Bác sĩ dinh dưỡng Zeng Xinxin (Đài Loan, Trung Quốc) cho biết, không chỉ phổ biến trong ẩm thực mà dầu oliu còn rất được ưa chuộng trong làm đẹp và chăm sóc sức khỏe. Dầu oliu được chiết xuất từ cây (chủ yếu là quả) oliu và cơ bản sẽ có 3 loại: dầu oliu thông thường, dầu oliu tinh luyện và dầu oliu nguyên chất.

Thành phần của dầu oliu thay đổi theo giống cây trồng, độ cao, thời điểm thu hoạch và quy trình chiết xuất. Trong đó, dầu oliu nguyên chất (Extra virgin) tốt cho sức khỏe nhất, đặc biệt là với tim mạch, não bộ, ngăn ngừa ung thư và cả giảm cân.

1. Tại sao bệnh tim mạch, ung thư lại “sợ” dầu oliu?

Theo bác sĩ Zeng Xinxin, tác dụng chống ung thư của dầu oliu đến từ các thành phần chống oxy hóa, giảm tổn thương - tái tạo tế bào và kháng viêm hiệu quả.

Cụ thể, các chất chống oxy hóa oleacein và oleocanthal trong dầu oliu có tác dụng ngăn chặn việc sản xuất ra các enzym COX-1 và COX-2 gây viêm giống như cách hoạt động của ibuprofen. Còn axit oleic, loại axit béo có nhiều trong dầu oliu đã được chứng minh là làm giảm hiệu ứng viêm như protein phản ứng C (CRP). Đặc biệt là các chất này có hàm lượng cao hơn ở dầu oliu nguyên chất so với 2 loại còn lại. Trong khi đó, phản ứng viêm là một trong những nguyên nhân chính hình thành căn bệnh ung thư.

Bên cạnh đó, dầu oliu còn có khả năng làm chậm sự phát triển của tế bào đột biến. Các nghiên cứu chỉ ra rằng những người sống ở Địa Trung Hải có nguy cơ mắc bệnh ung thư khá thấp, một phần do thụ các thành phần chống viêm, bao gồm cả dầu oliu. Ngoài khả năng chống oxy hóa, axit oleic trong dầu oliu cũng đã được chứng minh là làm chậm sự phát triển và lây lan của tế bào ung thư.

Tương tự, dân cư vùng Địa Trung Hải - nơi tiêu thụ nhiều dầu oliu cũng được đánh giá là ít mắc bệnh tim mạch hơn. Bác sĩ Zeng Xinxin cho biết đã có rất nhiều nghiên cứu tìm ra cơ chế dầu oliu, nhất là dầu oliu nguyên chất tác động tích cực tới hệ tim mạch.

Đầu tiên, dầu oliu giúp giảm viêm và cải thiện mạch máu. Cụ thể, nó cải thiện chức năng của lớp nội mạc, đó là lớp lót của các mạch máu. Đồng thời hạ thấp lượng đường glucose trong máu và cholesterol nhằm giảm tác động tiêu cực lên hệ thống tim mạch. Tiêu thụ dầu oliu cũng làm giảm quá trình oxy hóa cholesterol LDL có hại, ngăn ngừa đông máu, giảm huyết áp.

Một nghiên cứu ở những bệnh nhân bị tăng huyết áp cho thấy dầu oliu làm giảm huyết áp đáng kể và giảm 48% nhu cầu dùng thuốc huyết áp. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những người sử dụng dầu oliu thường xuyên có nguy cơ đột quỵ thấp hơn đến 41% so với những người khác.

2. Lý do não bộ và vóc dáng rất “thích” dầu oliu

Bác sĩ Zeng Xinxin cho biết, trước đây đã có nhiều nghiên cứu kết luận dầu oliu tốt cho não bộ. Tuy nhiên, phải tới nghiên cứu được công bố cuối năm 2023 tại cuộc họp thường niên của Học viện Dinh dưỡng Hoa Kỳ ở Boston mới tổng hợp đầy đủ và đào sâu hơn vào những tác dụng cụ thể của dầu oliu với phòng bệnh não bộ, nhất là chứng mất trí nhớ Alzheimer.

Các nhà nghiên cứu Hoa Kỳ đã phân tích hơn 30 năm dữ liệu từ 90.000 người Mỹ, hơn 4.700 người trong số họ đã chết vì chứng mất trí nhớ. Những người tham gia ăn nửa thìa dầu oliu mỗi ngày có nguy cơ tử vong do chứng mất trí nhớ thấp hơn 28% so với những người không bao giờ hoặc hiếm khi ăn dầu oliu. Nếu bạn thay thế dầu thực vật hoặc sốt mayonnaise trộn salad bằng 1 thìa dầu oliu mỗi ngày, bạn cũng có thể giảm 8 - 14% nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ gây tử vong.

Lý do mà dầu oliu tốt cho sức khỏe não bộ là vì nó rất giàu các axit béo không bão hòa và chất chống oxy hóa. Ngoài hỗ trợ quá trình phát triển não bộ cải thiện trí nhớ và tâm trạng, giảm nguy cơ viêm - bệnh mạch máu não, trầm cảm và các bệnh về thần kinh.

Trong đó, nổi bật nhất là chất béo không bão hòa đơn, vitamin E và nhiều loại polyphenol chống oxy hóa mạnh khác nhau, được biết tới nhiều nhất là polyphenolic. Hợp chất oleocanthal trong dầu oliu có thể cải thiện tuần hoàn máu, giảm nguy cơ đột quỵ não và chống lại Alzheimer.

Dầu oliu cũng rất quen thuộc với nhiều người bởi tác dụng giảm cân, giữ dáng. Loại dầu này tác động tới vóc dáng của bạn theo nhiều cách. Đầu tiên, bản thân nó đã là loại dầu ít chất béo xấu. Thứ hai, dầu oliu thúc đẩy tiêu hóa, tăng tốc độ trao đổi chất nên hỗ trợ kiểm soát mỡ thừa hiệu quả.

Thứ ba, axit béo không bão hòa đơn và chất béo trung tính trong dầu oliu giúp ngăn ngừa tích mỡ và chất béo. Lượng chất béo này dễ bị phân hủy và nhanh chóng được gan hấp thụ, chuyển hóa thành năng lượng duy trì hoạt động hàng ngày. Dầu oliu còn được phát hiện có khả năng điều chỉnh sự thèm ăn do hormone peptide YY gây ra. Ngoài ra, dầu oliu còn tốt cho làm đẹp da, tóc, móng. Tuy nhiên, dù tốt cũng không nên tiêu thụ quá nhiều bởi có thể gây tác dụng phụ, bao gồm cả béo phì.

Theo bác sĩ Zeng Xinxin, mỗi người chỉ nên tiêu thụ 1 - 5 muỗng canh dầu oliu mỗi ngày, tương đương với khẩu phần dầu oliu trong chế độ ăn Địa Trung Hải. Có thể dùng trong nấu nướng, uống hoặc bôi trực tiếp lên da, tóc…

Nguồn và ảnh: Skypost, Eat This, Sunday More