Từ lâu, cây bưởi bung đã trở thành một loài cây mọc dại khá quen thuộc với tuổi thơ của nhiều người. Chắc hẳn ai cũng đã từng một lần nếm thử những quả bưởi bung chín đỏ mọng nước, có vị ngọt, hương thơm dễ chịu nhưng ít ai biết nó là một vị thuốc quý được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền.

Vậy cây bưởi bung có thể chữa được những bệnh gì? Cùng tìm hiểu về cây bưởi bung cũng như những tác dụng kỳ diệu mà cây bưởi bung mang lại đối với sức khỏe của con người trong bài viết sau đây.

1. Cách nhận biết cây thuốc bưởi bung

Cây bưởi bung có tên khoa học là Glycosmis Citrifolia (Willd) Lindl, thuộc họ cam. Trong dân gian, cây bưởi bung còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như cây cơm rượu, cát bối, bát bài, co dọng dạnh, mác thao sang...

Cây thuộc thân gỗ, cao từ 1-3m, thân cây nhỏ từ 2-3cm, cành có màu đỏ đất sét, khi còn non có màu xanh và nhiều lông. Lá cây bưởi bung là loại lá kép, có từ 3-7 lá chét, dài khoảng 8cm, rộng 2-5cm, mép lá đôi khi có răng cưa.

Hoa bưởi bung thường nở vào mùa thu, có màu trắng hay xanh nhạt, mọc từng chùm ở nách lá hay đầu cành. Quả nhỏ, có hình cầu trong giống như quả quất, khi chín chuyển sang màu trắng hồng, vị ngọt, thơm, có thể ăn được.

Ngoài ra, cây bưởi bung còn có một loại khác với tên khoa học là Acronychia laurifolia Blume. Loại này mang một số điểm khác biệt như: cây cao từ 6-8m, vỏ cây có mùi thơm như xoài, lá đơn mọc đối xứng và tiết nhiều tinh dầu. Hoa mọc ở nách lá hay đầu ngọn, quả chín có màu vàng nhạt.

Cả hai loại bưởi bung trên đều là vị thuốc được dùng nhiều trong y học để điều trị bệnh và có công dụng như nhau. Loài cây này thường phân bố trên nhiều nước như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Nam Trung Quốc, Philippine. Ở Việt Nam, cây bưởi bung thường mọc dại ở nhiều nơi như bờ rào, rừng núi... ở các tỉnh phía Bắc đến An Giang.

2. Cây bưởi bung có tác dụng gì?

Trong y học dân gian, cây bưởi bung được dùng như một vị thuốc để chữa trị nhiều căn bệnh nên rất hữu ích đối với sức khỏe của con người.

Bộ phận chính của cây bưởi bung dùng để làm dược liệu trị bệnh là lá và rễ cây. Trong lá và rễ cây có chứa nhiều tinh dầu, có mùi thơm dễ chịu. Người ta thu hoạch cây bưởi bung để làm thuốc vào bất cứ thời điểm nào trong năm, có thể dùng tươi hoặc phơi khô, sau đó bảo quản và dùng dần.

Thành phần hóa học của cây bưởi bung gồm nhiều chất như dictamin, arborinin, glicorin, kokusaginin,... Đây đều là những hoạt chất có tác dụng kháng khuẩn khá mạnh đối với các loại vi khuẩn.

Theo Đông y, phần thân vá rễ cây bưởi bung có vị ngọt, hơi cay, tính bình, có tác dụng hoạt huyết, hành huyết, kiện tì, chỉ khái. Phần này thường được dùng để chữa bệnh phong thấp, đau nhức, ho suyễn, cảm mạo, đau dạ dày, điều hòa khí, bổ tì,..

Cành và lá bưởi bung có vị hơi ngọt, tính ấm, dùng để chữa mụn nhọt, trị các vết thương lở loét ngoài da, viêm loét dạ dày, viêm đại tràng,...

Quả bưởi bung là vị thuốc dùng để chữa các vấn đề về tiêu hóa kém, ăn uống không ngon miệng.

Ngoài ra, cây bưởi bung còn được dùng để trị bệnh vàng da, chán ăn, giúp hồi phục sức khỏe cho phụ nữ sau khi sinh. Chú ý không sử dụng cho phụ nữ đang mang thai.

3. Tác dụng cây bưởi bung qua các bài thuốc dân gian

Tác dụng của cây thuốc bưởi bung sẽ phát huy hiệu quả nếu bạn sử dụng đúng bệnh, đúng cách. Sau đây là những bài thuốc có chứa dược liệu cây bưởi bung giúp chữa bệnh an toàn và hiệu quả mà bạn có thể tham khảo:

Trị cảm cúm

Bưởi bung là cây thuốc chữa bệnh cảm cúm hiệu quả và an toàn. Bạn có thể dùng 20g bưởi bung, 5g lá bạc hà, 10g vỏ quýt, đem sắc lấy nước lấy nước uống. Mỗi ngày chia làm 3 lần và uống khi còn nóng.

