Tuổi trẻ đã bị gan nhiễm mỡ

Chị Nguyễn Thị Yến (22 tuổi, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) đi khám bệnh tổng quát để chuẩn bị hồ sơ xin việc. Chị Yến bất ngờ khi bác sĩ thông báo chị bị gan nhiễm mỡ độ 2. Điều chị Yến lo lắng là chị không uống rượu bia thì làm sao gan lại bị nhiễm mỡ.

Căn bệnh về gan tưởng chừng như chỉ có ở đàn ông ham nhậu nhẹt ấy lại gõ cửa vào chị Yến.

Sau khi nghe bác sĩ tư vấn về bệnh gan nhiễm mỡ, chị Yến thừa nhận trong suốt thời gian học cấp 3 và sinh viên những món đồ ăn nhanh luôn thu hút chị. Chị Yến trở thành tín đồ của khoai tây chiên, gà chiên, đồ uống ngọt. Đây chính là lý do khiến chị bị gan nhiễm mỡ dù không sử dụng bia rượu gì. 

Trường hợp của nam sinh Đỗ Hải A., mới 16 tuổi nhưng A. đã nặng 67kg. Hiện tại, sức khoẻ của Hải A. rất tốt nên bố mẹ của Hải A. càng chủ quan không cho con đi kiểm tra.

Gần đây, Hải A. thường kêu mệt mỏi, ăn uống không còn ngon miệng nên mẹ cậu cho con đi tới bác sĩ khám. Bác sĩ siêu âm và cho biết Hải A. bị gan nhiễm mỡ nặng.

Mẹ của Hải A. còn không tin vì chị nghĩ rằng từ trước đến giờ chỉ người lớn, rượu chè, uống rượu bia mới mắc gan nhiễm mỡ mà thôi. Tuy nhiên trên thực tế, các bác sĩ cho biết, trường hợp như con trai chị không phải hiếm.

Bị gan nhiễm mỡ không điều trị kịp thời có thể gân tổn thương tế bào gan, xơ gan thậm chí ung thư gan do tế bào gan bị phá huỷ, các mảng mô xơ hình thành. Điều này rất nguy hiểm nhưng không phải ai cũng ý thức được nó.

Vì sao gan nhiễm mỡ ?

Theo giáo sư Đào Văn Long, nguyên trưởng khoa Tiêu Hoá, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), số bệnh nhân đến khám vì gan nhiễm mỡ ở người trẻ, người không uống bia rượu ngày càng tăng.

Theo GS Long, gan nhiễm mỡ được chia ra gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Với phụ nữ, trẻ nhỏ là gan nhiễm mỡ không do rượu và việc gan nhiễm mỡ không thể điều trị ngay lập tức mà cần có quá trình lâu dài.

Bác sĩ Long cho biết ở người bình thường, lượng mỡ trong gan chiếm từ 0,8 đến 1,5% và tồn tại dưới dạng các phân tử nhỏ không quan sát được bằng kính hiển vi quang học.

Trong quá trình sinh hoạt hàng ngày, gan làm chức năng đào thải và ăn thức ăn chứa quá nhiều dầu mỡ, lượng mỡ không chuyển hoá hết sẽ “tắc”lại trên tế bào gan gây ra gan nhiễm mỡ.

Để đánh giá có bị gan nhiễm mỡ hay không, bác sĩ thường đo lượng mỡ trong gan nếu vượt quá 5% trọng lượng của lá gan và tích lũy dưới dạng các hạt triglyceride thì được coi là bị gan nhiễm mỡ.

Khoảng 25% dân số thế giới bị mắc bệnh gan nhiễm mỡ không đơn thuần. Trước đây, người ta cho rằng bệnh lý này tương đối lành tính, nhưng gần đây, các nghiên cứu chỉ ra rằng gan nhiễm mỡ đơn thuần có thể diễn biến thành viêm gan, xơ gan, thậm chí là ung thư gan.

Còn trường hợp bị viêm gan thoái hóa mỡ không do rượu cũng rất nguy hiểm nó gây viêm gan và xơ gan. Tại Mỹ người ta chứng minh có khoảng 5-6% dân số mắc bệnh này và khoảng ¼ trong số bệnh nhân đó tiến triển thành xơ gan.

Bệnh gan nhiễm mỡ thường không có dấu hiệu điển hình và không phải ai cũng biết mình bị gan nhiễm mỡ. Những người dễ bị gan nhiễm mỡ là những người béo bụng. Những người này còn được gọi là đọng mỡ tạng. Nếu phụ nữ có chỉ số vòng bụng 80 cm trở lên, nam giới chỉ số đo 94 cm trở lên thì khả năng bị gan nhiễm mỡ rất lớn.

Những người bị thừa cân, béo phì, người bị đái tháo đường, tiền đái tháo đường, huyết áp cao, chỉ số trigrlyceria trên 1,7 mmol/l đều có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ.

Dấu hiệu của gan nhiễm mỡ thường không điển hình. Bác sĩ Long cho biết ở mức độ nhẹ độ 1, độ 2 người bệnh thường thấy hơi đau ở hạ sườn, nghỉ ngơi có thể hết.

Ở mức độ nặng, người bệnh có thêm các triệu chứng mệt mỏi, ăn không ngon, sưng gan, đau hạ sườn, tăng, giảm cân đột ngột.

Để biết có mắc bệnh hay không và mức độ tổn thương gan thế nào, các xét nghiệm có thể được thực hiện như xét nghiệm máu, men gan AST, ALT cùng một số xét nghiệm khác như siêu âm gan để xác định các bất thường khác ở gan.

Với những người bị gan nhiễm mỡ, bác sĩ khuyến cáo không nên sử dụng chế độ ăn nhiều dinh dưỡng mỡ muối và rượu.

Tập thể dục trung bình tối thiểu là 30 phút/ngày, mức độ vận động ở mức trung bình. Ở người bình thường, phòng gan nhiễm mỡ bằng cách thay đổi chế độ dinh dưỡng. Hạn chế thực phẩm giàu chất béo, bia rượu.