Đau lưng đang ngày càng trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến trong xã hội hiện đại. Không chỉ người cao tuổi, nhân viên văn phòng, công nhân lao động mà cả những người trẻ tuổi đều có nguy cơ gặp phải các cơn đau ở thắt lưng, lưng trên hoặc vùng cột sống cổ.
Trên thực tế, cột sống là “trụ cột” nâng đỡ toàn bộ cơ thể và là nơi chứa hệ thống thần kinh trung ương quan trọng. Một tổn thương nhỏ nếu bỏ qua có thể dẫn đến hậu quả lớn về sau. Tuy nhiên, nhiều người có tâm lý chủ quan, cho rằng đau lưng chỉ là hiện tượng tạm thời, dẫn đến việc tự ý dùng thuốc hoặc cố gắng chịu đựng mà không nắm được trong một số trường hợp, đau lưng có thể là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý nghiêm trọng.
Đau lưng kéo dài không rõ nguyên nhân
Tình trạng đau lưng sau khi vận động sai tư thế, mang vác vật nặng hoặc làm việc quá sức trong thời gian dài thường chỉ mang tính chất tạm thời và sẽ thuyên giảm sau vài ngày nếu người bệnh được nghỉ ngơi đầy đủ, kết hợp với các biện pháp hỗ trợ tại nhà như chườm ấm, massage nhẹ hoặc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hay ibuprofen.
Tuy nhiên, nếu cơn đau lưng kéo dài liên tục trên hai tuần thì đây có thể là một dấu hiệu cảnh báo sớm của các bệnh lý cơ xương khớp nghiêm trọng. Trong những trường hợp như vậy, người bệnh nên sớm đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau.
Một số bệnh lý mãn tính có thể khởi phát bằng triệu chứng đau lưng kéo dài bao gồm: thoái hóa cột sống, viêm khớp dạng thấp, loãng xương, thoát vị đĩa đệm,...
Đối với người cao tuổi, đau lưng kéo dài còn có thể là biểu hiện của hiện tượng xẹp đốt sống do loãng xương – một biến chứng âm thầm nhưng nguy hiểm nếu không được phát hiện kịp thời. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân không có dấu hiệu rõ ràng ngoài đau âm ỉ vùng lưng, nên dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với đau cơ thông thường. Việc chẩn đoán chính xác thường cần đến các kỹ thuật hình ảnh như chụp X-quang, MRI hoặc CT scan để phát hiện tổn thương cấu trúc xương và mô mềm xung quanh.
Đau lan xuống chân, kèm theo tê bì hoặc yếu cơ
Một dấu hiệu không nên bỏ qua là khi cơn đau bắt đầu từ vùng thắt lưng, sau đó lan xuống mông, đùi, bắp chân và thậm chí đến bàn chân. Nếu đi kèm cảm giác tê bì, châm chích như kiến bò hoặc yếu cơ, người bệnh có thể đang bị chèn ép dây thần kinh tọa – biến chứng phổ biến trong các trường hợp thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống hoặc trượt đốt sống.
Việc chậm trễ điều trị có thể khiến tình trạng tiến triển nặng hơn, dẫn đến yếu liệt chi dưới, mất khả năng vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Đau kèm sốt, sụt cân
Khi đau lưng đi kèm với các triệu chứng toàn thân như sốt kéo dài, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân, đây có thể là tín hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như nhiễm trùng cột sống (lao cột sống, viêm tủy xương), khối u tại cột sống hoặc ung thư di căn từ cơ quan khác (như phổi, tuyến tiền liệt, vú...).
Các bệnh lý này thường diễn tiến âm thầm, dễ bị bỏ qua nếu không được chẩn đoán sớm bằng các xét nghiệm chuyên sâu. Việc phát hiện muộn có thể dẫn đến biến dạng cột sống, di căn hoặc thậm chí đe dọa tính mạng.
Rối loạn đại tiểu tiện
Một dấu hiệu nghiêm trọng khác là đau lưng kèm theo bí tiểu, mất kiểm soát đại tiểu tiện hoặc tê vùng tầng sinh môn. Đây là biểu hiện đặc trưng của hội chứng chùm đuôi ngựa – một cấp cứu ngoại khoa thần kinh cần được phẫu thuật trong vòng 24–48 giờ để tránh liệt vĩnh viễn và mất hoàn toàn khả năng kiểm soát bài tiết.
Đau sau chấn thương
Nếu đau lưng xuất hiện sau té ngã, va đập hoặc cử động đột ngột, cần cảnh giác với nguy cơ gãy cột sống, tổn thương dây chằng hoặc trật đốt sống. Trong trường hợp này, người bệnh không nên tự ý nắn bóp hoặc di chuyển khi chưa có chỉ định từ bác sĩ, vì có thể làm tổn thương nghiêm trọng hơn.
Đau về đêm, đánh thức giấc ngủ
Cơn đau lưng xuất hiện vào ban đêm và làm người bệnh tỉnh giấc là dấu hiệu bất thường, có thể liên quan đến các bệnh lý viêm (như viêm cột sống dính khớp) hoặc u xương ác tính. Trái với đau cơ học, những cơn đau này không thuyên giảm khi nghỉ ngơi và cần được chẩn đoán chuyên sâu.
