Đau hố chậu phải là bệnh gì?

Đau hố chậu trên cơ thể người thường được y học hay giải phẫu học phân thành nhiều bộ phận khác nhau để tiện cho việc định vị và khám chữa bệnh. Vùng trên rốn được gọi là thượng vị, vùng dưới rốn là hạ vị.

Tương tự vậy hạ sườn phải dùng để gọi vùng dưới xương sườn bên phải, hạ sườn trái chính là vùng dưới xương sườn bên trái. Cơ thể người cũng có hai hố chậu là hố chậu trái và hố chậu phải.

Vùng hố chậu là khu vực rất hẹp, nhất là hố chậu phải nhưng lại có nhiều bộ phận của cơ thể nằm trên đó hoặc đi qua đó và được sắp xếp rất hợp lý.

Chúng có liên quan mật thiết với nhau. Hố chậu phải thường chứa ruột thừa, manh tràng, hồi tràng, đại tràng lên, niệu quản phải, cơ thắt lưng chậu và một bộ phận quan trọng cho việc sinh sản là buồng trứng (nữ giới).

Đau hố chậu phải (tên tiếng Anh là Right Iliac Foss Pain) được y học định nghĩa là những biểu hiện điển hình nhất báo hiệu một cơn đau ruột thừa sắp đến. Diễn biến và mức độ của các cơn đau rất đa đạng khiến việc chuẩn đoán bệnh gặp nhiều khó khăn.

Dù vậy, chỉ cần lập tức thăm khám, xét nghiệm và tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng đau hố chậu phải của bệnh nhân thì quá trình điều trị bệnh sẽ nhanh chóng hơn.

Tuy nhiên có hai đối tượng bệnh nhân bị đau hố chậu phải mà bác sĩ rất khó tìm ra căn nguyên bệnh là trẻ em và phụ nữ đang mang thai. Nếu tình trạng bệnh này xảy ra ở trẻ em sẽ là một thử thách nhỏ cho việc xét nghiệm vì cơ thể trẻ em chưa trưởng thành nên cấu trúc bụng có nhiều khác biệt.

Với phụ nữ đang mang thai cũng tương tự vậy vì khi này, cấu trúc giải phẫu ổ bụng của họ có sự thay đổi do phần tử cung giãn ra, đang trong thời kỳ bao bọc thai nhi.

Nghiên cứu y học chỉ ra rằng tình trạng đau hố chậu phải thường xuất hiện trong khoảng 50% tình trạng đau bụng cấp của bệnh nhân. Tuy nhiên, trong tất cả các cuộc phẫu thuật mổ liên quan đến viêm ruột thừa thì việc chẩn đoán sơ bộ trước khi vào ca mổ chỉ đúng với tỉ lệ 50%.

Vì vậy phải vô cùng cẩn trọng khi nhận ra bệnh đau hố chậu phải vì ngoài đau ruột thừa thì nó cũng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh nguy hiểm khác.

So với phụ nữ thì chứng đau ruột thừa dẫn đến đau hố chậu phải ít gặp ở nam giới hơn. Chính vì vậy phẫu thuật mổ lấy ruột thừa (còn gọi là Appendiectomy) thường được chỉ định nhiều hơn ở nữ và họ thường được cắt bỏ hẳn phần ruột thừa bình thường (không có tình trạng viêm).

Các triệu chứng đau hố chậu phải

Những biểu hiện đau hố chậu phải sau đây thường xảy ra nhất nên chúng sẽ giúp bạn xác định tình trạng bệnh hiện tại của mình. Khi đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất bạn đừng quên mô tả chi tiết những dấu hiệu này cho bác sĩ để đưa ra hướng điều trị hiệu quả và nhanh chóng nhất.

Hay bị buồn nôn, ói mửa.

Thường xuyên bị sốt từ nhẹ đến nặng.

Sút cân liên tục (thường xuất hiện nhiều ở bệnh nhân đau hố chậu và đang nghi ngờ bị carcinoma ruột già).

