Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Trước khi nắm được tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp, chị em cần biết về công hiệu và cách sử dụng của những loại thuốc tránh thai khẩn cấp đang có trên thị trường.

1. Phân loại thuốc tránh thai khẩn cấp

Hiện tại, có 2 loại thuốc tránh thai khẩn cấp với dạng thuốc viên được bán cả có và không có đơn thuốc. Khi mua thuốc, tùy thuộc vào nhãn hiệu và liều lượng mà bạn có thể nhận được 1 viên hoặc 2 viên thuốc khác nhau.

Loại thuốc có chứa nội tiết tố (còn gọi là hormone) với tên gọi levonorgestrel:

My Way

Plan B One-Step

Preventeza

Take Action

Loại thuốc không chứa nội tiết tố (hormone): Khi dùng thuốc tránh thai này, bắt buộc phải có đơn thuốc từ bác sĩ. Trên thị trường chỉ có một thương hiệu duy nhất là Ella.

Ở Việt Nam, các cơ sở y tế thường phân loại thuốc tránh thai khẩn cấp dựa vào thời gian sử dụng của nó và chia thành 2 loại là:

Thuốc tránh thai 72h

Thuốc tránh thai 120h

Tất cả các thuốc tránh thai trên đều có chung đặc điểm là uống liều đầu càng sớm càng tốt, tốt nhất là ngay sau khi có quan hệ tình dục không được bảo vệ bằng những biện pháp khác như dùng bao cao su, đặt vòng tránh thai. Thuốc chỉ đạt hiệu quả 75% nên không phải là một biện pháp tránh thai an toàn tuyệt đối.

Hơn thế nữa, tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp cũng là một điểm trừ lớn. Chính vì vậy chúng không được các bác sĩ khuyến khích sử dụng như một biện pháp tránh thai thường xuyên. Điều cần lưu ý là trong một tháng không nên dùng quá 2 lần vì càng dùng nhiều thì hiệu quả tránh thai càng giảm và gây ảnh hưởng đến sức khỏe chị em.

2. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Tùy theo loại thuốc tranh thai khẩn cấp sẽ có có cách sử dụng riêng phù hợp với đặc trưng của thuốc.

Thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa nội tiết tố

Thuốc Levonorgestrel được xem là một phiên bản tổng hợp (nhân tạo) của hormone progesterone tự nhiên do buồng trứng sản xuất.

Chính vì vậy, loại thuốc tránh thai khẩn cấp này có chứa nội tiết tố có thể tránh thai hiệu quả bằng cách tạm thời ngăn chặn trứng từ khi trứng rụng hoặc ngăn cản sự thụ tinh, ngăn trứng đã thụ tinh không đậu vào tử cung. Từ đó ngừa quá trình thụ thai.

Hiệu quả của thuốc Levonorgestrel nói riêng và thuốc tránh thai khẩn cấp nói chung phụ thuộc hoàn toàn vào việc thời gian bạn uống thuốc. Tốt nhất là nên uống trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ tình dục không an toàn. Nếu thuốc tránh thai khẩn cấp được sử dụng theo đúng chỉ dẫn thì cơ hội tránh thai rất cao, lên đến 90%.

Thuốc tránh thai khẩn cấp không chứa nội tiết tố (Ella)

Ella là một viên thuốc tránh thai không có nội tiết tố. Thành phần chính của nó là ulipristal. Đây là loại thuốc không có nội tiết tố. Chúng ngăn chặn tác động của các hormone chính cần thiết cho việc thụ thai. Tuy nhiên, bạn chỉ có thể mua được theo toa thuốc của bác sĩ.

Cách sử dụng thuốc tránh thai Ella như sau: Bạn có thể uống trong vòng 120 giờ sau khi quan hệ tình dục. Thuốc được sử dụng với liều một viên.

Trong hai nghiên cứu khoa học gần nhất được báo cáo thì thuốc Ella giúp giảm đáng kể tỷ lệ mang thai từ 5,5% và 5,6% xuống còn 2,2% và 1,9%. Thậm chí qua những dữ liệu thu thập được thì hiệu quả của thuốc có thể kéo dài liên tục 120 giờ sau khi bạn có quan hệ tình dục không an toàn.

Tuy nhiên tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp Ella là điều cần đặc biệt chú ý. Tuyệt đối không nên sử dụng cho những người đã mang thai hoặc nghi ngờ mình có thai. Vì các chuyên gia y tế nghi ngờ loại thuốc này làm tăng nguy cơ với thai nhi.

Thậm chí các nghiên cứu trên động vật đã chứng minh nguy cơ sẩy thai khi dùng thuốc rất cao. Bên cạnh đó, những phụ nữ đang mắc chứng rối loạn đông máu hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu cũng không nên sử dụng.

Thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng bao lâu

Y học hiện đại xác định quá trình mang thai được thể hiện bằng việc trứng đã thụ tinh và được cấy thành công vào lớp niêm mạc tử cung của người phụ nữ. Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có hiệu quả nếu được dùng trước khi quá trình này xảy ra.

Cho nên, cần phải hiểu rằng, bản chất của tránh thai khẩn cấp là để ngăn ngừa mang thai chứ không phải là phá hủy thai. Vẫn còn một số bạn trẻ thiếu kiến thức về sinh sản cho rằng uống thuốc tránh thai khẩn cấp khi có bầu sẽ có tác dụng phá thai. 

Điều này cần được hiểu đúng để tránh gặp phải những sự cố đáng tiếc cũng như việc quá lạm dụng gây nên những tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp.

Sau khi uống thuốc tránh thai thành công thì người phụ nữ sẽ vẫn có khả năng sinh sản trong chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo. Trừ trường hợp bạn tiếp tục sử dụng biện pháp ngừa thai trong lần quan hệ tiếp theo.

