Nguy hiểm do ngộ độc thuỷ ngân
PGS Trần Hồng Côn, Giảng viên khoa Hoá học trường Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết ngộ độc thuỷ ngân là một loại ngộ độc kim loại rất nặng. Thuỷ ngân là kim loại dạng lỏng, trong suốt, không màu, không mùi và là kim loại gây ngộ độc nặng nhất.
Thuỷ ngân có thể có trong thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày như rau, cá… nhưng nó ở ngưỡng nhất định không ảnh hưởng tới sức khoẻ. Khi hàm lượng này tăng lên thì gây ngộ độc thuỷ ngân.
Ngộ độc thuỷ ngân chủ yếu do từ môi trường, trong gia đình chủ yếu do vỡ nhiệt kế. Sau vụ cháy tại nhà máy Bóng đèn và Phích nước Rạng Đông, nguy cơ nhiễm độc thuỷ ngân có thể ảnh hưởng tới sức khoẻ người dân.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng nhiễm độc thuỷ ngân ở người lớn có thể do môi trường hoặc đến từ hải sản, có thể thuỷ ngân hữu cơ hoặc vô cơ. Trẻ em cũng là đối tượng rất dễ gặp phải tình trạng ngộ độc thủy ngân.
Ngộ độc thủy ngân ở trẻ em phần lớn là do ngậm phải nhiệt kế bị vỡ. Thủy ngân có trong nhiệt kế là dạng thủy ngân nguyên chất, khi vào cơ thể trẻ rất dễ dẫn đến tình trạng ngộ độc.
Ngộ độc thuỷ ngân nặng hay nhẹ tuỳ thuộc vào hàm lượng hít phải. Theo PGS Côn, thuỷ ngân nguy hiểm là ở chỗ nếu tính độc tính ở dạng hơi là độc nhất.
Thông thường thủy ngân trong không khí hàm lượng cực kỳ thấp. Người ta chỉ đo được nồng độ thủy ngân ở các ống khói của nhà máy đốt rác thải y tế vì trong rác thải y tế có chứa nhiều thiết bị có thủy ngân, ở lò đốt rác công nghiệp vì có một số hợp chất có thủy ngân khi đốt bay lên không khí.
Khi vào cơ thể người, thủy ngân nhanh chóng đi vào máu, tác dụng với các abomin và tấn công hệ thần kinh trung ương và hệ nội tiết. Đồng thời ảnh hưởng tới miệng, các cơ hàm mặt và răng, thậm chí phơi nhiễm thuỷ ngân kéo dài có thể gây tổn thương não, tử vong. Phụ nữ có thai nếu nhiễm độc thuỷ ngân có thể gây ra các dị tật bẩm sinh ở thai nhi.
Khi hít phải thuỷ ngân, triệu chứng xảy ra đó là viêm miệng, lơ mơ, co giật, nôn ói và viêm ruột. Những triệu chứng này thường dịu đi trong vòng 1 tuần. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, diễn tiến nặng hơn gây phù phổi cấp, suy hô hấp và tử vong.
Ngộ độc mạn tính do hít thủy ngân gây tam chứng kinh điển: Viêm lợi và chảy nước miếng, run giật tay và rối loạn tâm thần kinh. Trẻ thường mất ngủ, hay quên, tâm lý không ổn định, kém ăn, vẻ buồn bã. Ở dạng thực phẩm, nếu có chứa thủy ngân hữu cơ như cá biển gây ngộ độc mạn, xuất hiện sau nhiều ngày đến nhiều tuần.
Biểu hiện thần kinh là dị cảm, thất điều, suy nhược thần kinh, giảm thính giác, loạn vận ngôn, thu hẹp thị trường, rối loạn tâm thần, run cơ, rối loạn cử động và có thể tử vong.
Phòng ngộ độc thủy ngân như thế nào?
Theo PGS Côn, trong gia đình sản phẩm có chứa thủy ngân điển hình là cặp nhiệt độ. Một số cặp nhiệt độ có chứa thủy ngân ở cái đầu nhũ màu bạc.
Khi bị vỡ, thuỷ ngân sẽ không thể quét hay hốt được mà bốc hơi bay vào không khí ở trong nhà.
Trường hợp này, PGS Côn cho biết cần lấy lá đồng nguyên nhất, bạc nguyên chất để thuỷ ngân bám dính vào. Thuỷ ngân trong cặp đo nhiệt độ là thuỷ ngân nguyên chất nên càng độc hơn. Thủy ngân rơi vào các khe không thể hốt, quét được thì có thể sử dụng sắt clorua để xử lý lấy hết thủy ngân.
Cách dự phòng ngộ độc thuỷ ngân là rửa tay thường xuyên, súc miệng, súc họng với nước muối sinh lý. Ngoài ra, khu vực đám cháy cần tránh xa các loại thực phẩm trong bán kính 1km. Đồng thời thực hiện chế độ ăn uống đảm bảo dinh dưỡng, đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà.
Trước tình trạng nguy cơ ô nhiễm môi trường gần nhà máy Rạng Đông, Uỷ ban nhân dân Phường Hạ Đình, quận Thanh Xuân (Hà Nội) đã khuyến cáo người dân nên sơ tán trẻ nhỏ, người già, người ốm bệnh ra khỏi khu vực chịu ảnh hưởng của vụ cháy. Thời gian sơ tán từ 1 - 10 ngày nếu có thể để hạn chế tác hại của khói bụi sau vụ cháy tới sức khỏe.
Các gia đình nên tự theo dõi sức khỏe cho các thành viên. Nếu có biểu hiện khó thở, đau ngực, sốt, co giật, nôn, nên đưa đi khám tại các bệnh viện để xử lý kịp thời.
