Đây là một trong hai bệnh nhân ngộ độc lá du mại đang điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hoà Bình.

Thông tin được bác sĩ Hoàng Công Tình - Trưởng khoa Hồi sức tích cực chống độc của Bệnh viện cung cấp ngày 30/5.

Bác sĩ cho biết, gần đây bệnh viện này tiếp nhận, cấp cứu một số trường hợp ngộ độc lá cây du mại. Đa số bệnh nhân nhập viện trong tình trạng thiếu máu nặng do tan máu, kèm theo suy đa tạng.   

Bệnh nhân 28 tuổi trên đây nhập viện trong tình trạng mệt nhiều, da xanh, niêm mạc - củng mạc mắt vàng. Xét nghiệm máu cho thấy anh thiếu máu nặng, suy gan cấp, tổn thương thận cấp và rối loạn nước, điện giải. Bệnh nhân được điều trị tích cực, truyền máu nhiều lần.

Hiện tại, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch và đang được theo dõi sát tình trạng sức khỏe.

Ca bệnh thứ hai là cụ ông 78 tuổi, hái lá du mại đun với nước để uống chữa táo bón. Vài ngày sau khi uống loại nước này, bệnh nhân bị vàng da, vàng mắt, nước tiểu đỏ, tiểu ít, kèm theo sốt và mệt mỏi nhiều, được người nhà đưa đi cấp cứu.

Khi nhập viện, bệnh nhân đã trong tình trạng lơ mơ, suy hô hấp, tụt huyết áp, da xanh, niêm mạc, củng mạc mắt vàng, vô niệu (không có nước tiểu).

Xét nghiệm máu, bệnh nhân có tình trạng thiếu máu nặng, suy gan cấp, tổn thương thận cấp, rối loạn nước, điện giải và rối loạn toan, kiềm.

Bệnh nhân nhanh chóng được cấp cứu ban đầu, sau đó được điều trị chuyên sâu bằng thuốc vận mạch để duy trì huyết áp; thở máy, lọc máu liên tục, lọc máu chu kỳ và thay huyết tương để hỗ trợ các tạng suy.

Ngoài ra, bệnh nhân còn phải truyền một khối lượng lớn máu và các chế phẩm của máu. Hiện tại, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch nhưng vẫn phải điều trị và chăm sóc tích cực.

Cây du mại hay còn gọi là cây lộc mại, mọ trắng, rau mại, rau mọi. Cây có nhiều loại và hình dạng lá khác nhau. 

Lá du mại thường được người dân sử dụng làm rau, chế biến với thức ăn hoặc đun nước uống để chữa một số bệnh trong đó táo bón.

Độc tố của lá du mại có thể gây vỡ hồng cầu (tan máu) dẫn đến thiếu máu nặng, đặc biệt là ở những người thiếu hụt men G6PD - loại men giúp tế bào hồng cầu hoạt động bình thường.

Khi bị thiếu hụt loại men này, hồng cầu sẽ bị vỡ khi có các tác nhân bên ngoài, trong đó có độc tố của lá du mại. Điều này lý giải cho việc trong một mâm cỗ có thức ăn chế biến với lá du mại, có người bị tan máu, có người không.

Bác sĩ Hoàng Công Tình khuyến cáo người dân không nên sử dụng lá du mại để làm thức ăn hoặc đun nước uống vì nguy hiểm đến sức khỏe, đặc biệt là những người bị thiếu hụt men G6PD.

Cây du mại mọc tự nhiên, phổ biến nhất ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Thanh Hóa, Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên. Khi không may bị ngộ độc độc lá du mại, người dân cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được điều trị hoặc chuyển tuyến trên kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh thiếu men G6PD là sự đột biến gene trên nhiễm sắc thể giới tính X. Nam giới bình thường chỉ có một nhiễm sắc thể giới tính X (XY), trong khi nữ giới có 2 nhiễm sắc thể giới tính X (XX). Vì vậy bệnh thường biểu hiện ở nam giới. Trong khi nữ giới cần đến sự biến đổi ở cả cặp nhiễm sắc thể giới tính mới gây thiếu men G6PD nên bệnh ít gặp hơn ở nữ.