Vào năm 2018, các nhà khoa học từ Đại học Connecticut và Đại học Quinnipiac tiến hành một thử nghiệm khá thẳng thắn. Họ đặt các đĩa thạch nuôi cấy vi khuẩn ngay dưới máy sấy tay trong nhiều điều kiện. Kết quả cho thấy:

Nếu không bật máy sấy, đĩa đặt trong nhà vệ sinh chỉ thu được tối đa 1 ổ vi khuẩn sau 2 phút. 

Nhưng khi bật máy sấy chỉ 30 giây, số lượng vi khuẩn trên đĩa tăng mạnh, trung bình là 18–60 ổ, thậm chí có trường hợp lên đến 254 ổ.

Khi gắn thêm lõi lọc HEPA vào máy sấy, lượng vi khuẩn thu được giảm khoảng 75%. Điều này cho thấy máy sấy không tạo vi khuẩn mới, nhưng nó có thể hút vi khuẩn từ môi trường và “phun” lại lên tay người dùng.

Theo bác sĩ John Ross (Đại học Y Harvard), nguồn vi khuẩn chủ yếu đến từ bồn cầu. Mỗi lần xả nước mà không đậy nắp, một luồng hơi chứa vi sinh vật (có thể là vi khuẩn bào tử) sẽ bùng vang, được gọi là “đám mây chất thải”. Đám mây này có thể lan rộng đến 6 m², đưa các hạt nhỏ lơ lửng vào không khí. 

Khi máy sấy động cơ hút vào luồng không khí này, nó sẽ thổi lại các hạt chứa vi khuẩn vào tay người sử dụng. Trong môi trường nhạy cảm như bệnh viện, điều này càng nguy hiểm hơn vì có thể phát tán bào tử C. difficile, loại vi khuẩn gây tiêu chảy nghiêm trọng.

Để minh chứng sâu hơn cho những cảnh báo này, các nghiên cứu khác cũng đã đưa ra kết quả tương tự. Một bài tổng quan đăng trên PMC cho thấy rằng so với máy sấy (cả loại nhiệt và phản lực), khăn giấy là phương pháp an toàn hơn vì chúng ít làm khuếch tán vi khuẩn vào không khí. Theo một phân tích trong Journal of Hospital Infection (trích dẫn trong tài liệu của Cơ quan An toàn Lao động Hoa Kỳ), máy sấy phản lực tạo ra mật độ vi khuẩn cao hơn trong không khí xung quanh so với khăn giấy hoặc máy sấy nhiệt. 

Một nghiên cứu lý thuyết về việc tạo aerosol trong nhà vệ sinh cho thấy khi xả bồn cầu, các giọt nhỏ (0,3–3 µm) có thể bay cao và lan rộng, nhất là nếu không đậy nắp, dẫn đến nguy cơ nhiễm vi khuẩn nếu hệ thống thông gió kém. 

Gần đây, một nhà sinh vật học (Laura González) đã cảnh báo: việc sử dụng máy sấy tay trong nhà vệ sinh công cộng có thể vô tình làm cho việc rửa tay trở nên kém vệ sinh hơn, đặc biệt khi máy sấy có công suất lớn và hút không khí xung quanh chứa vi khuẩn. Một số chuyên gia y tế khuyến nghị nên sử dụng khăn giấy khi có điều kiện và hạn chế máy sấy tốc độ cao, nhất là trong các môi trường nhạy cảm như bệnh viện hoặc khu công cộng đông người. 

Những lợi ích khi làm khô tay đúng cách

Các chuyên gia đều nhấn mạnh việc làm khô tay là rất quan trọng. Tay ướt là môi trường lý tưởng để vi khuẩn phát triển và lây lan. Tuy nhiên, lựa chọn phương pháp khô tay cũng quan trọng không kém.

Ưu tiên khăn giấy: Lau bằng khăn giấy có ma sát, giúp loại bỏ vi khuẩn còn sót lại mà không “thổi” vi khuẩn mới lên tay. 

Tránh các máy sấy tốc độ cao: Máy sấy phản lực có xu hướng phát tán mầm bệnh mạnh hơn, đặc biệt trong không gian hẹp. 

Đậy nắp bồn cầu khi xả: Đây là cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để giảm lượng vi khuẩn bay lơ lửng sau khi xả. Nếu nhà vệ sinh không có nắp bồn cầu, người dùng nên lùi lại ngay sau khi xả. 

Rửa tay đúng cách: Sử dụng xà phòng, chà xát kỹ ít nhất 20 giây trước khi làm khô là biện pháp rất quan trọng.