Theo thông tin từ Thanh Niên, thạc sĩ - bác sĩ Nguyễn Trọng Tín (Phòng khám Nhi khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - Cơ sở 3), trong những năm gần đây, thể chất của người Việt Nam đang ngày càng thay đổi theo chiều hướng tích cực, biểu hiện qua sự gia tăng vượt bậc chiều cao của thanh niên. Tuy vậy, nếp sống xã hội hiện đại cũng như chế độ dinh dưỡng không hợp lý cũng mang lại một số hệ lụy, trong đó có tình trạng dậy thì sớm.

Bác sĩ Nguyễn Trọng Tín cho hay tuổi dậy thì là một giai đoạn tăng trưởng và phát triển quan trọng được đặc trưng bởi một quá trình phức tạp được điều chỉnh bởi hệ thống thần kinh nội tiết. Dậy thì sớm được định nghĩa là thời điểm bắt đầu phát triển dậy thì trước 8 tuổi ở bé gái và 9 tuổi ở bé trai.

Trong dậy thì sớm, phát triển chiều cao là yếu tố bị ảnh hưởng rất nghiêm trọng, khi mà tuổi xương của trẻ trở nên "già" quá sớm, từ đó làm trẻ cao sớm hơn tuổi nhưng lại dừng phát triển sớm hơn các trẻ khác.

"Ngoài ra dậy thì sớm ở trẻ ảnh hưởng rất lớn về mặt thể chất lẫn tinh thần. Sự phát triển về mặt giới tính quá sớm sẽ làm cho trẻ trở nên biệt lập với các bạn cùng lớp, đem lại nhiều hậu quả tâm lý. Ngoài ra, theo nhiều nghiên cứu, trẻ dậy thì sớm sẽ có nguy cơ tăng huyết áp, đái tháo đường loại 2, bệnh tim mạch, tăng nguy cơ ung thư vú khi trưởng thành", bác sĩ Tín chia sẻ.

Dẫn tin từ Tiền Phong, nguyên nhân dẫn đến dậy thì sớm rất phức tạp. Một trong những nguyên nhân gây ra căn bệnh dậy thì sớm này là thực phẩm. Các thực phẩm sau đây có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng dậy thì sớm ở trẻ:

Các loại thịt, cá nuôi bằng thức ăn công nghiệp

Phần lớn thịt, cá ngoài thị trường hiện đều được chăn nuôi bằng thức ăn công nghiệp nhằm thúc đẩy quá trình phát triển, chưa kể đến nhiều nhà chăn nuôi vô lương tâm còn trộn thêm các loại thuốc tăng trọng, kích thích tăng trưởng. Những loại thịt, cá chứa nhiều hóa chất loại này đều có ảnh hưởng tới hệ nội tiết của trẻ.

Các loại thực phẩm đóng hộp

Thực phẩm đóng hộp phần lớn đều có thành phần là các chất tạo màu, tạo hương liệu, đặc biệt là thành phần chất bảo quản. Những loại hóa chất này đều tương tự như hocmon giới tính. Ở châu Âu, chất tạo màu (phtalanats) hiện đã bị cấm sử dụng do nếu sử dụng ở hàm lượng cao sẽ có tác dụng như hocmon giới tính, gây ra hiện tượng dậy thì sớm.

Thực phẩm chức năng, thuốc bổ, thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng

Do đời sống khá hơn, các bậc cha mẹ có điều kiện mua cho con mình các loại thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng như: tổ yến, sữa ong chúa... để bồi bổ cho con.

Nhiều bà mẹ tự mua vitamin tổng hợp cho bé uống, hoặc dùng thuốc Bắc chế biến món ăn như canh gà thuốc Bắc, gà tần... cho trẻ ăn, sẽ làm cơ thể thay đổi quá trình bài tiết, gây dậy thì sớm.

Vì trong hầu hết trong các thuốc bổ này có chứa hormone tăng trưởng rất mạnh, gây dậy thì sớm.Tuy nhiên, việc ăn quá nhiều các loại thực phẩm này sẽ khiến trẻ trở nên béo phì, dư chất dinh dưỡng và đây cũng là nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm.