Gặp khó khăn khi khi đi đại tiện, lúc đi ngoài thường có phân kèm máu, dịch, nhớt.

Kinh nguyệt không đều và kéo dài, rút ngắn bất thường.

Chảy mủ, máu ở âm đạo.

Phát hiện tình trạng bất thường ở nước tiểu như có màu, mùi khó chịu.

Các nguyên nhân đau hố chậu phải phổ biến:

1. Nguyên nhân từ đường tiêu hóa

Đau ruột thừa là một trong những nguyên nhân khiến nhiều người bị đau hố chậu phải. Tuy nhiên, nếu ruột thừa nằm sau manh tràng thì sẽ không có dấu hiệu cảnh báo. Bên cạnh đó, tình trạng đau cũng có thể bắt nguồn từ việc xuất hiện khối u dạng ung thư ở khu vực bụng vì nó gây nên những cơn đau tương tự như đau ruột thừa.

Bệnh viêm ruột Crohn: bệnh nhân bị đau ở phần cuối hồi tràng (terminal ileum. Tính chất đau cũng tương tự như đau ruột thừa.

Viêm hạch mạc treo ruột cấp (Mesenteric Adenitis): Nguyên nhân này rất thường gặp ở trẻ em. Vì cơ thể trẻ dễ bị nhiễm trùng hay nhiễm virus nên sẽ bị sốt cao và có những dấu hiệu của tình trạng nhiễm trùng như sung to hạch dưới hàm hoặc bạch cầu tăng cao (leukocytosis).

Viêm túi thừa (Diverticulitis): Nguyên do gây nên bệnh túi thừa có thể là do viêm, áp xe và xuất hiện tình trạng thủng ruột, ảnh hưởng ở ruột già (manh tràng) đoạn xa hơn là đoạn gần..

Viêm túi thừa Meckel: Túi thừa Meckel khá hiếm vì chỉ xuất hiện ở khoản 2% dân số. Tình trạng này lại thường bị nhầm lẫn với viêm ruột thừa.

Thủng ruột (Perforated Peptic Ulcer): Chứng bệnh này thường gây đau ở 1/4 bụng trên phải nhưng xuất hiện cơn đau ở vị trí thấp hơn tùy vào từng bệnh nhân.

Thoát vị bẹn/đùi phải: Chứng thoát vị cũng có thể gây đau ở hố chậu phải. Những con đau còn kèm theo tình trạng căng tức và sưng lên ở vùng bẹn, thậm chí có dấu hiệu tắc ruột (bowel obstruction). Bên cạnh đó thì ho cũng có thể làm triệu chứng nặng bệnh đau hố chậu phải hơn và lúc này bạn cần được phẫu thuật kịp thời.

Ung thư ác tính (Malignancy): với các khối u carcinoma hay sự to phình bất thường ruột già cũng có thể gây thủng ruột.

Hội chứng bất thường nhu động ruột (Irritable Bowel Syndrome).

Ung thư trực tràng dạng carcinoma.

Bệnh Crohn hay còn được gọi là bệnh viêm loét đại tràng (Ulcerative Colitis).

2. Nguyên nhân phụ khoa

Chứng chảy mủ ở âm đạo do mắc bệnh bệnh viêm nhiễm vùng chậu (pelvic inflammatory disease-PID) sẽ xuất hiện ở những bệnh nhân đau hố chậu phải bắt nguồn từ nguyên nhân phụ khoa. Tình trạng này đặc biệt phổ biến hơn ở những bệnh nhân có quan hệ tình dục với nhiều bạn tình khác giới trong quá khứ.

Nữ giới có thai ngoài tử cung (Ectopic Pregnancy), thường là ở ống Fallop phải. Cơ thể thai phụ lúc này sẽ bị xuất huyết trong.

Nếu nghi ngờ đang bị tình trạng này thì bạn cần nhanh chóng tìm đến sự can thiệp của cấp cứu vì việc rách túi Fallop có thể gây nên hiện tượng xuất huyết lượng lớn 2 đến 3 lít máu trong thời gian ngắn. Điều này rất nguy hiểm vì dẫn đến shock do giảm thể tích (Hypovolaemic Shock).

