Cách đây một thế kỷ, mọi người đã ném bóng tạ thể lực và thực hiện các bài tập thể dục để duy trì sức khỏe. Sau đó là hoop hula, các loại đai rung và các bài tập thể dục nhịp điệu, trước khi mọi người bắt đầu nhảy múa vào các buổi tập thể dục theo phong cách La-tinh hoặc tham gia các chương trình tập luyện mạnh.

Trong suốt đại dịch, việc đi xe đạp tập thể dục đã phát triển mạnh mẽ.

Dù cách mọi người tập thể dục thay đổi với mỗi xu hướng mới, ý thức về việc hoạt động thể chất là yếu tố quan trọng cho sức khỏe tốt không chỉ là một trào lưu thoáng qua.

Ngay cả người Hy Lạp cổ đại - Herodicus được coi là cha đẻ y học thể thao và Hippocrates, cha đẻ y học hiện đại - cũng đã tin rằng tập thể dục là chìa khóa, mặc dù họ không thể đồng ý về độ vất vả của nó.

Câu hỏi đó sẽ không được giải quyết trong hàng ngàn năm. Và khi khoa học tiếp tục phát triển, câu trả lời có thể lại thay đổi.

Điều sẽ không thay đổi là việc duy trì hoạt động tích cực sẽ mang lại lợi ích cho sức khỏe theo nhiều cách - bao gồm giảm nguy cơ đau tim, đột quỵ, mất trí nhớ và một số loại ung thư, tăng cường sức khỏe tâm thần và có khả năng đẩy lùi bệnh tiểu đường loại 2 .

Một màn biểu diễn hula-hula của một đội bóng lưới địa phương ở Lincoln's Inn Fields ở London vào năm 1958. Ảnh: Getty

Tiến sĩ Bethany Barone Gibbs, trưởng khoa dịch tễ học và thống kê sinh học tại Đại học West Virginia ở bang Hoa Kỳ, cho biết: “Có rất nhiều bằng chứng cho thấy hoạt động thể chất có liên quan đến hầu hết các kết quả về sức khỏe. Trên thực tế, có rất ít kết quả cho thấy việc hoạt động thể chất không cải thiện được”.

Trước đây, việc duy trì vận động không phải lúc nào cũng khó khăn như vậy. Mọi người làm điều đó vì họ phải làm.

“Một trăm năm trước, cuộc sống của con người khó khăn hơn nhiều, vì vậy có rất nhiều hoạt động thể chất được tích hợp vào cuộc sống hàng ngày của họ”, Gibbs nói.

Khi ô tô trở nên phổ biến và các thiết bị điện giảm thiểu lượng lao động thủ công mà người ta phải làm, “chúng ta đã đạt đến một điểm mà chúng ta không còn vận động nhiều như trước”.

Nhà dịch tễ học người Scotland, Tiến sĩ Jerry Morris là người đầu tiên xem xét hoạt động thể chất có thể liên quan đến sức khỏe tim mạch như thế nào.

Ông đưa ra giả thuyết rằng những người làm công việc năng động về thể chất sẽ có tỷ lệ mắc bệnh tim thấp hơn những người không hoạt động tại nơi làm việc.

Để chứng minh điều này, vào đầu những năm 1950, ông đã so sánh bệnh tim và tỷ lệ tử vong giữa người soát vé và người lái xe buýt, xe điện và xe đẩy hai tầng ở London và nhận thấy những người lái xe ngồi cả ngày có tỷ lệ tử vong do tim cao gấp đôi so với người soát vé đang di chuyển xung quanh.

Ngay sau khi Morris công bố nghiên cứu của mình, nhà dịch tễ học người Mỹ, Tiến sĩ Ralph Paffenbarger Jnr đã chuyển hướng nghiên cứu hoạt động thể chất bằng cách tìm ra cách đo lường mức độ mọi người nhận được.

Ông đã phát triển một bảng câu hỏi được chứng minh là đáng tin cậy trong việc đánh giá mối liên hệ giữa mức độ hoạt động thể chất và sự phát triển của một loạt bệnh, bao gồm bệnh tim, đột quỵ  tiểu đường loại 2 , huyết áp cao và trầm cảm cũng như tuổi thọ.

Các vận động viên quần vợt tập luyện tại Câu lạc bộ Tattersall ở Sydney, Úc vào năm 1972. Ảnh: Getty

Vào những năm 1970, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ bắt đầu khuyến khích tăng cường hoạt động thể chất để cải thiện sức khỏe tim mạch, nhưng cho đến khi một loạt các nghiên cứu dịch tễ học lớn được tiến hành trong những năm 1980 và 1990, mới xuất hiện bằng chứng liên quan đến loại hình và lượng hoạt động cần thiết để đạt được lợi ích về sức khỏe.

Khi các nhà nghiên cứu tiếp tục khám phá câu hỏi trong ba thập kỷ tiếp theo, các hướng dẫn của liên bang về mức độ và tần suất mọi người nên hoạt động đã phát triển, phản ánh sự hiểu biết sâu sắc hơn về cách hoạt động thể chất ảnh hưởng đến sức khỏe và tuổi thọ.

Một nghiên cứu của JAMA Internal Medicine năm 2022 cho thấy chỉ cần tập thể dục thêm 10 phút mỗi ngày có thể giúp mọi người sống lâu hơn. Và ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy không chỉ việc mọi người di chuyển bao nhiêu mà còn ngồi bao nhiêu mới là vấn đề quan trọng.

Các hướng dẫn hiện không khuyến khích hành vi ít vận động trong thời gian dài, một khuyến nghị được củng cố bởi nghiên cứu xuất hiện sau lệnh phong tỏa do đại dịch Covid-19, cho thấy thậm chí chỉ cần vận động năm phút ít nhất một lần một giờ cũng sẽ mang lại lợi ích .

Tiến sĩ Damon Swift, nhà sinh lý học thể dục và phó giáo sư tại Đại học Virginia, Hoa Kỳ, cho biết: “Thông điệp lớn về sức khỏe cộng đồng là hãy rời khỏi ghế sofa”.

Ông nói: “Có một quan niệm sai lầm rằng bạn cần phải là một vận động viên marathon để có được những lợi ích sức khỏe từ việc tập thể dục. Nhưng thực sự lợi ích tích lũy sớm hơn thế nhiều. Khi bạn bắt đầu rời khỏi ghế, rủi ro sẽ giảm đi đáng kể khi bạn chuyển từ trạng thái không hoạt động sang hoạt động phần nào. Khi bạn tăng từ 150 lên 300 phút hoạt động thể chất, lợi ích vẫn tích lũy nhưng bạn sẽ thu được nhiều lợi ích nhất ngay từ đầu”.

Gibbs cho biết, kể từ khi đại dịch đẩy nhanh quá trình chuyển sang tồn tại ảo, mọi người ít di chuyển hơn bao giờ hết.

Ảnh quảng cáo từ Jane Fonda's Fitness – Low Impact Aerobic từ năm 1988. Ảnh: Warner Brothers

Vì vậy, cho dù đó là đi bộ nhanh, đi xe đạp tập thể dục hay lấy đĩa phim aerobic của Jane Fonda ra khỏi kệ, điều quan trọng cuối cùng là không phải việc bạn làm gì để duy trì hoạt động, Swift cho biết. Miễn là bạn làm điều gì đó.

“Khuyến nghị của tôi đối với mọi người là làm điều mà bạn thích và dễ dàng thực hiện”, Gibbs nói.