải khói thuốc lá lâu dài gây nguy cơ cao khoảng 80-90% mắc COPD. Các yếu tố nguy cơ gây COPD như:
- Di truyền
- Tiếp xúc lâu dài với khói thuốc lá, thuốc lào (bao gồm cả hút thuốc chủ động và thụ động).
- Ô nhiễm môi trường trong và ngoài nhà: khói bếp, khói, chất đốt bụi nghề nghiệp, hơi, khí độc…
Bác sĩ Phạm Văn Luận, khoa Nội Hô hấp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết triệu chứng cơ năng nổi bật nhất của COPD là ho khạc đờm mạn tính và khó thở.
Lúc đầu, người bệnh thường ho cách quãng, sau ho cả ngày. Điển hình có thể ho kéo dài đến 3 tháng trong một năm và liên tục từ 2 năm trở lên. Ngoài ra, người bệnh thường khạc đờm vào buổi sáng, thường xuyên, đờm trong và nhày số lượng ít sau khi ho.
 |
Bệnh không có khả năng hồi phục hoàn toàn, tuy nhiên có thể dự phòng và điều trị được. Ảnh: Freepik. |
Tuy nhiên, một số trường hợp có thể không ho hoặc rất ít ho mà triệu chứng chủ yếu là khó thở từ từ tăng dần. Lúc dầu là khó thở khi gắng sức, về sau khó thở xuất hiện cả khi nghỉ.
Theo bác sĩ Luận, nếu nằm trong số những người có các yếu tố nguy cơ của COPD và triệu chứng như trên, bạn cần đi khám tại các cơ sở y tế. Tại đây, bác sĩ khám và làm thêm các xét nghiệm như chụp Xquang tim phổi, đo chức năng hô hấp với test hồi phục phế quản để khẳng định chẩn đoán.
Tiến triển tự nhiên của COPD là một quá trình mạn tính và trên nền tảng này có các đợt nặng lên gọi là đợt bùng phát hay đợt cấp. Đặc trưng của đợt cấp COPD là sự thay đổi các triệu chứng của người bệnh như khó thở, ho kèm theo khạc đờm hoặc không. Khác với diễn tiến hàng ngày, khởi phát cấp tính và có thể phải thay thuốc điều trị thường ngày.
Bác sĩ Luận cho hay khi có các biểu hiện dưới đây cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được khám, nhập viện điều trị hoặc có thể điều trị ngoại trú tùy theo mức độ đợt cấp:
- Khó thở tăng và/ hoặc ho khạc tăng
- Đờm đang màu trắng trong chuyển thành trắng đục hoặc đờm có màu xanh, màu vàng, thể tịch đờm tăng
- Có thể có sốt hoặc không sốt, có đau ngực hoặc không
- Người bệnh có thay đổi về ý thức (nói nhảm, ngủ gà, lơ lơ)
"Nhận biết sớm đợt cấp và điều trị kịp thời sẽ là giảm tỷ lệ tử vong, ngăn chặn tình trạng giảm chức năng hô hấp - một trong những nguyên nhân của sự tàn phế và giảm chất lượng cuộc sống người bệnh", bác sĩ Luận nhấn mạnh.
