Giai đoạn mang thai và sinh nở khiến cơ thể phụ nữ và đặc biệt là cơ quan sinh dục có nhiều thay đổi. Sau sinh phải mất một thời gian để trở lại bình thường.
Với một sản phụ có tình trạng sức khỏe ổn định (không có bệnh lý gì), mọi biến đổi của cơ thể trong thời kỳ mang thai đều được hồi phục trở lại trạng thái bình thường trong khoảng thời gian sau khi sinh từ 6-8 tuần.
Khi sinh con xong, sau khi nhau thai xổ ra, thân tử cung đã co lại ngay chỉ to bằng đầu đứa trẻ, nặng 1kg. Đáy tử cung cao ngang rốn, sau đó mỗi ngày lại tụt thấp xuống từ 1-2cm, khoảng 10 ngày thì tử cung xuống đến khoang chậu. Nếu dùng tay khám phần bụng sau 10 ngày sẽ không thể sờ thấy đáy tử cung nữa.
Trong tuần đầu tiên sau khi sinh, trọng lượng của tử cung rút xuống còn 500g, hết tuần thứ hai chỉ còn 350g. Được khoảng 8 tuần thì trọng lượng rút xuống chỉ bằng trọng lượng tử cung lúc bình thường là 60-80g.
Đồng thời, sau khi đã xổ nhau, niêm mạc tử cung theo ra cùng với máu sinh, thành tử cung lại mọc lên lớp niêm mạc mới. Trong khoảng 10 ngày sau sinh, các bộ phận khác trong tử cung lành lại. Những chỗ mạch máu bị đứt gãy thì cầm lại, những vết máu đã lưu lại trên bề mặt của nó bong ra, hoàn toàn lành lại trong khoảng từ 6-8 tuần sau khi sinh.
Khi đẻ, cổ tử cung bị giãn ra, sung huyết, hơi sưng. Khoảng 7 ngày sau khi sinh thì cổ tử cung khép lại, dần dần hồi phục, trở lại hình dạng trước kia. Sau 4 tuần thì cổ tử cung hồi phục hoàn toàn. Nhưng do bị tổn thương sau khi sinh, hình dạng của cổ tử cung từ chỗ trước kia là hình tròn thì nay trở thành hình bẹt bị rách ngang.
Bộ phận âm hộ và âm đạo do bị rách mà bị sung huyết và sưng, nếp nhăn của thành âm đạo mở ra, sau khi sinh, nó dần dần hồi phục trở lại, nhưng không thể trở lại nguyên dạng. Các tổ chức trong tiểu khung giãn ra sau khi sinh, sẽ dần dần hồi phục sau 2-3 tuần.
Về buồng trứng, khi người phụ nữ mang thai, do nhau thai tiết ra một số chất kích thích tố, làm trứng không rụng và người có thai cũng không thấy hành kinh nữa. Sau khi sinh, do nội tiết tố của nhau thai không còn, buồng trứng được khôi phục lại chức năng cũ, nang noãn mới lại bắt đầu phát triển.
Hành kinh có thể thấy lại sau khoảng 4-6 tuần. Nếu người mẹ cho con bú, hành kinh có thể đến chậm hơn. Không ít trường hợp cai sữa cho con mới thấy kinh lại.
Do có những thay đổi như vậy nên sau sinh con, để an toàn cho sức khỏe, vợ chồng cần phải kiêng từ 6-8 tuần để các cơ quan sinh sản hồi phục trở lại mới được quan hệ tình dục.
