Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Huyền Nhung, khoa Khám bệnh & Nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng, cho hay, Salmonella là một loại vi khuẩn có thể gây bệnh đường tiêu hóa của người và động vật, gọi là bệnh nhiễm Salmonella. Nó còn được gọi là vi khuẩn thương hàn.

Vi khuẩn Salmonella gồm typ S. typhi và S. paratyphi A, B, C; tất cả đều có khả năng gây bệnh thương hàn. Chúng lây truyền dễ dàng theo đường phân - miệng. 

 

Bệnh xảy ra do con người tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với nhiều loài động vật nhiễm bệnh, thực phẩm có nguồn gốc từ chúng và phân của chúng. Thịt bị nhiễm bệnh, gia cầm, sữa tươi, trứng và nước là những nguồn lây Salmonella phổ biến. 

Phần lớn bệnh nhân nhiễm vi khuẩn Salmonella trong dạ dày và ruột, bị nhiễm trùng nhẹ sẽ tự khỏi sau 4 đến 7 ngày mà không cần điều trị.

Vi khuẩn thương hàn trong hệ tiêu hóa sau khi chết sẽ giải phóng ra nội độc tố. Vi khuẩn Salmonella chết càng nhiều thì càng có nhiều độc tố tấn công cơ thể. Nội độc tố của vi khuẩn này gây ảnh hưởng rất xấu tại ruột, làm tổn thương niêm mạc ruột (kích thích ruột gây đau bụng, làm chảy máu, hoặc có thể gây thủng ruột). Nội độc tố đi vào máu, đến hệ thần kinh trung ương, làm tổn thương hệ thần kinh và nhiễm độc toàn thân.

Vi khuẩn Salmonella có sức sống và sức đề kháng cao, chịu lạnh tốt (sống 2-3 tháng trong nước đá và hơn 1 tháng trong nước thường). Nó có thể sống trong rau quả 5-10 ngày, trong phân từ một đến vài tháng.

Vi khuẩn Salmonella bị tiêu diệt ở nhiệt độ 55 độ C/30 phút, cồn 90 độ C/vài phút. Các chất khử trùng thông thường diệt được vi khuẩn dễ dàng (chloramin 3%, phenol 5%).

 
648 học sinh trường iSchool Nha Trang nhập viện do ngộ độc. (Ảnh: Zing)

Theo bác sĩ Nguyễn Huyền Nhung, trong thời gian 12-72 giờ sau khi phơi nhiễm vi khuẩn Salmonella, hầu hết mọi người có triệu chứng tiêu chảy (phân lỏng, sền sệt, màu vàng nâu, rất khắm,đi  khoảng 5-6 lần/ngày); sốt cao liên tục (39 hoặc 40 độ C); có máu trong phân; đau bụng, sôi bụng và chướng bụng vùng hố chậu phải.

Ngoài ra, người bệnh có thể bị nhiễm độc thần kinh do độc tố vi khuẩn Salmonella (với triệu chứng nhức đầu, mất ngủ, ác mộng, ù tai, nói ngọng), phát ban nhỏ và bằng phẳng ở ngực, bụng, mạn sườn. Ban xuất hiện khoảng từ 7-12 ngày rồi biến mất.

Trường hợp nặng, người nhiễm vi khuẩn Salmonella có biểu hiện tay run bắt chuồn chuồn hoặc nằm bất động, vẻ mặt thờ ơ, đờ đẫn, li bì, mê sảng, hôn mê (ít gặp).

Trong một số ít trường hợp, người bệnh có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời và đúng phác đồ.

Có một số người dù bị nhiễm vi khuẩn Salmonella nhưng do cơ thể đã có kháng thể, số lượng vi khuẩn ít và độc lực của vi khuẩn yếu cho nên chỉ bị rối loạn tiêu hóa vài ba ngày rồi tự khỏi. Một số rất ít trở thành người lành mang vi khuẩn, tình trạng này có thể kéo dài nhiều tháng.

Bác sĩ Nhung thông tin thêm, bệnh thương hàn do vi khuẩn Salmonella enterica typ huyết thanh typhi gây nên có bệnh cảnh sốt kéo dài, gây ra nhiều biến chứng nặng như xuất huyết tiêu hóa, thủng ruột, viêm cơ tim, viêm não, dễ dẫn đến tử vong.

Để phòng ngừa bệnh thương hàn do vi khuẩn Salmonella, mọi người cẩn rửa tay bằng xà phòng và nước ấm sau khi đi vệ sinh, thay tã cho trẻ hoặc chạm vào động vật, cũng như trước khi ăn hoặc chế biến thức ăn. Cần nấu chín kỹ tất cả các loại thực phẩm (thịt bò, lợn, gà, vịt...)

Bác sĩ cũng khuyến cáo không ăn trứng sống hoặc nấu chưa chín; rửa thớt và kệ bếp dùng để chế biến thịt hoặc gia cầm ngay sau khi sử dụng để tránh lây nhiễm chéo sang các loại thực phẩm khác…