Cá thu, cá chim, cá nhụ, cá dé là 4 loại cá quý được đánh bắt trên biển, có vị ngon, giá trị dinh dưỡng cao (tứ quý ngư). Cá thu được ưa thích và được đánh bắt nhiều do cung cấp nhiều thịt, nhiều dầu cá. Với nhiều thực đơn hấp dẫn, quen thuộc: cá thu kho riềng, cá thu sốt cà chua, cá thu kho tộ, cá thu kho tiêu... không chỉ bổ dưỡng còn có nhiều giá trị chữa bệnh.
Vùng biển nước ta thường có: cá thu ảo (Scomberomorus Commersoni); cá thu chấm (Scomberomoras Guttatus); cá thu bạc má: Rastrelliger Kanagurta; cá thu sọc (Rastrelliger Brachyosoma; cá thu Tây Ban nha (Scomberomorus maculatus); cá thu Vua (Scomberomorus cavalla).
Cá thu rất giàu protein và acid amin cần thiết, chất béo, Ca, P, Fe, Mg và các loại sinh tố A, D, E. Đặc biệt, dầu gan cá thu giàu sinh tố A, D, chất omega-3, có giá trị dinh dưỡng cao, cần thiết cho tăng trưởng, bảo vệ thị lực, chống khô mắt, viêm loét giác mạc do thiểu dưỡng và còi xương; giúp làm giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt trong máu.
Cá thu vị ngọt, bình, không độc; vào tỳ vị can thận, có tác dụng bổ nguyên khí, hòa dưỡng tạng phủ, cường thận, kiện cốt. Dùng cho người suy nhược, thiểu dưỡng, khí hư, huyết hư, mệt mỏi, lao, bỏng nặng, suy kiệt ăn kém, gầy yếu sút cân, đau đầu chóng mặt, mỏi mắt. Liều dùng, cách dùng: 100 - 200g bằng cách om, nấu, chiên, hầm, kho. Xin giới thiệu một số món ăn thuốc từ cá thu:
Cá thu kho tiêu gừng: Cá thu (làm sạch, bỏ ruột) thêm gừng tươi, bột tiêu, gia vị kho nhừ ăn thường ngày. Có tác dụng bổ dưỡng tạng phủ nguyên khí. Dùng tốt cho mọi giới tuổi, đặc biệt là người cao tuổi, phụ nữ có thai, sau đẻ, trẻ em, người bị tiêu chảy, kiết lỵ dài ngày.
Cá thu hầm hoài sơn sâm kỳ: Cá thu 200g, đảng sâm 15g, hoàng kỳ 200g, hoài sơn 15g. Cá thu làm sạch, bỏ ruột, cho cùng các vị thuốc, thêm gia vị hầm nhừ, sau bỏ bã thuốc. Tác dụng bổ dưỡng tạng phủ, ích khí kiện tỳ. Có thể thêm bạch truật 15g, vẫn để nguyên hoàng kỳ hoặc bỏ hoàng kỳ thành thực đơn cá thu hầm sâm truật hoài sơn. Món này rất thích hợp cho người tỳ vị hư, tiêu chảy dài ngày, phụ nữ huyết trắng, rong kinh, rong huyết, người bị thoát vị, sa dạ dày, sa trực tràng, sa tử cung, suy kiệt thiểu dưỡng.
Làm đẹp da, giảm mụn: cá thu là thực phẩm chức năng có tác dụng làm giảm bớt mụn trên mặt, xẹp nhanh các mụn bọc do omega-3 giúp bảo vệ tế bào chống lại sự tấn công của vi khuẩn.
Hỗ trợ điều trị vảy nến: Mỗi ngày dùng 150g cá, dùng liên tục có thể làm giảm thuốc thuộc nhóm corticoid mà không mất hiệu quả chữa bệnh nhờ omega-3 (ức chế chất sinh viêm trong bệnh vảy nến như leucotrien 3 và 5).
Lưu ý: Thịt của cá thu dễ hư thối, khi phân hủy dễ gây ngộ độc nếu ăn phải cá ươn. Cá thu phải tẩm muối ngay nếu làm món sushi.
