Tìm ra cách nuôi dạy trẻ phù hợp thật không dễ, đặc biệt là nếu mọi người xung quanh đưa ra lời khuyên mâu thuẫn với bạn. Ngay cả quan điểm của các giáo viên và nhà tâm lý học nổi tiếng cũng có thể khác nhau. Tuy vậy, hầu hết mọi người đều gặp nhau ở một điểm chung rằng: Nếu bạn cho trẻ tự do và tôn trọng tính cá nhân, chúng sẽ lớn lên tự tin, hạnh phúc.
Ý kiến dưới đây được đưa ra bởi các nhà giáo dục, những người sáng lập ngôi trường lừng danh, có thể đem đến thông tin hữu ích để bạn nuôi dạy con tốt hơn.
1. Maria Montessori, người đưa ra hệ thống Montessori
Maria Montessori là người phụ nữ đầu tiên ở Italy tốt nghiệp trường y, nơi cô đã làm việc với những đứa trẻ bị bệnh. Montessori nhiều lần được đề cử giải Nobel và cách tiếp cận giáo dục của bà đến nay vẫn phổ biến trên thế giới.
Quan điểm của Maria Montessori:
- Một đứa trẻ xứng đáng được tôn trọng, vì vậy yêu cầu lịch sự với chúng tốt hơn là những lời mệnh lệnh.
- Đừng nhìn những đứa trẻ từ trên cao xuống. Cố gắng để tầm mắt của bạn ngang bằng với chúng khi nhìn, nói chuyện.
- Bàn, ghế, móc treo quần áo được làm phù hợp với chiều cao của trẻ để chúng có thể tự làm việc. Chúng sẽ hạnh phúc trong môi trường như thế này.
- Đừng làm hộ những việc mà trẻ có thể tự làm
- Nếu bạn phạt trẻ vì mọi lỗi lầm, chúng sẽ luôn cảm thấy có lỗi.
- Nếu bạn hỗ trợ con và để cho con thể hiện cảm xúc của mình, chúng sẽ lớn lên tự tin.
- Hãy để con giúp bạn làm các công việc nhà.
- Cố gắng không mua đồ chơi bằng nhựa. Vật liệu tự nhiên tốt hơn.
2. Loris Malaguzzi, người đưa ra phương pháp tiếp cận Reggio
Nhà tâm lý học người Italy Loris Malaguzzi cho rằng một đứa trẻ có thể nói một trăm "ngôn ngữ", có nghĩa là trẻ em có thể nói chuyện với thế giới và thể hiện suy nghĩ của mình theo nhiều cách khác nhau: thông qua bản vẽ, ca hát, trò chơi. Nhưng người lớn thường cố gắng làm im lặng 99 "ngôn ngữ". Cha mẹ nên lắng nghe con và dạy chúng sử dụng "ngôn ngữ" này trong cuộc sống hàng ngày.
Quan điểm chính của Malaguzzi:
- Không có câu trả lời sai, chỉ có những quan điểm khác nhau. Đừng nói với trẻ rằng chúng sai về một điều gì đó. Hãy hỏi tại sao chúng nghĩ theo cách đó và nói với chúng về một cách suy nghĩ khác.
- Trước khi giải thích điều gì đó, hãy hỏi ý kiến con của bạn nếu chúng đã biết về điều này. Nếu bạn nói với chúng những điều chúng đã biết, chúng sẽ mất hứng và không nghe. Điều này cũng giống như người lớn vậy.
- Đặt thêm câu hỏi, yêu cầu câu trả lời chi tiết. Bằng cách này, trẻ sẽ học cách suy nghĩ và thể hiện suy nghĩ của mình.
- Hãy để con bạn được lựa chọn thường xuyên hơn. Ví dụ, những gì chúng muốn mặc và màu sắc ba lô chúng thích.
3. Rudolf Steiner, người đưa ra chương trình giáo dục Waldorf
Ý tưởng của các trường Waldorf là nuôi dạy một con người tự tin, những người yêu thích làm việc và có thể khám phá những khả năng sáng tạo của bản thân họ. Không có điểm số và bài kiểm tra nào trong các trường này, nhưng chúng vượt qua kỳ thi cũng như học sinh từ các trường thông thường.
