Gan là nội tạng lớn nhất trong cơ thể và đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nhiệm vụ chính của gan là nhà máy hóa chất của cơ thể, gan làm nhiệm vụ chuyển hoá các chất dinh dưỡng, thanh lọc các độc tố và tổng hợp chất mật, tạo ra các enzym cần thiết cho cơ thế.

Gan đóng vai trò như một cơ quan quan trọng bậc nhất để duy trì sự sống. Nếu gan bị tổn thương, rất dễ thúc đẩy thành bệnh ung thư. Tại Việt Nam, ung thư gan đứng đầu trong các loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới và thứ 5 ở nữ giới với số mắc năm 2018 là 25.335 ca.

Tất cả những gì chúng ta ăn vào miệng đều phải đi qua gan để được chuyển hóa. Đó là lý do vì sao có câu nói "bệnh từ miệng mà ra", việc hình thành bệnh gan cũng liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống. Thực tế, có những thói quen tưởng chừng rất nhỏ nhặt trong cuộc sống lại đang ngày ngày làm hại lá gan của bạn.

Theo lời khuyên của nhiều chuyên gia y tế, có 4 loại gia vị dưới đây có thể đẩy nhanh quá trình tổn thương gan, khuyến cáo nên ăn ít lại.

Xì dầu kém chất lượng

Theo tờ Aboluowang, xì dầu được sản xuất sau quá trình lên men của đậu nành, trong quá trình lên men đậu nành chứa nhiều axit amin hơn, có thể chứa cả nitrit. Đáng nói nitrit lại thuộc loại chất gây ung thư nếu tiêu thụ quá nhiều vào cơ thể.

Đặc biệt, xì dầu không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, được sản xuất tại các cơ sở tự phát không có công nghệ chế biến đảm bảo an toàn càng có hại. Loại xì dầu này có thể bị pha trộn nhiều tạp chất bao gồm cả Methylimidazole (4-MEI) - một chất gây ung thư.

Methylimidazole là một hợp chất được hình thành trong quá trình sản xuất chất tạo màu caramel (màu nâu đường), được tìm thấy trong nước soda, bia, sữa đậu nành, bánh mì và cà phê... Hội đồng Người tiêu dùng Hồng Kông trước đây cũng đã phát hiện ra 11 loại nước tương bán trôi nổi trên thị trường có chứa thành phần gây ung thư này.

Đồng thời, xì dầu cũng là một loại thực phẩm có hàm lượng muối quá cao, ăn quá nhiều sẽ khiến muối tích tụ nhiều trong cơ thể, gây ức chế quá trình phân chia tế bào gan, gây xơ gan.

Dầu ăn tự ép giá rẻ

Nhiều người nghĩ rằng dầu tự ép hoàn toàn được làm bằng tay thì sẽ tuyệt đối yên tâm, nhưng sự thật là trên thị trường có biết bao loại dầu tự ép giá rẻ, bán trôi nổi thường tiềm ẩn nhiều vấn đề về an toàn thực phẩm.

Dầu tự ép thường không thể kiểm soát được chất lượng của nguyên liệu. Để giảm bớt chi phí, nhiều cơ sở sản xuất đã mua lạc hoặc hạt hướng dương bị mốc. Nếu dùng những nguyên liệu bị mốc này để chiết dầu thì chắc chắn sẽ làm cho độc tố aflatoxin trong dầu ăn vượt quá tiêu chuẩn. Aflatoxin là chất gây ung thư gan cực mạnh được WHO công nhận.

Hơn nữa, dầu tự ép thường không thể bảo quản được lâu, nếu bạn bảo quản không đúng cách thì aflatoxin cũng sẽ sản sinh lúc nào không biết.

Đường

Theo Businessinsider, khi bạn tiêu thụ đường với số lượng lớn, gan có thể bị tổn thương tương đương như khi bạn uống nhiều rượu vậy. Thói quen ăn quá nhiều đường sẽ gây nhiều áp lực cho gan, dẫn đến gan bị nhiễm mỡ, béo phì, tiểu đường.

Muối

Trung bình một người Việt Nam trưởng thành tiêu thụ 9,4g muối mỗi ngày, gấp hai lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới WHO. Thói quen ăn mặn (quá 10 – 15g muối/ngày với người lớn và 3 – 5g muối/ngày với trẻ nhỏ) không chỉ ảnh hưởng đến hệ tim mạch mà còn là nguyên nhân dẫn đến các tổn thương ở gan.

Quá nhiều muối gây ảnh hưởng tới quá trình đào thải các chất cặn bã dư thừa và độc tố ra ngoài cơ thể, dần dần sẽ làm cho chức năng gan suy giảm. Đối với bệnh nhân gan đã bị phù nề, nếu tiếp tục ăn mặn sẽ gặp nhiều nguy hiểm, thậm chí tử vong.

Các bệnh thường gặp ở gan

Viêm gan B: Là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy gan, xơ gan, ung thư gan. Viêm gan B có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Nếu bệnh xảy ra ở người lớn vẫn có thể điều trị để loại bỏ virus viêm gan B dễ dàng. Tuy nhiên, một số trường hợp trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người lớn nhiễm virus viêm gan B nhưng không thể điều trị khỏi hoàn toàn.

Suy gan: Suy gan gồm 2 dạng là suy gan cấp tính và suy gan mãn tính.

Ung thư gan: Là bệnh không có nguyên nhân rõ ràng, hiện tại khoa học vẫn chưa đưa ra được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh này. Tuy nhiên, tỷ lệ người mắc bệnh ung thư gan cao rơi vào những người bị viêm gan B mãn tính, xơ gan, di truyền, bị bệnh tiểu đường, béo phì. Người bị bệnh ung thư gan thường không có biểu hiện gì trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh. Thậm chí đến giai đoạn cuối người bệnh mới có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Xơ gan: Là bệnh mà các mô tế bào khỏe được thay bằng mô sẹo làm giảm hoặc mất hoàn toàn chức năng của gan. Các nguyên nhân thường gây ra xơ gan bao gồm sử dụng các chất kích thích đặc biệt là rượu bia, do gan nhiễm mỡ và do virus viêm gan gây ra.

Gan nhiễm mỡ: Là tình trạng lượng mỡ tích tụ trong gan chiếm quá 5% trọng lượng của gan, đây là bệnh thường gặp trong lối sống hiện đại. Gan nhiễm mỡ được chia làm hai nhóm: gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu. Ở cả hai nhóm người ta đều nhận thấy các tế bào gan chứa đầy các hạt mỡ. Gan nhiễm mỡ do rượu là một giai đoạn trong quá trình tiến triển của bệnh gan do rượu. Nếu không điều trị tốt sẽ dẫn đến viêm và xơ gan rượu.