Đứa trẻ nào cũng có thể trở thành thần đồng?
László Polgar, sinh năm 1946, là một nhà tâm lý học giáo dục người Hungary. Những năm 1960, ông Polgar đang là giảng viên tâm lý tại một trường đại học. Thời gian này ông đọc và nghiên cứu rất nhiều cuốn sách về trí thông minh.
Một lần, Polgar đọc được giả định của nhà tâm lý học người Mỹ John Watson: "Hãy cho tôi một tá những đứa trẻ khoẻ mạnh, tôi có thể nuôi chúng thành học giả xuất sắc hay những tên tội phạm tuỳ ý mình". Polgar khi đó cực kỳ ấn tượng với câu nói của Watson và quyết định thực hiện điều này lên chính những đứa con của mình trong tương lai. Thí nghiệm này được gọi là "nuôi trồng thiên tài" hay "thí nghiệm Polgar".
Năm 1965, ông quen một giáo viên người Ukraina tên Klara. Ông thẳng thắn chia sẻ với bạn gái về dự án của mình và được chấp nhận. Cả hai kết hôn năm 1969, và sinh con gái đầu lòng Susan Polgar cùng trong năm đó. 2 cô gái sau Sofia Polgar và Judit Polgar lần lượt ra đời năm 1974, 1976.
Ông Polgar và 3 cô con gái (Ảnh: Quora)
Trong những năm đầu đời của cô con gái cả, Polgar không can thiệp mà cố gắng quan sát để khám phá, nhận ra con thích thứ gì. Cuối cùng vào một ngày nọ, con gái của vợ chồng ông Susan khi ấy 3 tuổi rưỡi lôi một bộ cờ vua ra từ ngăn kéo và say mê nghịch.
Cả hai sau đó nhất trí rằng Susan thích cờ vua và quyết đào tạo con chơi bộ môn thể thao trí tuệ này. Chưa đầy sáu tháng sau khi học chơi cờ, cô bé đã đánh thắng một số người lớn.
Không ép buộc mà dẫn dắt con đến cờ vua
Đối với con gái cả Susan, cô bé yêu thích bộ mộ cờ vua một cách tự nhiên. Còn Sofia và Judit thì ông Polgar quyết định phải dẫn dắt một cách thật tinh tế. Năm Sofia 5 tuổi và Judit 4 tuổi, Polgar quyết định bắt đầu làm thí nghiệm "nuôi trồng thiên tài" với các con.
Polgar đã làm 1 thủ thuật tâm lý nhỏ khiến 2 cô con gái thứ say mê cờ. Theo đó, mỗi khi Susan chơi cờ, ông Polgar thường để con vào phòng riêng và đóng kín cửa. Sofia và Judit ban đầu không quan tâm nhưng dần dần cũng tò mò.
Một ngày nọ, Judit hỏi bố: "Tại sao chị Susan luôn vào phòng vài giờ rồi đóng kín cửa? Chị đang chơi gì trong phòng thế ạ?". Polgar nói: "Susan đang chơi trò chơi cờ vua, đó là một trò chơi con chưa từng chơi".
"Tại sao Sofia và con không thể đi chơi với chị?", Judith hỏi.
"Vậy con học chơi cờ đi để vào phòng chơi với chị", ông Polgar "nhử" con.
Bằng một cách đơn giản, người bố này đã kích thích sự tò mò, đam mê cờ vua của các con. Đây được xem là "hiệu ứng ngang hàng". Theo đó những đứa em thường tò mò trước những gì anh chị làm. Nếu anh chị gương mẫu, em sẽ noi theo.
Polgar cho các con gái tập luyện cờ vua và đào tạo chuyên sâu khi các con mới chỉ 4 - 5 tuổi (Ảnh: Chessdailynews)
Với "tấm gương" của chị gái, cộng với sự tò mò mạnh mẽ và mong muốn vào phòng càng sớm càng tốt, Judit và Sophia bắt đầu học cờ gần như cùng một lúc. Điều khiến Laszlo Polga hài lòng là hai cô con gái này đánh cờ rất nhanh nhẹn chẳng kém gì cô con gái lớn.