Ý tưởng của Rudolf Steiner:
- Không có cuốn sách nào có thể dạy phụ huynh giao tiếp với trẻ em. Mỗi đứa trẻ là duy nhất, vì vậy bạn cần đối xử với mỗi đứa trẻ theo một cách khác nhau.
- Những câu chuyện truyền cảm hứng có thể dạy trẻ tốt hơn các chương sách nhàm chán.
- Trẻ em nên dành nhiều thời gian ở ngoài trời: học cách quan sát, ngắm nhìn cái đẹp và sống hòa hợp với thế giới.
- Đồ chơi đơn giản, như khối gỗ, phát triển trí tưởng tượng tốt hơn.
- Các nghi thức đơn giản hàng ngày giúp trẻ cảm thấy an toàn và dạy chúng biết tổ chức. Đó là lý do tại sao mỗi ngày nên bắt đầu bằng cách lặp lại những bài thơ.
4. Alexander Neill, người sáng lập trường Summerhill
Người Anh đã gọi ngôi trường này là "gây tranh cãi". Học sinh được phép không học và thậm chí chúng không bị bắt buộc phải tham dự các lớp học. Trung bình, trẻ dành 3 tháng không làm gì và sau đó bắt đầu tham gia các lớp học. Ngoài các môn học quen thuộc, trong Summerhill, học sinh có thể học về Photoshop, trồng cây, làm ảo thuật và các kỹ năng hữu ích khác.
Quan điểm của Alexander Neill:
- Khi chúng ta nói "Không" với một đứa trẻ, trẻ bắt đầu nói "Không" với cuộc sống.
- Một đứa trẻ gặp khó khăn là một đứa trẻ không hạnh phúc, không thể tìm thấy hòa bình với thế giới hoặc với chính bản thân chúng.
- Cha mẹ của những đứa trẻ gặp khó khăn nên ngồi xuống một phút và trả lời một cách trung thực những câu hỏi này: "Tôi có hỗ trợ con mình không?" và "Tôi có tin con không?".
- Những gì một đứa trẻ nên làm là sống cuộc sống riêng của chúng, không phải sống cuộc sống do cha mẹ hoặc thày cô lên kế hoạch.
- Trẻ em không cần phải thích nghi với trường học, nhưng trường học nên điều chỉnh vì trẻ em.
- Mọi người cần tự do. Tự do và làm bất cứ điều gì bạn muốn là những thứ khác nhau.
- Cha mẹ thường cố gắng dọa nạt trẻ bằng những hậu quả đáng sợ cho sai lầm chúng gây ra. Nhưng tốt hơn là dạy chúng đừng sợ bất cứ điều gì.
5. John Dewey, người phát triển Công cụ luận Instrumentalism
Ở Mỹ, Dewey được mệnh danh là "cha đẻ của giáo dục tiến bộ". Ông tin rằng trường học dạy cho trẻ tìm lối ra của mọi tình huống bằng cách thích ứng với môi trường của chúng. Đó là lý do tại sao trẻ em nên được dạy để làm những công việc cụ thể thay vì đem lại cho chúng kiến thức trừu tượng từ sách vở.
Quan điểm của Dewey về giáo dục:
- Trẻ em nên làm điều gì đó thay vì được dạy điều gì đó. Hành động sẽ dẫn đến kết quả.
- Đừng khiến trẻ xấu hổ vì những thất bại của chúng. Thất bại giúp chúng ta trở nên tốt hơn.
- Tất cả những khám phá khoa học vĩ đại đều được thực hiện bởi vì ai đó không sợ sử dụng trí tưởng tượng của mình.
6. Phương pháp Célestin Freinet
Freinet lập trường từ năm ông 24 tuổi, giúp trẻ em chậm phát triển. Trường học của ông không có bất cứ cuốn sách hoặc bài tập về nhà nào, nhưng học sinh của ông đạt kết quả nổi bật và được phát triển đầy đủ, giáo dục tốt.
Ý tưởng chính của Freinet:
- Hoạt động dễ chịu nhất có thể trở thành sự tra tấn nếu bạn bị buộc phải làm điều đó.
- Một hình phạt là "sự làm nhục" đối với cả người trừng phạt và bị trừng phạt.
- Những đứa trẻ học cách làm việc nhà thường xuyên càng sớm, chúng càng trở nên tự tin trong tương lai.
- Thay vì cấm và trừng phạt trẻ, bạn nên thương lượng với trẻ.
