Theo ThS Lê Thị Kim Mai, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương, tình trạng biếng ăn ở trẻ nhỏ là một trong những rối loạn dinh dưỡng phổ biến, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và tinh thần. Không ít phụ huynh rơi vào cảnh lo lắng, áp lực khi con liên tục từ chối ăn, ăn chậm, hoặc phản ứng tiêu cực với thức ăn.

Trẻ được coi là biếng ăn nếu thường xuyên có từ hai biểu hiện trở lên như không ăn hết khẩu phần, bữa ăn kéo dài trên 30 phút, ngậm thức ăn trong miệng không chịu nuốt, phản ứng tiêu cực như la hét, chạy trốn khi thấy thức ăn hoặc nôn ọe khi ngửi mùi. Nhiều trường hợp, trẻ không tăng cân trong suốt ba tháng dù không mắc bệnh lý cấp tính nào, cũng là dấu hiệu đáng lưu tâm.

ThS Mai cho hay có ba nhóm nguyên nhân chính dẫn đến chứng biếng ăn ở trẻ nhỏ. Nhóm đầu tiên là do bệnh lý như suy dinh dưỡng, nhiễm giun sán, tiêu chảy, sốt hoặc viêm đường hô hấp, khiến trẻ mệt mỏi, chán ăn. Trong những trường hợp này, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nhóm nguyên nhân thứ hai mang tính tâm lý, thường xuất hiện khi trẻ bị ép ăn hoặc phải tuân theo những quy định quá nghiêm ngặt trong bữa ăn, chẳng hạn phải ngồi yên một chỗ, bị yêu cầu ăn hết khẩu phần trong thời gian cố định, hay bị mắng mỏ, dọa nạt. Những áp lực vô hình này khiến bữa ăn trở thành “cuộc chiến” giữa cha mẹ và con, lâu ngày dẫn đến tâm lý sợ ăn.

Nguyên nhân thứ ba là cách chăm sóc và chế biến thức ăn chưa phù hợp. Việc lặp lại món ăn nhiều lần khiến trẻ chán ngán, hoặc kéo dài thời gian ăn xay nhuyễn tới 2-3 tuổi khiến trẻ không được rèn luyện kỹ năng nhai nuốt. Nhiều gia đình cũng mắc sai lầm khi chỉ cho trẻ ăn nước rau, nước thịt mà bỏ qua phần xác, khiến khẩu phần thiếu chất xơ và dinh dưỡng thiết yếu.

Để phòng tránh chứng biếng ăn, cha mẹ cần cho trẻ ăn bổ sung đúng thời điểm, tốt nhất là khi trẻ tròn 6 tháng tuổi. Khẩu phần ăn phải phù hợp với độ tuổi và nhu cầu dinh dưỡng, không nên ép trẻ ăn quá nhiều hoặc ăn khi đã quá no. Thực đơn cần phong phú, đa dạng về loại thực phẩm và cách chế biến để kích thích vị giác.

Bên cạnh đó, việc tạo cho trẻ thói quen ăn đúng bữa, đúng giờ sẽ giúp hình thành cảm giác đói - no tự nhiên. Không nên cho trẻ ăn vặt trước bữa chính hay vừa ăn vừa xem tivi, dùng điện thoại. Không khí bữa ăn cần thoải mái, nhẹ nhàng, và đừng tiếc lời khen khi trẻ hợp tác tốt.

Trong trường hợp trẻ đã có biểu hiện biếng ăn, thay vì quát mắng hay ép buộc, cha mẹ nên thay đổi món thường xuyên, trình bày bắt mắt và tôn trọng khẩu vị cá nhân của trẻ. Hãy khuyến khích trẻ tự xúc ăn và chủ động lựa chọn món mình yêu thích. Nếu trẻ từ chối món mới, nên dừng lại và thử lại sau một thời gian. Mỗi bữa ăn không nên kéo dài quá 30 phút để tránh gây mệt mỏi cả cho trẻ lẫn cha mẹ.

ThS Mai cũng khuyến khích phụ huynh động viên và khen ngợi trẻ ngay cả khi con chỉ ăn được một lượng nhỏ. Việc duy trì thái độ tích cực và kiên nhẫn sẽ giúp trẻ dần lấy lại hứng thú với việc ăn uống và phát triển khỏe mạnh hơn mỗi ngày.