Sốt là triệu chứng rất thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khiến nhiều phụ huynh lo lắng, bối rối không biết xử trí thế nào. Khi trẻ chưa sốt cao tới 38°5C thì các bạn nên áp dụng các bài thuốc hạ sốt bằng các nguyên liệu tự nhiên cho bé vừa an toàn lại nhanh chóng.

Cho trẻ uống nhiều nước

Uống nước ấm để bổ sung nước, giúp cơ thể thải độc, nhanh hạ sốt. Mẹ không cho trẻ uống nước quá nóng gây bỏng miệng hoặc lạnh gây đau răng hoặc lạnh bụng.

Lau bằng nước ấm

Một cách giúp hạ sốt tại nhà đơn giản là lau mát cho bé bằng nước ấm theo từng bước. Đầu tiên, cởi hết quần áo trẻ, dùng 5 chiếc khăn nhỏ nhúng vào nước ấm, vắt hơi ráo rồi đặt 2 bên nách và 2 bên háng trẻ, chiếc khăn còn lại nhúng nước ấm lau khắp người trẻ.

Nước ấm sẽ bốc hơi, làm giãn mạch máu giúp làm mát cơ thể. Tiếp tục làm như vậy cho đến khi nhiệt độ của trẻ hạ xuống mức bình thường (37oC). Thông thường, nhiệt độ sẽ hạ trong khoảng 30 – 45 phút.

Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát

Trẻ sốt song vẫn chơi đùa linh hoạt, ăn tốt, uống đủ nước và đặc biệt bé đi tiêu, tiểu bình thường, bạn không cần cho bé dùng thuốc. Cách hạ sốt tại nhà cho trẻ trong trường hợp này là bạn cho trẻ mặc quần áo rộng thoáng để cơ thể tỏa bớt nhiệt giúp trẻ giảm sốt.

Ngoài ra, bạn có thể cho trẻ dùng miếng dán hạ sốt để giúp con bớt khó chịu.

Hạ sốt bằng rau diếp cá

Lá diếp cá là các vị thuốc trong Đông y. Đặc biệt đều là loại rau dễ kiếm trong đời sống và có công dụng tốt cho sức khỏe, giúp giải cảm và hỗ trợ lưu thông máu.

Khi trẻ bị sốt, lấy lượng nhỏ lá diếp cá giã nhỏ, dùng miếng vải bọc lại và đắp lên trán trẻ. Đắp trong vòng nửa tiếng rồi lấy nước ấm lau sạch. Đây là cách giúp hạ sốt nhanh mà không cần dùng đến thuốc. Cách hạ sốt này có thể áp dụng cho các bé sơ sinh từ 0 – 6 tháng.

Hạ sốt bằng hành tây

Hành tây được chứng mình rất hiệu quả trong việc giảm đau và hạ sốt. Khi trẻ có dấu hiệu cảm sốt, bạn nên áp dụng một trong ba cách hạ sốt bằng hành tây:

Hành tây quấn cườm tay trái

Dưới cổ tay trái có các huyệt đạo và đường gân, khi đắp hành tây vào đó sẽ khiến cơ thể giải nhiệt nhanh chóng.

Cách làm như sau, mẹ dùng khăn màn hoặc khăn xô lớn của trẻ bọc 1/4 củ hành tây (thái nhuyễn) và đắp vào tay trái. Nước hành tây thấm xuống các huyệt đạo sẽ giúp bé mau khỏi bệnh.

Sử dụng khoai tây

Khoai tây cắt lát mỏng,đem ngâm trong giấm chừng 10 phút. Sau đó đêm ra đắp lê trán cho trẻ và đặt thêm 1 chiếc khăn lên trên. Chừng 20 phút sau bạn sẽ thấy hiệu quả.

Hạ sốt bằng chanh tươi

Chanh tươi rất tốt trong việc hạ sốt nhanh, đặc biệt phù hợp với trẻ sốt từ 38 độ. Cắt chanh thành các lát mỏng và đắp lên trán, khuỷu tay, chân và dọc sống lưng bé sẽ thấy hiệu quả tức thì.

Tuy nhiên, tránh đắp chanh vào vùng da bị xước hoặc da nhạy cảm tránh khiến trẻ bị ngứa và xót.

Những sai lầm khi hạ sốt cho trẻ

Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) sốt là một phản ứng tốt của cơ thể với các tác nhân gây bệnh. Thế nhưng khi sốt quá cao, không biết cách hạ sốt lại gây nhiều phiền toái cho trẻ. Dưới đây, TS Dũng liệt kê những sai lầm kinh điển và vô cùng phổ biến của các bà mẹ Việt khi chăm con sốt và cách hạ sốt đúng cách.

Đắp chăn, mặc ấm cho trẻ khi sốt cao đến rét run...

Theo PGS - TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng Khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai, trẻ em (kể cả người lớn) khi sốt quá cao thì bao giờ người cũng rét run, chân tay lạnh ngắt, thậm chí nhìn thấy vân tím ở chân. Nguyên nhân là khi sốt quá cao sẽ gây hiện tượng co mạch ngoại vi nên có cảm giác lạnh nhưng thực tế nhiệt độ trong người nóng rừng rực, lên đến 40 - 41 độ C.

