Tìm hiểu cây nhân trần

Đặc điểm của cây nhân trần

Trước khi đi sâu tìm hiểu nội dung tác dụng của cây nhân trần hãy cùng nhau lướt qua một vài đặc điểm nổi bật của loại cây này:

Cây nhân trần thuộc cây thâm thảo, sống lâu năm và thường cao khoảng 0,5 – 1m. Lá cây mọc cách, có hình trái xoan nhọn và mép lá có hình răng cưa. Toàn thân và lá có mùi thơm.

Cụm hoa mọc thành chùm dạng bông ở kẽ lá hoặc đầu cành. Hoa có màu lan tím và đài hoa có 5 răng xếp thành hình chuông. Quả nang hình trứng và chứa các hạt nhỏ màu vàng.

Nhân trần được thu hái khi đang nở hoa vào khoảng tháng 4 – 7. Sau khi hái về đem rửa sạch và phơi khô trong bóng râm. Sau đó, bảo quản trong túi kín và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.

Cây nhân trần có mấy loại?

Hiện nay, nhân trần có 3 loại cơ bản đó là:

• Nhân trần (miền Bắc) và nhân trần đực (miền Nam) được gọi là chè nội hoặc núi hương, chè cát, tuyến hương lam. Nó có tên khoa học là Adenosma glutinosum L.Dure thuộc họ hoa mõm chó (Scrophulariaceae).
• Nhân trần bồ bồ tên khoa học là Adenosma captitatum benth cũng thuộc họ hoa mõm chó
• Nhân trần tím tên khoa học là Adenosma bracteosum Bonatti thuộc họ hoa mõm chó. Nổi bật với thân và cành màu tím đỏ.

Cây nhân trần mọc ở đâu?

Nhân trần thường phân bố chủ yếu ở các nước có khí hậu nhiệt đới và tập trung một số ở đảo lớn Châu Á. Riêng ở Việt Nam, loại cây này mọc hoang ven rừng, đồi và nương rẫy. Ngoài ra còn được trồng ở vùng đồi núi như Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Giang,…

Thành phần hóa học của cây nhân trần

Trong thành phần của cây nhân trần bao gồm sampoin triterpenic, flavonoid, acid nhân thơm và tinh dầu. Nguyên cây chỉ có 1% tinh dầu có mùi cineol mà thành phần là terpen và ancol.

Nhân trần có vị hơi cay, đắng, tính ấm và có mùi thơm dễ chịu. Thường được dùng để thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm và chống ngứa,…

Cây nhân trần chữa bệnh gì?

Cây nhân trần chữa bệnh viêm gan

Theo các nghiên cứu cho thấy tác dụng của cây nhân trần là làm tăng tiết dịch mật lên đến 24,4% và thúc đẩy hoạt động chức năng gan tới khoảng 187,5%. Đặc biệt nó được sử dụng để hỗ trợ điều trị hiệu quả bệnh viêm gan virus.

Kết quả cho thấy men gan hoạt động trở lại bình thường và số lương virus HBV hạ xuống dưới ngưỡng phát hiện. Từ đó giảm đau nhứt giúp bệnh nhân ăn ngon và hạn chế tối đa các triệu chứng do bệnh gan gây ra.

Hiện nay, nhân trần được sử dụng làm thành phần chính trong một số loại thuốc đặc trị chữa bệnh sỏi mật, vàng da hoặc thuốc uống mát gan,…

Thanh nhiệt và giải độc cơ thể

Thanh nhiệt giải độc cơ thể là một trong những tác dụng của cây nhân trần được nhiều người biết đến. Đặc biệt vào thời tiết nắng nóng chỉ cần 1 cốc nước nhân trần thêm ít đá có thể giúp cơ thể hạ nhiệt một cách nhanh chóng.

Đối với những ai đang gặp phải các vấn đề về da như mụn nhọt, mụn trứng cá, nổi mề đay,… khi uống nước nhân trần hàng ngày có khả năng thay đổi nội tiết da. Từ đó hết mụn và không còn ngứa ngáy khó chịu.