Những tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp

Thuốc tránh thai khẩn cấp có tác động tới hormone trong cơ thể người phụ nữ, nên cũng như nhiều loại thuốc chữa bệnh khác, có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn.

Ra máu âm đạo, bất thường về kinh nguyệt: Có đến 50% phụ nữ đã hoặc đang uống thuốc tránh thai khẩn cấp xuất hiện tình trạng ra máu âm đạo ngoài kỳ kinh nguyệt.

Nếu gặp trường hợp này, bạn không nên xem thường hay bỏ qua, như một tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp mà nên dừng sử dụng thuốc và đến cơ sỡ y tế để được thăm khác.

Vì có không ít trường hợp chảy máu âm đạo sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp là biểu hiện của nhiều bệnh lý bất thường như sẩy thai hoặc thai ngoài tử cung.

Trên hệ tiêu hóa: Nghiên cứu y học kết luận rằng có đến 50% phụ nữ sau khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp bị buồn nôn và nôn ói kéo dài. Số còn lại thì có biểu hiện đau bụng, đầy hơi,...

Trên hệ thần kinh: Nhiều chị em sẽ thấy nhức đầu, chóng mặt, loạn thị... sau khi dùng thuốc.

Vấn đề về tuyến vú: những triệu chứng căng ngực, đau ngực xuất hiện là do thuốc giữ nước dưới tác dụng của hormone nữ.

Tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp không mong muốn khác: Một số trường hợp uống thuốc tránh thai khẩn cấp bị trễ kinh, bị rong kinh, rối loạn kinh nguyệt. Cũng có số ít bị thay đổi về lượng khí hư, thay đổi tâm trạng hoặc thậm chí dẫn tới lãnh cảm, không có ham muốn tình dục do lạm dụng thuốc,...

Khi đang dùng levonorgestrel mà chị em thấy nghi ngờ mình đang có thai hoặc kêu đau vùng bụng dưới thì cần cảnh giác về khả năng có thai ngoài tử cung. Tốt nhất là nên đến bệnh viện thăm khám để có kết quả chính xác nhất.

Ngoài ra, khi dùng levonorgestrel hoặc thuốc tránh thai bằng đường uống, bạn cũng có nguy cơ bị bệnh huyết khối tắc mạch tăng.

Nguy cơ đó tăng khoảng 4 lần ở người dùng thuốc thường xuyên so với người không dùng thuốc.

Một vấn đề nữa về tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp mà những người bị viêm tắc tĩnh mạch hoặc bệnh huyết khối tắc mạch cũng cần lưu ý, là phải ngừng thuốc.

Nếu bạn thấy một trong những dấu hiệu sau đây: mất thị giác một phần hoặc hoàn toàn, đột ngột hay dần dần, hoặc xuất hiện hiện tượng lồi mắt, nhìn ra đôi, phù gai thị và nhức đầu dữ dội phải ngừng thuốc ngay tức khắc.

Cách khắc phục tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp

Dưới đây là một số giải pháp khắc phục nếu như bạn gặp phải tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp.

1. Buồn nôn

Nếu sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp mà thấy xuất hiện triệu chứng buồn nôn nhẹ thì bạn không nên quá lo lắng vì chúng sẽ đỡ hơn sau khi dừng uống và hoàn toàn biến mất trong vòng vài tháng.

Trong trường hợp bạn vẫn cảm thấy buồn nôn khi đang sử dụng thuốc tránh thai thì hãy thử dùng chúng với đồ ăn.

2. Nhức đầu, chóng mặt và cảm thấy đau ở vùng vú

Hãy kiên nhẫn khi gặp tình trạng trên. Vì chúng sẽ tan biến sau khi bạn dùng thuốc được một lúc.

Nếu như vẫn không thấy khỏe hơn sau một lúc, bạn nên chuyển sang dùng loại thuốc tránh thai khác.

3. Ra máu âm đạo

Hiện tượng ra máu âm đạo sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ tự hết trên 90% số phụ nữ khi uống đến lần thuốc thứ 2. Tuy nhiên, bạn nên đi khám bác sĩ nếu bị ra máu từ 5 ngày trở lên trong khi đang dùng thuốc hoặc bị ra máu nhiều trong 3 ngày trở lên.

4. Giảm ham muốn

Thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa hoóc môn nên chuyện quan hệ tình dục có thể bị ảnh hưởng, thậm chí, làm giảm ham muốn. Tuy vậy, không chỉ do việc uống thuốc mà các yếu tố khác từ bên ngoài cũng có thể dẫn đến tình trạng này.

Chỉ khi chúng kéo dài hoặc gây khó chịu, bạn hãy cho bác sĩ biết hoặc bạn cũng có thể sử dụng một số loại thuốc có chứa nhiều chất androgen kích thích ham muốn để khắc phục nên không nên lạm dụng.

5. Thay đổi tâm trạng

Trầm cảm hoặc thay đổi tâm trạng, cảm xúc không ổn định là một trong những tác dụng của thuốc ngừa thai khẩn cấp khác. Khi gặp vấn đề này, chị em cần liên hệ với bác sĩ để có hướng khắc phục tốt nhất.

Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ là biện pháp cứu nguy tức thời trong trường hợp không có sự chuẩn bị trước khi quan hệ tình dục. Nó cũng là con dao hai lưỡi vì có thể gây ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của người sử dụng. Vì vậy, phụ nữ nên tránh lạm dụng phương pháp tránh thai này.

Bạn nên áp dụng những phương pháp an toàn, hiệu quả và ít gây tác dụng phụ hơn như dùng bao cao su, đặt vòng tránh thai, uống thuốc tránh thai hằng ngày...