Chữa bệnh đau lưng, mỏi gối

Dùng 25g rễ bưởi bung, 15g rễ quýt gai, 15g cỏ xước, 10g cầm tích, 10g huyết đắng, 10g tì giải. Tất cả đem sắc nước uống, chia thành 3 lần trong ngày và uống khi còn nóng.

Chữa viêm loét dạ dày, viêm tá tràng

Dùng lá bưởi bung, lá khôi, dạ cẩm, mỗi thứ 12g, 6g dây cam thảo. Tất cả đem sắc lấy nước uống, mỗi ngày dùng 1 tháng cho đến khi khỏi bệnh.

Trị bệnh chán ăn, vàng da ở phụ nữ sau khi sinh

Phụ nữ sau khi sinh cần được hồi phục sức khỏe, ăn uống kém, da vàng vọt. Trường hợp này có thể dùng 10g lá bưởi bung rửa sạch, sao vàng và sắc với 400ml nước. Đun với lửa nhỏ cho tới khi còn một nửa. Chia thành 2 lần và uống trong một ngày.

Trị phong thấp, đau nhức xương khớp

Những người bị bệnh phong thấp, đau nhức mình mẩy, xương khớp do thường xuyên làm việc nặng có thể dùng bài thuốc có dược liệu cây bưởi bung để trị bệnh.

Cách thực hiện: Dùng rễ bưởi bung, rễ hoàng lực, rễ cốt khí, rễ động lực, rễ cỏ xước, hoa kinh giới, củ kim cương, dây đau xương, mỗi vị 20g. Tất cả đem rửa sạch, sắc với 500ml nước cho đến khi nước đặc. Chia làm 2 lần/ ngày, mỗi lần từ 30-40ml. Uống trong 5 ngày liên tục để có kết quả tốt.

 Trị mụn nhọt

Với trường hợp mụn nhọt chảy mủ, có thể dùng 20g lá bưởi bung, 10g lá chanh, 10g tinh tu. Đem dược liệu phơi khô, tán thành bột và rắc lên vùng da bị mụn.

Còn khi bị mụn ổ gà ở bẹn nách, vết thương bị lở loét, dùng 2 lá bưởi bung, 1 nắm lá thổ phục linh, 1 nắm lá ổi. Đem dược liệu rửa sạch, cắt nhỏ và gói vào lá chuối đã hơ nóng, có chọc lỗ thủng. Lấy nắm lá này đắp lên vết thương để thuốc thấm vào mụn để khắc phục trình trạng mụn khó chịu.

Trị đau bụng, giảm sốt, tiêu hóa kém

Sử dụng 8-15 quả và lá bưởi bung đã phơi khô đem sắc lấy nước để uống. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 10ml. Dùng liên tục trong vòng 15 ngày để có kết quả tốt.

Trị vết thương do té ngã

Dùng lá bưởi bung tươi rửa sạch, giã nhuyễn và đắp lên vết thương để giảm đau.

Chữa đầy bụng, chướng bụng khó chịu

Sử dụng 15-20g quả bưởi bung, 7g vỏ quýt, đem sắc nước như nước trà và uống mỗi ngày thay nước.

Ngoài các bài thuốc như trên, cây bưởi bung tươi hay khô còn được sử dụng để nấu lấy nước uống hàng ngày như uống trà để điều hòa huyết áp, hành huyết, hoạt huyết.

Trên đây là một vài thông tin chia sẻ về cây bưởi bung cùng những tác dụng kỳ diệu mà loài cây này mang đến cho sức khỏe của con người. Tùy vào từng tình trạng sức khỏe của mình mà bạn có thể đến các bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, tư vấn và áp dụng các bài thuốc dân gian trên để điều trị bệnh hiệu quả nhất.

Hiện nay, cây bưởi bung khô được bán trên thị trường có giá khoảng 250.000đ/1kg. Bạn có thể tìm mua dễ dàng ở các cửa hàng thuốc nam bán dược liệu trên toàn quốc. Ngoài ra, trên mạng cũng bán rất nhiều loại dược liệu này với nhiều mức giá khác nhau. Vì vậy bạn cần lựa chọn địa chỉ uy tín, có giấy chứng nhận kiểm định chất lượng sản phẩm của Bộ Y Tế, có nguồn gốc, hạn sử dụng rõ ràng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.