Cách đây 20 năm, thuật ngữ "dậy thì sớm” dường như vô cùng xa lạ nhưng trong nhiều năm gần đây thì chúng trở nên vô cùng quen thuộc.

Theo giáo sư Gong Chunxiu (Giám đốc Trung tâm Di truyền và Chuyển hóa Nội tiết của Bệnh viện Nhi đồng Bắc Kinh, Đại học Y khoa Thủ đô) cho biết, dậy thì sớm ở trẻ em là một bệnh lý nội tiết, bé gái phát triển ngực trước 8 tuổi, bé trai phát triển các đặc điểm sinh dục như dương vật hoặc tinh hoàn trước 9 tuổi.

Tỷ lệ dậy thì sớm ở Trung Quốc đang tăng lên qua từng năm. Theo số liệu khảo sát do Hiệp hội Giáo dục và Nâng cao Sức khỏe Trung Quốc công bố, tỷ lệ trẻ em dậy thì sớm ở Trung Quốc là khoảng 0,43%, và cả nước có khoảng 530.000 trẻ dậy thì sớm.

Theo bác sĩ Gong Chunxi, trên mạng xã hội thường lan truyền thông tin về những loại thực phẩm có thể khiến trẻ em dậy thì sớm như là sữa đậu nành, rau củ trái vụ, gà rán... nhưng những thông tin này không có cơ sở khoa học.

Gà rán có phải là thủ phạm gây dậy thì sớm?

Nhiều người nói rằng các sản phẩm từ đậu nành có chứa một loại estrogen tự nhiên đó là isoflavone, chất này có thể kích thích sự phát triển sớm ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nhưng theo bác sĩ, isoflavone thực chất không hề giống với estrogen trong cơ thể người, không thể gây rối loạn hormone, vì vậy chúng không thể gây phát triển sớm cho trẻ.

Gà rán là thực phẩm nhiều trẻ yêu thích. Nhiều người cho rằng gà lớn nhanh như vậy là do sử dụng hormone. Tuy nhiên, bác sĩ khẳng định ở Trung Quốc có nhiều tiêu chuẩn khắt khe trong việc kiểm định chất lượng thịt. Hơn nữa gà lông trắng (loại gà dùng để rán) có đặc tính sinh trưởng nhanh, kết hợp với quy trình chăn nuôi khoa học nên chỉ trong vòng 1 tháng rưỡi là có thể lớn được là điều bình thường. Tuy nhiên, ông Gong Chunxi vẫn khuyến cáo trẻ em không nên ăn quá nhiều gà rán, vì đồ chiên rán có thể gây béo phì.

"Thủ phạm" dậy thì sớm cho trẻ là thứ cha mẹ thường bỏ qua

Để ngăn ngừa dậy thì sớm, PGS. Fan Zhihong (Trường Khoa học Thực phẩm và Kỹ thuật Dinh dưỡng thuộc Đại học Nông nghiệp Trung Quốc) khuyến cáo các bậc cha mẹ nên kiểm soát lượng thịt con mình tiêu thụ mỗi ngày, đồng thời tăng tỷ lệ trái cây và rau quả trong khẩu phần ăn để bé có một sức khỏe tốt.

Theo bác sĩ, thủ phạm thực sự gây dậy thì sớm cho trẻ chính là sách và phim tình cảm. Phụ huynh thường nghĩ rằng trẻ còn nhỏ, không hiểu chuyện nhưng thực tế những thông tin đen tối này có thể len lỏi vào sâu trong suy nghĩ của bé, kích thích sự tò mò và khám phá bản thân.

Ngoài ra, bác sĩ cũng cho biết trên thị trường có bán một số loại đồ chơi, đồ dùng bằng nhựa chứa phthalates vượt quá tiêu chuẩn. Chất này có thể tăng nguy cơ dậy thì sớm cho trẻ. Vì vậy, cha mẹ nên cố gắng hạn chế tối đa việc sử dụng đồ dùng bằng nhựa kém chất lượng cho con, đồng thời sử dụng đồ chơi bằng thép không gỉ hoặc sứ thay cho bát, cốc và chậu nhựa hàng ngày.

Trẻ dậy thì sớm sẽ có những dấu hiệu nào?

Theo bác sĩ Gong Chunxi, cha mẹ muốn đánh giá con mình có dậy thì sớm hay không, bạn có thể xem qua những đặc điểm sau.

1. Bé gái: Nếu một bé gái phát triển ngực trước 8 tuổi, tăng kích thước bộ sinh dục, phát triển lông mu, lông nách, hành kinh, tăng trưởng nhanh về chiều cao thì rất có thể bé đã phát triển sớm.

2. Bé trai: Tinh hoàn to, dương vật to, phát triển lông mu, lông nách, khàn tiếng, tăng trưởng nhanh về chiều cao

3. Tăng tốc trưởng thành xương: Bé trai và bé gái đều có tuổi xương lớn hơn tuổi sinh lý và quá trình phát triển xương diễn ra nhanh hơn, đây cũng là một trong những biểu hiện của dậy thì sớm.

Các giải pháp phòng ngừa dậy thì sớm

Dậy thì sớm ở trẻ có thể bắt nguồn từ một số bệnh lý bên trong cơ thể, nhưng cũng có thể do chế độ ăn uống, sinh hoạt không phù hợp. Dưới đây là một số giải pháp giúp giảm thiểu tình trạng dậy thì sớm ở trẻ em:

Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bố mẹ nên xây dựng một chế độ ăn phong phú, đầy đủ chất dinh dưỡng, giàu rau củ quả, hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, xúc xích,..hay những thức ăn nhiều dầu mỡ, chất béo và có hàm lượng đường cao. Lưu ý chọn các thực phẩm an toàn, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, tránh mua thực phẩm trôi nổi không uy tín, thực phẩm chứa hormone tăng trưởng sẽ ảnh hưởng tới sinh lý của trẻ.

Tăng cường vận động: Nên khuyến khích trẻ tập luyện thể dục ít nhất là 30 phút mỗi ngày. Các môn thể thao như bơi lội, cầu lông, nhảy dây, đá bóng, đá cầu.. không chỉ giúp trẻ rèn luyện sức khỏe mà còn ích lợi cho việc trau dồi kỹ năng sống của trẻ.

Hạn chế cho tiếp xúc với estrogen và testosterone: Ba mẹ cần lưu ý khi cho trẻ sử dụng sản phẩm kem, thuốc có thành phần liên quan đến hormon sinh dục.