Bác sĩ Ngô Chiêu Khoan, khoa tai mũi họng, bệnh viện MOHW Nantou Hospital, chia sẻ về trường hợp một bệnh nhi nam (12 tuổi) sống tại Đài Loan.

Bệnh nhi 12 tuổi đến khám tại bệnh viện MOHW Nantou Hospital, Đài Loan trong tình trạng cằm phải sưng đau kéo dài 2 ngày. Trong lúc hội chẩn, bác sĩ Bác sĩ Ngô Chiêu Khoan, khoa tai mũi họng, phát hiện hàm bên phải của bệnh nhi sưng tấy rõ ràng, cả hàm đều là răng sâu và có mủ chảy ra từ nướu sưng đỏ, kết luận ban đầu là do bệnh nhi vệ sinh khoang miệng không sạch sẽ dẫn đến tình trạng viêm mô tế bào nặng kết hợp với áp xe.

Sau khi hỏi thăm tình trạng trước đây của bệnh nhi, bác sĩ Ngô được biết cậu bé bị viêm mũi dị ứng trong thời gian dài, đặc biệt là vào thời điểm giao mùa thì tình trạng trở nên nghiêm trọng.

Nhận thấy con bị viêm mũi dị ứng, phụ huynh đã tự ý đến tiệm thuốc mua thuốc co mạch mũi dạng xịt và tình trạng của cậu bé có cải thiện. Tuy nhiên, sau nhiều năm sử dụng, bệnh nhi xuất hiện dấu hiệu nhờn thuốc, tình trạng niêm mạc mũi đàn hồi kém và sưng tấy, khoang mũi bị tắc nghẽn hoàn toàn, chỉ có thể thở bằng miệng.

Bác sĩ Ngô chỉ ra, ban đầu nước bọt được tiết ra để bảo vệ răng miệng và trung hòa axit khi vi khuẩn phân giải thức ăn. Tuy nhiên, tình trạng ngạt mũi và thở bằng miệng trong thời gian dài dẫn đến hệ lụy là lượng nước bọt không đủ, lâu dần axit trong khoang miệng ăn mòn răng và gây sâu răng cả hàm của bệnh nhi, thủ phạm được xác định là do lạm dụng thuốc co mạch mũi điều trị viêm mũi trong thời gian dài.

Bệnh nhi đã được khuyên ngừng sử dụng thuốc co mạch mũi, tiến hành phẫu thuật và tình trạng hô hấp đã cải thiện hoàn toàn, hiện nay bệnh nhi đang được điều trị vấn đề sâu răng.

Có nên dùng thuốc co mạch mũi kéo dài?

Hiện nay nhiều người cho rằng, khi bị ngạt mũi, khó thở do viêm mũi hay viêm xoang mũi thì chỉ cần nhỏ các loại thuốc co mạch mũi sẽ nhanh chóng hết ngạt, dễ thở và dễ chịu ngay lập tức. Vì thế, thuốc co mạch mũi được xem là loại thuốc hỗ trợ trị ngạt mũi tốt nhất của không ít người bị viêm mũi, viêm xoang mũi. Tuy nhiên, việc sử dụng loại thuốc này lâu dài liệu có đúng không?

Theo các bác sĩ chuyên khoa, việc sử dụng thuốc co mạch mũi dài ngày được các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo là không nên và khi dùng thuốc thì không được dùng quá 7 ngày. Nguyên nhân là bởi:

Nếu lạm dụng thuốc co mạch mũi dễ gây hiện tượng nhờn thuốc, thuốc không có hiệu quả nữa, thậm chí còn gây hiện tượng tác dụng ngược, nghĩa là gây nghẹt mũi trở lại, làm viêm mạn tính niêm mạc mũi, dẫn đến việc rất khó chữa trị.

Ngoài việc có tác dụng tại chỗ, thuốc còn thấm qua niêm mạc vào máu gây tác dụng toàn thân, vì vậy tuyệt đối không nên dùng liều cao dài ngày.

Nếu dùng thuốc lâu ngày, tình trạng sung huyết mũi có thể nặng hơn, đường mũi trở nên hẹp hơn và bạn buộc phải dùng thuốc nhiều hơn và dùng thuốc liều cao hơn vì không dùng thuốc không chịu được.

Tình trạng dùng thuốc co mạch mũi lâu ngày sẽ trở thành một vòng luẩn quẩn khiến bạn phải dùng thuốc nhiều lần, dẫn đến hình thành nhiều mô sẹo trong niêm mạc mũi và viêm mũi do dùng thuốc.

Do vậy, sau thời gian dùng thuốc co mạch mũi được bác sĩ khuyến cáo mà bạn còn tình trạng ngạt mũi thì không nên tiếp tục sử dụng thuốc, mà thay vào đó bạn có thể khắc phục bằng cách sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi trước khi có chỉ định điều trị phù hợp của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng đối với tình trạng của bạn.

Lưu ý khi sử dụng thuốc co mạch mũi

Ngòa cảm lạnh hay do cảm cúm thông thường, tình trạng ngạt mũi có thể do rất nhiều nguyên nhân, có thể do viêm nhiễm như viêm mũi họng, viêm xoang..., do chấn thương, dị vật mũi... Do vậy, việc dùng thuốc co mạch là phương pháp được lựa chọn. Tuy nhiên, vì thuốc co mạch có nhiều dạng như: viên uống, thuốc nhỏ, xịt mũi... thành phần lại khác nhau nên người bệnh cần hết sức lưu ý về liều lượng cũng như thời gian sử dụng. Cụ thể, khi dùng thuốc co mạch mũi cần lưu ý:

- Không được dùng thuốc co mạch cho trẻ em dưới 6 tuổi. trong trường hợp cần thiết thì dùng dung dịch 0,025% và phải hết sức thận trọng theo chỉ dẫn và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa. Chỉ được dùng dung dịch 0,05% cho trẻ em dưới 12 tuổi khi có chỉ dẫn và giám sát của bác sĩ chuyên khoa.

- Khi dùng thuốc co mạch không nên dùng quá 7 ngày vì nếu dùng quá thời gian trên sẽ dễ gây hiện tượng nhờn thuốc, làm cho thuốc không có hiệu quả nữa, thậm chí còn gây hiện tượng viêm mạn tính niêm mạc mũi rất khó chữa trị. Bên cạnh đó, ngoài việc thuốc có tác dụng tại chỗ thì thuốc còn thấm qua niêm mạc vào máu gây tác dụng toàn thân, do vậy không được dùng liều cao dài ngày.

- hông được dùng thuốc nhỏ mũi co mạch nhiều lần và liên tục để tránh bị sung huyết nặng trở lại. Khi dùng thuốc nhỏ mũi liên tục 5 ngày không đỡ người bệnh cần ngừng thuốc và đi khám bác sĩ để được chỉ định điều trị theo phương pháp mới.

- Thuốc co mạch mũi có thể gây ra các tác dụng phụ làm tăng huyết áp, căng thẳng thần kinh, run và gây mất ngủ. Vì vậy không nên dùng thuốc co mạch cho những người mắc bệnh u xơ tiền liệt tuyến, cao huyết áp, đái tháo đường, …

Đa số các thuốc co mạch là những thuốc kê đơn, do vậy người bệnh không được tự ý sử dụng mà phải được sự chỉ định và theo dõi chặt chẽ của các y bác sĩ chuyên khoa.