Vì thế, dù trẻ kêu lạnh, đòi đắp chăn thì bố mẹ cần nhớ nguyên tắc quan trọng là không được đắp chăn vì càng đắp thân nhiệt càng lên cao, càng lạnh. Không được đóng kín cửa mà phải mở cửa, quạt thoáng phòng (không thốc vào người trẻ cho cho thông gió) và dùng thuốc hạ nhiệt để hạ nhiệt độ cơ thể, khi nhiệt độ hạ xuống chân tay trẻ sẽ dần ấm lên và trẻ sẽ hết lạnh.

Thúc hạ sốt nhanh

Sốt là triệu chứng thường gặp ở các trẻ mắc bệnh truyền nhiễm, việc theo dõi và chăm sóc trẻ bị sốt, theo dõi cơn sốt, nhiệt độ đóng vai trò quan trọng. Thế nhưng nhiều ông bố mà mẹ đều có chung tâm lý, cứ khi con bị sốt là phải hạ sốt thật nhanh bằng mọi cách: uống thuốc, đặt thuốc ở hậu môn, dùng thuốc kết hợp, khăn ấm lau người, ngâm con vào bồn nước ấm, dán miếng dán lạnh...

“Thúc hạ sốt nhanh cho trẻ là không nên. Vì khi thân nhiệt xuống quá nhanh, đột ngột lại nguy hiểm cho trẻ, do cơ thể không chịu được sự thay đổi quá nhanh. Vì thế, việc giảm sốt chỉ nên thực hiện từ từ. Thông thường thuốc hạ sốt hiện nay sau 30 phút uống bắt đầu có tác dụng, nhiệt độ giảm dần sau 1-2 giờ”, TS Dũng nói.

Không tùy tiện dùng thuốc kết hợp

Cũng có những bà mẹ lại quá lạm dụng thuốc. Sau khi hạ sốt có những trẻ 4 - 6 tiếng mới sốt lại một lần, đủ thời gian dùng thuốc cha mẹ có thể cho con uống tiếp thuốc hạ sốt.

Nhưng với các trường hợp sốt vi rút, trẻ sốt lại rất nhanh, 2 - 3 tiếng sau khi uống thuốc hạ sốt đã sốt lại. Lúc này, nếu tiếp tục dùng thuốc thì chưa đủ thời gian (4 - 6 tiếng uống 1 lần). Để tránh nguy cơ này, sau khi trẻ hạ sốt và thấy có dấu hiệu cơn sốt trở lại, thân nhiệt trẻ tăng dần lên thì cha mẹ nên sử dụng biện pháp chườm ấm cho trẻ sẽ giúp hạ sốt (dù lâu hạ hơn dùng thuốc, tác dụng ngắn hơn).

TS Dũng cũng lưu ý, hiện nay, có một dòng thuốc với hoạt chất là ibuprofen cũng có tác dụng hạ sốt, nhưng đó không phải là nhóm thuốc ưu tiên dùng cho trẻ em. Các phụ huynh tuyệt đối không tùy tiện dùng thuốc kết hợp để hạ sốt nhanh cho con.

Chườm lạnh hay tắm ấm?

Tổ chức Y tế thế giới WHO cũng khuyến cáo không hạ nhiệt bằng vật lý, không đắp khăn lạnh, tắm lạnh hay chườm lạnh. Nhiều thí nghiệm cho thấy các biện pháp này chỉ làm trong trường hợp say nóng, say nắng còn sốt do bệnh lý nhiễm khuẩn thì không làm nữa.

Theo đó, nghiên cứu cho thấy các biện pháp chườm lạnh tại chỗ, nếu chỉ chườm từng vùng (trán, nách..) thì thấy không có tác dụng hạ sốt mà có hai yếu tố bất lợi. Thứ nhất, nó khiến trẻ khó chịu thêm. Nhiều trẻ thấy sợ miếng dán lạnh, mỗi lần bị dán lên trán là lập tức khóc inh ỏi, đòi vứt đi. Thứ hai, với những trẻ bị viêm phổi khi sử dụng phương pháp chườm lạnh lại làm tăng việc sử dụng ôxy khiến bệnh phổi nặng thêm.

Ngoài ra, một số bà mẹ để hạ sốt cho con đã lấy nước đá cho vào túi nilong, bọc vải bên ngoài, rồi đặt vào hai bên người bé gần nách. Điều này là không nên, biện pháp chườm đá bị cấm vì có thể gây bỏng lạnh, khiến trẻ bị suy hô hấp.

Trong khi đó thực tế biện pháp này làm co mạch, khiến lỗ chân lông không “mở” để thân nhiệt thoát ra ngoài. Sờ thấy trẻ mát bên ngoài chỉ là cảm giác do đá lạnh mang lại, còn thực tế trẻ vẫn sốt cao.