Thuộc lòng chế độ ăn

Bệnh nhân N.T.H. (45 tuổi, quê Chương Mỹ, Hà Nội) chia sẻ, do mắc bệnh thận mạn tính từ nhiều năm nay, nên cứ 3 lần/1 tuần, bệnh nhân phải vào khoa Thận nhân tạo để chạy thận nhân tạo chu kỳ để duy trì sự sống. Cuộc sống của người chạy thận không chỉ vất vả về kinh tế mà lối sống của họ cũng phải thay đổi hoàn toàn.

Chị H. kể hàng ngày chị phải thuộc lòng thực đơn được ăn gì và không được ăn gì. Có lúc, chị chứng kiến những người cùng bệnh với mình phải vào viện cấp cứu gấp hoặc những ca bệnh nhân bỗng nhiên tử vong vì không cấp cứu kịp.

Có trường hợp sau khi lọc máu về nhà lỡ ăn chục quả vải và đến hôm sau tử vong. Người thân lên phòng trọ dọn dẹp đồ mang về mới biết là bệnh nhân tử vong. Vì thế, với những người mang bệnh như chị H. ăn uống cực kỳ quan trọng và phải thuộc lòng những gì được ăn.

Tại Việt Nam có khoảng 5 triệu bệnh nhân bị suy thận và khoảng 800 nghìn người phải chạy thận nhân tạo để duy trì cuộc sống của mình.

Nguyên nhân chủ yếu do các bệnh lý tại thận, tăng huyết áp và đái tháo đường. Tiến triển của bệnh thận mãn tính dẫn đến suy thận mãn tính, làm mất chức năng thận và phải dùng các biện pháp điều trị thay thế thận như lọc máu, ghép thận.

Mới đây, một bác sĩ công tác tại Hà Nội chia sẻ trên trang cá nhân của mình về việc một bệnh nhân chạy thận nhân tạo hơn 1 năm nay nhưng do không hiểu về kiến thức ăn uống nên bệnh nhân lỡ ăn nhiều quả măng cụt. Kết quả, bệnh nhân phải nhập viện cấp cứu vì tăng kali máu đột ngột. Nếu không cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng vì biến chứng ngừng tim do tăng kali máu.

Trong giây phút cấp cứu nhanh, các bác sĩ đã nhanh chóng tiến hành lọc máu và giải thích cho người nhà về tình trạng tăng kali máu đột ngột. Lúc này người nhà cho biết bệnh nhân đã ăn gần kg măng cụt, loại trái cây có hàm lượng kali rất cao tối kỵ với bệnh nhân chạy thận nhân tạo.

Kiêng những gì?

TS BS Nguyễn Cao Luận, nguyên trưởng khoa Thận Nhân tạo, Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội, cho biết ông đã gặp nhiều bệnh nhân sau khi ăn chuối, ăn vải, ăn đu đủ phải nhập viện cấp cứu. 

Trước đây, có bệnh nhân chạy thận nhân tạo và lỡ ăn cả quả đu đủ. Sau khi ăn bệnh nhân bị tăng kali máu đột ngột. May mắn bệnh nhân này gần viện được đưa vào cấp cứu kịp thời. Các bác sĩ phải lập tức lọc máu gấp để người bệnh có thể sống được.

Trường hợp này, bệnh nhân không được cấp cứu kịp thời sẽ tử vong nhanh chóng. Bác sĩ Luận cho biết việc ăn uống như thế nào đối với bệnh nhân chạy thận nhân tạo vô cùng quan trọng. Thận là cơ quan thải độc của cơ thể. Nếu suy thận ở độ 1, 2, 3, thậm chí 4 thì thận vẫn có khả năng đào thải chất độc nhưng đến độ 5 phải chạy thận nhân tạo thì không còn khả năng đào thải được các chất. Nếu người bệnh ăn quá nhiều hoa quả chứa lượng kali cao đồng nghĩa với việc tự giết mình.

TS.BS Nguyễn Thị Thu Hải đã chia sẻ với người bệnh về một số điểm cần lưu ý trong chế độ ăn của bệnh nhân phải chạy thận nhân tạo đó là: 

• Nên ăn bao nhiêu đạm hàng ngày: Ăn 1,0 - 1,2g đạm/kg cân nặng /ngày, 01 lạng thịt lợn nạc cung cấp 20g đạm, 01 lạng tôm, cá tươi, 01 quả trứng vịt cung cấp lượng đạm ít hơn 01 lạng thịt, 01 cốc sữa thận cung cấp khoảng 9,5 g đạm (xấp xỉ 0,5 lạng thịt lợn nạc).
• Nên ăn nhạt: Dưới 3g muối/ngày (1/2 thìa cà phê), không ăn mì chính, bột nêm, thức ăn chứa nhiều muối như dưa muối, cà muối, mắm, đồ khô, đồ hộp,…
• Nên ăn các loại rau củ chứa ít kali: Nhóm rau củ màu xanh: Dưới 3lạng/ngày: Cải bắp, đậu đũa, dưa chuột, giá đỗ, bầu, bí, mướp, su su, hành lá...

Đặc biệt, các loại thực phẩm giàu kali cần chú ý vì khi bị suy thận giai đoạn cuối thận không thải được kali và kali bị ứ đọng lại trong cơ thể khiến kali trong máu tăng rất nguy hiểm. Nếu lượng kali trong máu tăng trên 6.5mmol/l sẽ làm tim loạn nhịp và đưa tới ngừng tim đột ngột, gây tử vong bất cứ lúc nào mà không có triệu chứng báo trước.

Vì vậy, bệnh nhân suy thận cần tránh các thức ăn có chứa nhiều chất kali như trái cây nhất là cam, chuối, nho, đu đủ, măng cụt, các loại rau lá màu xanh đậm, các lá cây thuốc nam… Các loại trái, hạt khô như đậu phộng, hạt điều, hạt dẻ, sô cô la, cà phê chứa kali nhiều hơn chuối đến 10 lần.