Để đào tạo con gái của họ trở thành cao thủ cờ vua, ba cô con gái của Laszlo đã ngừng đi học sau khi 6 tuổi. Thay vào đó, ông mời một giáo sư đến nhà dạy môn tiếng Anh, tiếng Đức và toán học tiên tiến và sau đó đi thi định kỳ lấy chứng chỉ. Ông cũng mua hơn 6.000 cuốn sách, những trò chơi về cờ vua và treo đầy chân dung của các nhà vô địch trong bộ môn này khắp nhà.
Mỗi ngày, các con của Polgar dành 5-6 tiếng chơi cờ, sau khi chơi bóng bàn, dậy sớm tập thể dục,... để nâng cao sức khoẻ. Cả 3 cô gái phải thức dậy từ 6h00 sáng và ngủ vào lúc 10h00 giờ tối. Ngoài ra cả ba không được xem tivi, ngoại trừ những bản tin về các trận đấu cờ vua và các bài giảng cờ quốc tế được phát sóng trên truyền hình quốc gia Hungary, các chương trình khoa học và giáo dục liên quan đến nghiên cứu văn hoá.
Polgar cùng các con gái dành phần lớn thời gian trong ngày để chơi cờ vua (Ảnh: Chessdailynews)
Thành quả "thí nghiệm" khiến dư luận sững sờ
Dưới sự dẫn dắt của cha mẹ, các con của ông Polgar đều trở thành những tên tuổi lẫy lừng trong làng cờ vua. Susan, trở thành thần đồng nổi tiếng trong lịch sử cờ vua Hungary. Cô là nhà vô địch cờ vua thế giới giải nữ từ năm 1996 đến năm 1999, giành 10 huy chương Olympic (5 vàng, 4 bạc và 1 đồng). Cô cũng là người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử phá vỡ rào cản giới bằng cách đủ điều kiện tham gia Giải vô địch thế giới cờ vua nam năm 1986.
Sofia, giành chức vô địch quốc gia khi 7 tuổi, Á quân giải vô địch cờ vua thế giới năm 1994. Cô cũng từng được xếp hạng là kỳ thủ nữ mạnh thứ sáu trên thế giới.
Trong khi đó, cô út Judit là người thành công nhất. Cô trở thành đại kiện tướng năm 15 tuổi. Năm 2005, cô là người phụ nữ duy nhất được chọn để tham gia một giải đấu vô địch thế giới. Judit cũng là người phụ nữ có hệ số ELO đứng đầu trên thế giới từ tháng 1/1989 cho đến tháng 8/2015. Cô được công nhận là nữ cờ thủ mạnh nhất thế giới từ trước đến nay.
3 chị em Polgar đã trở thành ''báu vật quốc gia'' khi sở hữu tài năng chơi cờ vua (Ảnh: Quora)
Thí nghiệm của Polgar dù gây ra nhiều tranh cãi nhưng không ai có thể phủ nhận kết quả rực rỡ của nó. Về phía 3 cô con gái của Polgar, họ không hề phản đối thí nghiệm của bố và quyết định sẽ áp dụng bí quyết dạy con này lên các con của mình. Trong các cuộc phỏng vấn, ba chị em đều nói họ đã có một tuổi thơ hạnh phúc và không cảm thấy xấu hổ. Họ thích chơi cờ, và luôn cảm thấy không bao giờ chơi đủ.
"Chúng tôi biết mọi người hoài nghi về cách cha mẹ nuôi dạy 3 chị em. Ai cũng nhìn chúng tôi một cách kỳ lạ. Nhưng 3 đứa không bao giờ có cảm giác bị gò bó, chán nản, cờ là thứ cả ba lựa chọn và đam mê với nó. Gia đình tôi luôn ngập tiếng cười, một bầu không khí ấm áp, ngập tình yêu", Judit chia sẻ trên tờ Chessdailynews.
