Mới đây, chuyên trang ẩm thực quốc tế Taste Atlas đưa tiết canh vịt của Việt Nam vào danh sách 50 món ăn từ vịt ngon nhất thế giới.

Theo mô tả từ Taste Atlas, tiết canh vịt là phiên bản tiết canh truyền thống của Việt Nam, được chế biến từ tiết vịt sống, cổ vịt luộc bằm nhuyễn, lòng vịt luộc nước mắm cùng nhiều loại gia vị và thảo mộc như húng quế, lá chanh, ớt. Hỗn hợp này sau đó được hãm đông, giữ màu đỏ tươi đặc trưng. Khi ăn, thực khách thường rắc thêm đậu phộng giã nhỏ, nước cốt chanh và rau thơm; ăn kèm bánh đa, bánh phồng mè cùng một ly rượu gạo.

Tuy nhiên, trái với sức hấp dẫn trên bảng xếp hạng quốc tế, tiết canh từ lâu được xem là món ăn tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng. Đối với không ít du khách nước ngoài, đây còn được xếp vào nhóm "món ăn đáng sợ nhất" khi đến Việt Nam.

Nhiều rủi ro sức khỏe

TS.BS Trần Huy Thọ, Phó Giám đốc thường trực Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương), cho biết ông gặp rất nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nặng sau khi ăn tiết canh. Đa số bệnh nhân đều tin rằng tiết canh từ gia súc, gia cầm tự nuôi sẽ "sạch", không thể nhiễm bệnh.

"Tiết canh dù làm từ lợn, dê hay vịt đều là máu sống và chứa vô số mầm bệnh như tả, lị, giun sán, liên cầu khuẩn… Tiết canh lợn, gà hay vịt nhà nuôi vẫn có nguy cơ nhiễm sán rất cao", TS.BS Thọ nhấn mạnh.

Ông cho biết quá trình cắt tiết và sơ chế, nếu dụng cụ không đảm bảo vệ sinh, vi khuẩn từ da, lông con vật có thể xâm nhập trực tiếp vào máu. Ngay cả tiết canh vịt - vốn không mang vi khuẩn liên cầu lợn - cũng tiềm ẩn nguy cơ nếu người chế biến dùng kèm những bộ phận của lợn để "đánh tiết canh" cho thêm hấp dẫn.

Không ít bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau đầu, rối loạn trí nhớ, co giật. Chụp cộng hưởng từ não cho thấy hàng loạt nang sán bám dày đặc. Dù điều trị ổn định, các nang này khi chết đi có thể vôi hóa, để lại di chứng nặng nề.

"Có người sau điều trị vẫn sống chung với các cơn co giật, đặc biệt khi thay đổi thời tiết, làm việc nặng hoặc căng thẳng. Những di chứng này ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống", vị chuyên gia cảnh báo.

Trái với sức hấp dẫn trên bảng xếp hạng quốc tế, tiết canh từ lâu được xem là món ăn tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng. Ảnh: Ẩm thực quê nhà / YT.

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Sơn Việt, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cũng cho hay người ăn tiết canh, đặc biệt tiết canh lợn có nguy cơ cao nhiễm liên cầu khuẩn lợn. Đây là loại vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng rất nghiêm trọng, thường phát bệnh trong vòng 24-72 giờ sau khi xâm nhập cơ thể. Chỉ sau một ngày kể từ khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu như sốt, đau bụng, tiêu chảy, bệnh có thể tiến triển nhanh thành sốc nhiễm trùng, hoại tử và suy đa tạng.

Một trường hợp điển hình là bệnh nhân V.Đ.H. (30 tuổi, Hải Phòng), ăn tiết canh lợn khoảng 3 ngày trước khi nhập viện. Tối hôm trước khi được phát hiện, anh H. vẫn gọi điện về nhà nhưng không ai nghe máy. Sáng hôm sau, người thân phá cửa phòng và phát hiện anh trong tình trạng lơ mơ, tím tái toàn thân, tiêu chảy lẫn máu.

Bệnh nhân được đưa đến cơ sở y tế gần nhất trong tình trạng nguy kịch. Sau đó, anh H. được chuyển cấp cứu lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương điều trị song không qua khỏi.

Bệnh nhân nhiễm liên cầu khuẩn lợn trong tình trạng hôn mê, toàn thân thâm tím vì xuất huyết. Ảnh: BVCC.

Ăn gì bổ nấy?

TS.BS Trần Bá Thoại, Hội Nội tiết Việt Nam, khẳng định nhiều người tìm ăn tiết canh vì tin rằng món này "bổ máu", tăng cường sinh lực. Tuy nhiên, hoàn toàn không có cơ sở khoa học chứng minh điều đó.

Theo ông, hồng cầu trong tiết sống khi đưa vào cơ thể sẽ bị phá huỷ và thải ra ngoài. Nghĩa là ăn tiết canh không thể "bổ máu", càng không phải "tăng cường sinh lực" như lời đồn.

Một trong những bệnh lý đáng sợ là sán dây lợn. Khi trứng sán vào cơ thể, chúng nở thành ấu trùng, theo hệ bạch mạch di chuyển tới cơ bắp hoặc các cơ quan khác để tạo thành nang sán. Nếu người ăn phải kén sán, dịch vị dạ dày sẽ làm ấu trùng thoát khỏi vỏ kén và phát triển thành sán trưởng thành trong ruột.

Theo các bác sĩ, danh sách dài những ca không qua khỏi hoặc tàn phế sau khi ăn tiết canh từ vịt, lợn, dê, chó... là minh chứng rõ ràng nhất cho mức độ nguy hiểm của món ăn này.