Ăn chay là một thuật ngữ nói chung về chế độ dinh dưỡng không tiêu thụ thịt và các sản phẩm liên quan đến hoạt động giết mổ động vật. Ăn chay còn được hiểu là một chế độ ăn thuần thực vật.

Có nhiều cách và chế độ ăn chay khác nhau, tùy theo nhu cầu, hoàn cảnh... mà bạn có thể chọn chế độ phù hợp. Ăn chay kỳ, ăn chay trường hay ăn thuần chay là cách ăn uống cắt giảm các sản phẩm từ động vật.

Ăn chay kỳ: Đây là chế độ ăn chay cố định một số ngày trong tuần hoặc trong tháng. Những ngày còn lại thì vẫn có thể sử dụng thêm thực phẩm từ động vật.

Ăn chay trường: Chế độ ăn hoàn toàn chỉ sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật. Không bao giờ sử dụng các sản phẩm là thịt từ động vật.

Ăn thuần chay: Đây là chế độ ăn thuần chay loại bỏ tất cả các sản phẩm từ động vật, bao gồm cả trứng, sữa, mật ong... hoặc những thực phẩm có chứa chất phụ gia nguồn gốc từ động vật, chẳng hạn như váng sữa hoặc gelatin. Bên cạnh đó, những người theo chế độ ăn thuần chay cũng không sử dụng sản phẩm nào được làm động vật như giày da, áo da, áo lông thú…

Việc nhiều người chọn ăn chay trong tháng Vu lan là hình thức ăn chay kỳ. Trong bài viết dưới đây, TS.BS Từ Ngữ (Hội Dinh dưỡng Việt Nam) sẽ giải đáp thắc mắc đang ăn chế độ bình thường, bất ngờ chuyển sang ăn chay có bị ảnh hưởng đến sức khỏe và khi ăn cần lưu ý những điều gì?

Theo S.BS Từ Ngữ (Hội Dinh dưỡng Việt Nam), nếu ăn chay một cách khoa học, đảm bảo đủ nhu cầu dinh dưỡng, tổng lượng calo cần thiết cho cơ thể, đa dạng các nhóm thực phẩm thì không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Tuy nhiên, việc ăn chay thường xuyên hay còn gọi là ăn chay trường chỉ nên thực hiện với người trưởng thành, với trẻ nhỏ và tuổi vị thành niên vẫn rất cần protein, chất béo từ động vật để cơ thể phát triển toàn diện nhất.

Những lợi ích mà ăn chay đem lại

Hiện nay chế độ ăn chay được sử dụng ở mọi nơi trên thế giới, không chỉ giới hạn trong tôn giáo mà còn được coi là liệu pháp chữa bệnh bằng cách ăn uống. Vậy ăn chay đem lại lợi ích gì cho sức khỏe con người? Cùng tìm hiểu ngay nhé!

Giảm nguy cơ béo phì

Thực phẩm chay chứa rất ít chất béo, nguồn chất xơ và vitamin dồi dào trong các loại rau củ, trái cây... sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất, đốt cháy lượng calo dư thừa, từ đó giảm nguy cơ bị béo phì. Nếu kết hợp biện pháp ăn chay và tập luyện thể dục thì sẽ giảm cân một cách hiệu quả và an toàn.

Giảm cholesterol và ổn định đường huyết

Các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật chứa nguồn chất béo bão hòa cao, dễ gây tích cụ cholesterol bám vào thành động mạch. Nếu ăn chay, nguồn gốc thực phẩm từ thực vật chứa nhiều chất xơ, giúp trung hòa, đào thải cholesterol dư thừa đồng thời giúp cơ thể ổn định đường huyết.

Kiểm soát huyết áp

Theo một nghiên cứu trên Tạp chí JAMA Internal Medicine của Nhật Bản chỉ ra rằng, người ăn chay có huyết áp ổn định hơn người không theo chế độ ăn chay.

Chế độ ăn chay cung cấp cho cơ thể nhiều chất xơ, khoáng chất, vitamin rất tốt cho sự cân bằng muối của cơ thể và duy trì sự ổn định huyết áp.

Tăng cường sức khỏe tim mạch

Chế độ ăn chay giúp ổn định cholesterol, đường huyết và huyết áp của cơ thể nên sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tăng cường sức khỏe.

Ngoài ra, chế độ ăn chay còn cung cấp omega-3 có nguồn gốc từ thực vật, thực phẩm kể đến như ngũ cốc, các loại hạt, các loại đậu... rất tốt cho hệ tim mạch.

Khi ăn chay, cần lưu ý một số vấn đề sau để không ảnh hưởng đến sức khỏe

- Cần ăn đa dạng thực phẩm và nạp đầy đủ 4 nhóm chất (bột đường, protein, chất béo, vitamin và khoáng chất).

- Với những người đang ăn mặn chuyển sang ăn chay, cần bổ sung năng lượng đầy đủ để tránh tình trạng mệt mỏi do thiếu năng lượng. Theo đó, ngoài ba bữa chính có thể ăn thêm 2 bữa phụ với hoa quả, một số loại hạt hoặc trong bữa ăn bổ sung thêm đồ giàu năng lượng như dầu thực vật.

- Không nên bắt chước thực đơn ăn chay của nhau, bởi chế độ ăn mang tính cá thể, vì thế cần phải xây dựng thực đơn riêng cho từng người.

- Cần hạn chế đồ chiên rán khi ăn chay, vì những lý do sau:

+ Đồ chiên rán nhiều năng lượng dễ gây tăng cân kể cả ăn chay;

+ Đồ chay chủ yếu làm từ thực vật, khi chiên rán sẽ mất nhiều dinh dưỡng có lợi cho cơ thể;

+ Các loại thực vật khi chiên rán sẽ gây biến đổi chất, tăng nguy cơ gây bệnh cho cơ thể.

- Đồ chay đóng hộp, chế biến sẵn cần phải lưu ý hạn sử dụng, hướng dẫn sử dụng. Thực tế đã có những vụ ngộ độc đồ chay nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả tính mạng.

- Thực phẩm chay tươi, sống cần chọn mua ở nơi đảm bảo an toàn, có nguồn gốc rõ ràng để tránh tồn dư hóa chất gây ngộ độc.