Phòng ngừa bệnh ung thư

Theo các chuyên gia nghiên cứu cho thấy trong cây nhân trần chứa một số chất có khả năng kháng u và ức chế các tế bào ung thư phát triển. Đặc biệt khi kết hợp với những cây như cà gai leo, cây xạ đen, mật nhân,… sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn.

Bài thuốc về cây nhân trần

Bài thuốc 1: Chuẩn bị 30g nhân trần thái vụn hãm với nước sôi trong bình kín trong 15 phút. Ngoài ra có thể pha thêm một chút đường phèn để dễ uống và dùng thay trà trong ngày. Công thức này giúp phòng các bệnh do thấp nhiệt gây ra. Đồng thời hỗ trợ điều trị viêm gan cấp hoặc mạn tính.

Bài thuốc 2: Cần có 300g nhân trần - 60g sinh đại hoàng - 30g trà. Đầu tiên tán vụn 3 nguyên liệu trên và mỗi ngày lấy khoảng 30g để hãm với nước sôi trong bình kín từ 10 - 15 phút. Uống thay trà trong ngày để chữa viêm gan vàng da cấp tính có sốt.

Bài thuốc 3: Chuẩn bị 500g bạch hoa xà thiệt thảo - 150g nhân trần - 50g sinh cam thảo. Tất cả đem tán vụn và mỗi ngày lấy khoảng 60g hãm với nước sôi trong bình kín. Sau 15 phút có thể dùng được và uống thay trà trong ngày để chữa viêm gan vàng da cấp tính có sốt.

Bài thuốc 4: Chuẩn bị 500g mạch nha - 500g nhân trần - 250g quất bì. Tất cả đem sấy khô và tán vụn. Mỗi ngày dùng khoảng 60g hãm với nước sôi trong bình kín. Sau 20 phút thì dùng được và uống thay trà trong ngày để trị viêm gan giai đoạn xuất hiện các di chứng như rối loạn tiêu hóa, chán ăn, đầy bụng chậm tiêu...

Bài thuốc 5: Chuẩn bị 300g râu ngô - 150g nhân trần - 150g bồ công anh. Tất cả tán vụn và mỗi ngày dùng khoảng 50g hãm với nước sôi trong bình kín. Sau 20 phút thì dùng được và uống thay trà trong ngày để phòng chống viêm gan, viêm túi mật, sỏi mật...

Một số lưu ý khi sử dụng cây nhân trần

• Tình trạng vàng da không do thấp nhiệt gây ra thì không nên uống nhân trần
• Phụ nữ mang thai và đang cho con bú hạn chế uống nhân trần vì rất dễ xảy ra hiện tượng sẩy thai hoặc con thiếu dinh dưỡng. Bởi loại cây này làm cho chức năng gan và thận làm việc quá sức khiến cơ thể đào thải lượng lớn chất dinh dưỡng đã được hấp thụ trước đó.
• Những người không mắc các bệnh liên quan đến gan và thận khi sử dụng nhân trần quá mức sẽ dễ bị mất nước và gây ra nhiều bệnh lý khác
• Nhiều người thường có thói quen pha nhân trần chung với cam thảo. Tuy nhiên điều này làm giảm tác dụng của nhân trần hoặc cam thảo không tốt cho sức khỏe.
• Đối tượng bị huyết áp thấp khi uống nhân trần phải thêm một ít gừng vào nước. Nếu không sẽ dễ làm cho huyết áp tụt nhanh chóng gây nguy hiểm.
• Trên thị trường hiện nay có nhiều loại nhân trần bị phun thuốc diệt cỏ vào cây tươi để nhanh héo và khô. Do đó để đảm bảo an toàn cho sức khỏe người bệnh không nên tự ý dùng cây nhân trần khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.

Tác dụng của cây nhân trần cực kỳ tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên do tính hàn nên khi sử dụng người bệnh cần hết sức cẩn trọng. Đặc biêt không lạm dụng uống quá nhiều trong khoảng thời gian dài rất dễ gây lạnh đường ruột và hạ huyết áp. Cách tốt nhất là người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.