Nước ngọt

Nghiên cứu từ Viện dinh dưỡng trẻ em tại Đức cho thấy rằng, nước ngọt có ga là thực phẩm hàng đầu gây dậy thì sớm cho trẻ bởi chúng chứa nhiều đường. Trẻ em uống nhiều nước ngọt sẽ dễ tích mỡ, yếu cơ bắp, tăng cân nhanh. Trong khi đó nghiên cứu cho thấy những bé gái thừa cân, béo phì có nhiều khả năng dậy thì sớm hơn những bé nhẹ cân, biếng ăn.

Ngoài ra, nước ngọt có ga còn có chứa nhiều glycemic - một chất thường làm tăng mức insulin và tăng khả năng tiết các hormone sinh dục khiến thiếu nữ dậy thì sớm hơn.

Đồ ăn vặt giá rẻ

Các món bánh, kẹo, bim bim giá rẻ, không rõ nguồn gốc thường được bán nhiều ở cổng trường. Số thực phẩm này có thể chứa chất bảo quản, chất tạo màu, chất tạo ngọt, có thể ảnh hưởng đến hormone của trẻ và kích thích khả năng dậy thì sớm.

Thịt cổ gia cầm

Trong thành phần của thịt ở vùng cổ gia cầm như gà, ngan, ngỗng… thường có chứa nhiều thuốc tăng trọng mà những chất này sẽ tích tụ chủ yếu ở phần từ cổ trở lên đầu khi gia cầm ăn vào. Khi các mẹ cho trẻ nhà mình ăn nhiều thịt cổ thì đồng nghĩa bé sẽ bị kích thích phát triển gây ra sự dậy thì sớm ở trẻ nhỏ.

Rau củ trái mùa

Những loại thực phẩm trái mùa thường chịu ảnh hưởng nhiều của các loại hóa chất, trong đó có chất kích thích tăng trưởng, chất bảo quản…. Khi trẻ tiếp nhận quá nhiều các loại thực phẩm dạng này, hormon tăng trưởng của trẻ cũng sẽ bị ảnh hưởng, dễ dẫn tới hiện tượng dậy thì sớm.

Thực phẩm chiên, rán

Đánh đúng vào thị hiếu tâm lý của trẻ nhỏ, các món ăn chiên, rán thơm ngon, hấp dẫn rất dễ thu hút trẻ em cũng như trẻ vị thành niên.

Tuy nhiên, khi nấu ở nhiệt độ cao các món ăn như gà rán, khoai tây chiên… sẽ bị biến đổi chất, khi trẻ ăn vào có thể gây rối loạn nội tiết và dẫn đến cơ thể dậy thì sớm hơn.

Các món nội tạng động vật

Nếu bạn cho trẻ ăn nhiều món ăn chứa nội tạng động vật trẻ sẽ dễ bị béo phì, tăng cân và mắc các bệnh như mỡ nhiễm máu, gan nhiễm mỡ…

Bên cạnh đó, các món ăn từ nội tạng động vật cũng tạo nên hiện tượng dậy thì sớm sẽ xuất hiện khi cơ thể dung nạp những món ăn có tính chất "kích thích" phát triển ở mức độ cao. Mà các món ăn được nấu từ nhiều thứ nội tạng với nhau ở trọng lượng cao lại là nguyên nhân của việc này.

Nếu nhận thấy con có dấu hiệu bất thường như cao quá nhanh, ngực to nhanh, xuất hiện lông mu, lông nách... thì nên đưa con đến bác sĩ nhi khoa để chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

Mật ong

Mật ong rất tốt cho sức khỏe nhưng đối với trẻ nhỏ các chuyên gia dinh dưỡng khuyên các mẹ nên hạn chế dùng vì chúng chứa rất nhiều chất estrogen, một chất đóng vai trò phát triển giới tính và cơ quan sinh dục cho phái nữ, nó cũng giúp phụ nữ có đặc tính như giọng nói thanh hơn, vai nhỏ, bầu vú phát triển to và chắc, làn da mịn màng,… Cha mẹ nếu cho con gái uống quá nhiều mật ong, uống hàng ngày và uống liên tục bé sẽ dậy thì sớm, có khi mới 4-5 tuổi ngực đã phát triển như người lớn.