Xoắn buồng trứng (Ovarian Torsion): Đây là một trong những nguồn gốc gây nên chứng đau hố chậu phải và thường xảy ra khi có tình trạng u nang buồng trứng. Việc chẩn đoán căn bệnh này vô cùng phức tạp và cần đến sự trợ giúp của siêu âm vì chỉ có vậy mới tìm ra những bất thường chính xác tại buồng trứng.

Tình trạng sảy thai hay dọa sảy thai: Nếu thấy đau hố chậu phải sau khi đã thử thai và có kết quả dương tính mà trước đó từng bị xuất huyết, thì bạn cần nghĩ đến khả năng bị sảy thai. Lúc này, bạn cần phải được siêu âm để kiểm tra xem tình trạng an toàn của thai nhi.

Mittelschmez: Đây là thuật ngữ dùng để chỉ là tình trạng đau giữa kỳ kinh, cũng là nguyên nhân khiến người phụ nữ bị đau hố chậu phải.

Bị xơ hóa.

Đang có khối u vùng chậu.

U nang khu vực buồng trứng hay vùng chậu.

Bệnh lạc nội mạc tử cung (Endometriosis) cũng là một nguyên nhân thường gặp, tạo nên những cơn đau hố chậu phải mãn tính.

3. Nguyên nhân ở đường niệu

Đau niệu quản: Sỏi niệu quản có thể gây xuất huyết vi thể (microscoptic haematuria), người bệnh bị những cơn đau nhói và liên tục hành hạ. Lúc này cần chụp phim Xquang hay siêu âm để chẩn đoán tốt nhất bệnh.

Nhiễm trùng vùng tiết niệu (urinary trach infection): Người bệnh bị tiểu nhiều, thiểu niệu, mắc tiểu liên tục hay nước tiểu có mùi khó chịu bất nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, thậm chí tiêu ra máu.

Xoắn tinh hoàn còn gọi là testicular torsion).

4. Nguyên nhân khác

Do nhiễm trùng.

Đau hố chậu phải bắt nguồn từ nguyên nhân phình động mạch chủ bụng (abdominal aortic aneurysm)

Đảo ngũ phủ tạng (situs inversus)

Một số vấn đề khác xuất hiện ở vùng hông phải

Chứng sốt kiểu Địa Trung Hải có tính chất gia đình (Familial Mediterranean Fever).

Đau hố chậu phải khi mang thai

Đối với phụ nữ đang độ tuổi sinh đẻ, từ lúc mang thai đến khi vừa sinh xong có thể đau hố chậu phải do u nang buồng trứng xoắn ở bên phải gây đau dữ dội (một số người chỉ thấy đau âm ỉ). Thậm chí có những trường hợp chửa ngoài dạ con ở bên phải khi chưa vỡ hoặc vỡ rồi cũng sẽ gây đau hố chậu phải.

Đây là điều cần đặc biệt lưu ý vì rất dễ nhầm với chứng viêm ruột thừa hoặc viêm đại tràng cấp hay mạn, và còn có thể là do viêm túi thừa Meckel. Tử cung người phụ nữ trong giai đoạn mang thai cũng sẽ làm chèn ép phần ruột thừa và gây căng tức nhất định.

Đau hố chậu phải là căn bệnh rất phức tạp và đa dạng vì bắt nguồn hay liên quan đến nhiều loại bệnh, trong đó có nhiều bệnh cần cấp cứu kịp thời, nhất là với phụ nữ trong thai kỳ.

Chính vì vậy, mỗi khi bị đau hố chậu phải, các mẹ, các chị cần nhanh chóng đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được thăm khám, tư vấn và làm các xét nghiệm cần thiết. Có như vậy mới có thể chẩn đoán bệnh chính xác và kịp thời xử trí, tránh những biến chứng nguy hiểm gây hậu quả đáng tiếc.