Đột quỵ là tình trạng cấp tính, xảy ra bất ngờ và có thể cướp đi mạng sống của người bệnh nếu không được xử trí kịp thời. Ảnh: Freepik. |
Để lại chờ đột quỵ
Đột quỵ là tình trạng cấp tính, xảy ra bất ngờ và có thể cướp đi mạng sống của người bệnh nếu không được xử trí kịp thời. Thống kê tại Việt Nam cho thấy mỗi năm, nước ta ghi nhận hơn 200.000 ca đột quỵ mới, với hơn 80.000 trường hợp tử vong.
Nhiều bệnh nhân dù được cứu sống vẫn phải mang di chứng nặng nề, mất khả năng lao động hoặc sống phụ thuộc vào người khác. Đáng lo ngại, chi phí điều trị đột quỵ khá tốn kém, trong khi tỷ lệ tái phát lại cao.
PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hướng, Trưởng đơn vị Nội thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết đột quỵ gồm hai dạng: Tắc mạch máu não (nhồi máu não) và vỡ mạch máu não (xuất huyết não). Với nhồi máu não, mạch máu nuôi dưỡng não bị tắc nghẽn, làm giảm cung cấp oxy và dưỡng chất, dẫn đến tổn thương não. Trong khi đó, xuất huyết não xảy ra khi mạch máu trong não vỡ, máu tràn vào mô não và gây tổn thương nghiêm trọng.
Điều đáng mừng là nhồi máu não hiện có phương pháp điều trị đặc hiệu, nếu được phát hiện và xử trí trong "thời gian vàng". Cụ thể, nếu bệnh nhân được đưa đến bệnh viện trước 4,5 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng, bác sĩ có thể sử dụng thuốc tiêu sợi huyết giúp phục hồi gần như hoàn toàn. Thời gian cấp cứu càng sớm, tỷ lệ tử vong và tàn phế càng giảm, khả năng hồi phục càng cao.
"Thực tế, 50% bệnh nhân đột quỵ phải sống phụ thuộc người khác, 75% không thể trở lại cuộc sống bình thường như trước. Đáng báo động, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi tại Việt Nam đang có xu hướng gia tăng khoảng 2% mỗi năm, nam giới bị đột quỵ cao gấp 4 lần nữ giới", PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hướng cảnh báo.
Để phát hiện sớm cơn đột quỵ, người dân cần ghi nhớ quy tắc FAST gồm 4 dấu hiệu cảnh báo:
- F (Face): Mặt méo xệch, miệng lệch, ăn uống rơi vãi một bên.
- A (Arm): Tay yếu, đột ngột không còn sức, không thể nâng lên.
- S (Speech): Lời nói bất thường, nói khó, méo tiếng, ú ớ.
- T (Time): Thời gian rất quan trọng, cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay khi xuất hiện các dấu hiệu trên.
Ngoài ra, các triệu chứng như đột ngột nhìn mờ một hoặc hai mắt, mất trí nhớ, lú lẫn, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội… cũng là dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ não mà mọi người cần rất cảnh giác. Đặc biệt, ở người trẻ, đột quỵ thường liên quan đến bất thường mạch máu não, dễ xảy ra khi gắng sức mạnh. Do đó, nếu thấy đau đầu bất thường hoặc có tiền sử gia đình bị vỡ mạch máu não, cần chủ động tầm soát.
PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hướng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện và điều trị sớm cơn thiếu máu não thoáng qua - còn gọi là "đột quỵ nhỏ". Dù triệu chứng chỉ thoáng qua vài phút nhưng đây là "cảnh báo đỏ" nguy cơ đột quỵ thực sự. Thống kê cho thấy, khoảng 30-40% người bị thiếu máu não thoáng qua sẽ tái phát, đặc biệt nguy cơ đột quỵ thực sự trong 2 ngày đầu có thể lên đến 50%.
Để phòng ngừa đột quỵ, người dân cần duy trì lối sống lành mạnh: kiểm soát tốt huyết áp, mỡ máu, tiểu đường; hạn chế rượu bia, thuốc lá; ăn uống điều độ, ít muối, ít chất béo; ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng và tập thể dục thường xuyên.
"Những ai từng bị thiếu máu não thoáng qua cần tuân thủ điều trị, tái khám định kỳ và kiểm soát tốt các bệnh nền. Nếu không điều trị đúng chỉ dẫn, nguy cơ đột quỵ thực sự sẽ rất cao", PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hướng khuyến cáo.
